مرد خاکستری

وحید حاجی پور / یقه بلند، سیگار بر لب و ناگهان ناپدید شدن در افق؛ شبیه آنچه که در فیلم های هالیودی سناریو می شود؛ مردی که نه از او تصویری در دست است و نه اطلاعات چندانی روی میز. «پدر القاب» می نامندش و «مرد خاکستری» کلید واژه ای است برای به سایه بردن القاب. از پیچیدگی های بسیاری برخوردار است و «خاص» بودن را یگانه ویژگی خود مهر کرده است.

او و بیشتر هم نسلی هایش در بدنه دولت های گذشته و کنونی یک ویژگی مشترک دارند، همه در مدرسه عالی بازرگانی تهران تحصیلات متوسطه خود را سپری کرده اند. يك كالج آمريكايی مديريت بازرگانی بسيار مشهور که بیشتر فارغ‌‌التحصيلانش پس از انقلاب، سمت های مدیریت را درو کردند.

اساتيد اين كالج از اساتيد بارز و مسئولان كشور در رژیم گذشته بودند؛ این مدرسه بعد از انقلاب هسته اصلی دانشكده اقتصاد علامه طباطبایی، سازمان برنامه و بودجه، دانشكده اقتصاد و مديريت دانشگاه شريف و تيم‌های اقتصادي دولت‌ اصلاحات را «لوح» کرد.

این مدرسه به کنار؛ دوره‌هاي دانشجويان ورودی سال 49 يك ويژگی خاص دارند؛ «بچه های 49»  هسته اوليه مبارزات دانشجويی و انجمن اسلامی آن روزها را راهبری می کردند که پس از پیروزی انقلاب همین نقش را در مدیریت اقتصادی کشور ایفا کردند. افرادی نظیر كاظم بور اردبيلی وزير اسبق بازرگانی و جزو مجروحان 7 تير، محمد حسين عادلی رئيس كل اسبق بانك مركزی، محمد جواد عاصمی پور مدیرعامل اسبق نیکو،  حبیب الله مهمانچی از شهدای 7 تير، سنجری جزو فرماندهان سپاه، محمد رواقی رئيس مركز فرش وزارت بازرگاني و جز شهدای 7 تير، عباس شاهوي مديرعامل اسبق فلزات وزارت بازرگانی، حسین نقره كارشيرازی معاون اسبق وزارت نفت و بسياری ديگر.

این گروه در آمریکا باز هم همكلاس و هم رشته شدند و انجمن اسلامی دانشجويان در آمريكا و كانادا را به پیش بردند. در میان یاران اما یکی از دانشجویان حکایت عجیب تری به نسبت دوستان خود داشت. او از افراد بسيار مؤثر و فعال انجمن اسلامي بود، در زمان حضور امام خمینی (ره) در پاريس  در ستاد ايشان به سرپرستی ابراهيم يزدی فعال بود. درس را رها کرده بود تا در نوفل شاتو کنار امام بماند.

به روزهای پیروزی انقلاب و بازگشت امام به ایران می پردازیم؛ پس از بازگشت به ايران به همراه دوستان خود و با حکم شورای انقلاب، وزارت بازرگانی را در دست گرفتند. چهره های جوانی مانند نهاونديان، تربيتی، موحدی‌زاده، اعرابی، احمد خاتمی، محمد سوری، جمشيدی و ...  به استخدام این وزارتخانه درآمدند و کمکی شدند برای دكتر صدر، وزير وقت بازرگانی؛ کمک هایی در مسئوليت‌های ارشد اجرایی.

از بین نیروهای تازه نفس وزارت بازرگانی او بود که ریاست دفتر وزیر بازرگانی را به نام خود ثبت کرد و بعدها عضو هيئت مديره شركت بازرگانی دولتی و عضو شورای خريد كالاهای اساسی شد. در بازرگانی ماند تا این که  به همراه دوستان نزدیک خود به نفت آمد. محمد سوری، حسین كاظم پور اردبيلی، محمد جواد عاصمی‌پور،احمد خاتمی و ... « تیم بازرگانی» نفت را تشکیل دادند که بعدها حسین نقره کار شیرازی هم به این تیم اضافه شد. وی پس از حضور در نفت و به مدد رفاقت غیر قابل قیمت گذاری با کاظم پور اردبیلی به عنوان معاون مدير امور بين‌الملل منصوب شد و کمک حالی شد برای خویشاوند سببی خود؛ برای حجت الله غنیمی فرد.

او اما یک حاشیه بزرگ در پرونده سیاسی – اقتصادی خود دارد. روزی که قرار بود به عنوان وزیر بازرگانی از مجلس رای اعتماد بگیرد ولی باحاشیه های فراوان خبری از رای اعتماد نشد. 12  مهر ماه 67، هاشمی اینطور در خاطرات خود می نویسد:« شب به جلسه مجمع تشخيص مصلحت رفتم. اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر در دستور بود كه ناتمام ماند. بعد از جلسه با آقايان خامنه اي و موسوي اردبيلي، درباره وزير بازرگاني بحث كرديم، اما به جايي نرسيديم. نظر من اين است كه يكي از همان افرادي را كه نخست وزير معرفي كرده است، بپذيريم و حمايتش كنيم و سياست را تعيين نماييم؛ آيت الله خامنه اي قبول ندارند.»

او همچنین می نویسد:« آقای [حبیب الله] عسکراولادی آمد. گزارش کار کمیته امداد را داد و در خصو ص تحویل گرفتن اموال مصادره شده دکتر رفیعی در رفسنجان که مال کمیته است و گویا در اختیار آقایان فلاح و هاشمیان است، استمداد کرد. درباره وزارت بازرگانی و پیاده کردن نظر اخیر امام هم صحبت شد. با وزارت وی هم توافق ندارد.»

مرد جوان آن رزها به همراه 5 کاندید دیگر راهی مجلس شد اما مجلس «فقط» به او اعتمادی نکرد و به شکل جنجالی به وزارت نرسید. مخالفان وی از اسنادی می گفتند که بر اساس آن، شرکت های خارجی با وی مکاتبات فراوانی کرده بودند؛ همین کافی بود تا حواشی بیاد ماندنی در اذهان باقی بماند. با چنین فضای سنگینی ترجیح داد ردای سفارت بر تن کند. به وزارت امور خارجه رفت و سفیر ایران در ایتالیا شد.

در دولت اصلاحات از سفارت بركنار و مجدداً‌ به وزارت نفت بازگشت.  پس از مديريت امور بين‌الملل به عنوان مديرعامل NTS منصوب و بنا به تصمیم وی NTS منحل و به جاي آن نيكو تشکیل شد که همچنان دارای ناگفته های فراوانی از آن است. او حدود 10 سال در نیکو حضور داشت تا اینکه سرانجام از این سمت برکنار شد.

او با تأسيس شركت پرل انرژی در سوئیس به عنوان يك شركت خصوصی با سهامداری آقایان «الف»، «ر» و ... عملا كار خصوصي خود را آغاز كرد و در پروژه کیش باز هم خود را به نفت نزدیک کرد. مسعود سلطان پور که از تاسیسات دریایی برکنار شده بود به بانک ملت رفت و با او مواجه شد. اختلافات به حدی بالا گرفت که نماند و رفت.

شخصیت پیچیده این داستان، شرکت خود را وارد پروژه توسعه میدان گازی کیش کرد اما چنان عمکلرد ضعیفی از خود به جای گذاشت که تا به امروز اثرات آن قابل رویت است. او بازهم از نفت فاصله گرفت اما با ورود مجدد زنگنه به نفت در کمیته 15 نفره فروش نفت «حضوری» زد و در برخی دیدارهای خارجی بیژن نامدار زنگنه در کنار وزیر دیده می شود. با نفتی ها به ورزش می رود، در مسیرهای خارجی در حال تردد است، شیک زندگی می کند و می گوید از من چیزی ننویسید. خود را چهره ای تاثیر گذار در نفت می داند بویژه در فروش نفت! 40 سال پیش در نوفل شاتو محضر امام را درک کرد اما امروز شاید کمتر به آن روزها فکر می کند.
مردی پر رمز و راز ... سید مجید هدایت زاده


پیشنهاد می شود:

او فقط «اشتباهی» بود

تنهایی یک «سید»!

نفتی نبود و نفتی نماند

دوشنبه ۱۴ دی ۱۳۹۴ ساعت ۰۶:۵۰