واکنش ایران به طرح جدید نفتی چیست؟
فریز تهران
اما آن سوي ماجرا، ايران بيش از دو سال بود كه اعلام مي‌كرد مي‌خواهد طي مدت شش ماه يك ميليون بشكه به ظرفيت توليد خود پس از برجام بيفزايد. همين موضوع كافي بود تا كشورهاي نفتي به شدت به توليدات خود بيفزايند تا با ورود ايران، جاي خود را از دست ندهند.
به گزارش ميزنفت ، روسيه و عربستان تصميم گرفتند توليد نفت را ثابت نگه دارند؛ متحدان عربستان در اوپك نيز به اين توافق چراغ سبز نشان دادند تا تنها دغدغه كشورهاي نفتي جهان ايران باشد.
روسيه و عربستان به عنوان دو كشور نخست توليد‌كننده نفت جهان با توليدي روزانه بيش از 10 ميليون بشكه از 18 ماه پيش بود كه وارد چالش بزرگي شدند. عربستان با توجيه ورود نفت شيل‌ها به بازار و گران بودن توليد اين نوع نفت خام تصميم گرفت بر توليد خود بيفزايد تا قيمت‌ها روند نزولي خود را تشديد كند.
كارشناساني كه اين رفتار عربستان را از بعد اقتصادي تحليل مي‌كردند بر درستي اين اقدام صحه گذاشتند و صاحب‌نظراني ديگر، تصميم و برنامه عربستان را داراي رويكردي سياسي دانستند و معتقد بودند هدف عربستان فشار به ايران و روسيه براي كاهش دخالت‌ها در سوريه و اوكراين است.
مسكو برخلاف آنچه عربستان در پيش گرفته بود از مواضع خود عقب ننشست و عربستان هم بر شدت اقدامات خود افزود. عربستان تخفيف‌هاي غير‌معمولي را به مشتريان اروپایی ارائه كرد و خشم روسيه را برانگيخت. همزمان رياض در بازار آسيا همين سناريو را در پيش گرفت و سعي كرد از نقش ايران در بازار شرق آسيا بكاهد. در اين بين ساير كشورهاي نفتي جهان در آتش اين اختلاف سوختند و وضعيت وحشتناك اقتصادي را تجربه كردند. ونزوئلا تورم 180 درصدي را تجربه كرد و الجزاير رسماً اعلام كرد ذخاير مالي‌اش به پايان رسيده است.
اما آن سوي ماجرا، ايران بيش از دو سال بود كه اعلام مي‌كرد مي‌خواهد طي مدت شش ماه يك ميليون بشكه به ظرفيت توليد خود پس از برجام بيفزايد. همين موضوع كافي بود تا كشورهاي نفتي به شدت به توليدات خود بيفزايند تا با ورود ايران، جاي خود را از دست ندهند.
برجام كه وارد فاز اجرايي شد ايران در مدت يك ماه 500 هزار بشكه به صادرات خود افزود. شركت ملي نفت بر خلاف اشتباه وزير نفت كه همه برگه‌ها را در معرض ديد مي‌گذارد، به صورت چراغ خاموش قراردادهاي فروش را بسته و ميزان صادرات را افزايش مي‌دهد. در چنين شرايطي كه ايران به سرعت قصد بازگشت به بازار را دارد و قيمت‌ها به زير 30 دلار سقوط كرده است به ناگهان تصميم گرفته مي‌شود سطح توليد نفت جهان ثابت بماند. اصطلاحي به نام «فريز كردن» توليد كه طي چند روز اخير بيشتر شنيده شده است.
اين توافق حتمي به نظر مي‌رسيد اما اینکه در زمان آغاز افزايش توليد ايران چنين تصميمي اتخاذ شده است بدون ترديد هدفش كنترل ايران است. چهار وزير نفت هفته گذشته به ايران سفر كردند و به زنگنه اين تصميم را ابلاغ كردند و در مقابل وزير نفت تنها موضعي دوپهلو گرفت. او شفاف نگفت كه مي‌خواهد توليد خود را ثابت نگه دارد بلكه به اين گفته بسنده كرد: «ايران از هر اقدامي براي بهبود بازار حمايت مي‌كند.»
بلافاصله پس از اين اظهار‌نظر، روس‌ها از احتمال عدم‌همراهي ايران در اين توافق ابراز نگراني كردند. معاون وزير انرژي روسيه با ابراز اميدواري به تأثيرگذار بودن توافق تثبيت توليد نفت گفت: ايران نيز بايد به اين توافق توجه داشته باشد زيرا نفت خود را با قيمت بيشتري خواهد فروخت. هر كشوري مي‌تواند به اين توافق بپيوندد ولي ما واقع‌گرا هستيم، همه كشورها اين كار را نخواهند كرد.
عربستان هم گفته توافق نفتي‌اي كه با روسيه براي محدود كردن توليد انجام داده است، آغاز يك فرآيند است، اما مسير رسيدن از فريز توليد به كاهش توليد و كاستن از حجم مازاد عرضه جهاني چندان روشن و واضح نيست. زماني كه علي‌النعيمي، وزير نفت عربستان گفت كه توافق دوحه مقدمه‌اي براي «گام‌هاي ديگر» است، اين اميدواري را ايجاد كرد كه مقاومت رياض در برابر كاهش توليد در نهايت در حال شكسته شدن است. اين احتمال كه توليد‌كنندگان عمده بالاخره در حال ايجاد ائتلافي براي پايان دادن به مازاد عرضه‌اند، موجب تقويت قيمت‌ها شد.
مشكل استفاده از فريز توليد به عنوان بستري براي همكاري گسترده‌تر اين است كه هيچ كدام از طرف‌هاي مشاركت‌كننده در اين توافق قرار نيست تلاش خاصي براي تبعيت از آن صورت دهند. ميسوين ماهش، تحليلگر مؤسسه باركليز در لندن در اين باره گفت:«چهار توليد‌كننده‌اي كه در اين توافق مشاركت دارند، قبلاً ميزان توليد خود را به نزديكي بالاترين رقم‌ها رسانده‌اند... فريز توليد مثل اين است كه شما وقتي مهماتتان تمام مي‌شود، اعلام آتش بس كنيد.»
توافق به دست آمده در دوحه در روز سه‌شنبه، اولين نشانه از همكاري بين توليد‌كنندگان عضو و غير‌عضو اوپك است كه عربستان گفته براي توقف توليد ضروري است. شكست تلاش‌هاي قبلي براي هماهنگي بين توليد‌كنندگان از جمله پيشنهاد روسيه براي كاهش عرضه در سال 2008 موجب مي‌شود تحليلگران نسبت به موفقيت اين توافق جديد به ديده ترديد بنگرند. اختلافات در مورد جنگ سوريه، يعني جايي كه روسيه و عربستان در مقابل يكديگر صف‌آرايي كرده‌اند نيز يكي از موانع پيش روي چنين توافقي است.
با اين حال اين توافق در شرايطي صورت گرفته است كه به معناي واقعي كلمه عملياتي شدن آن در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. ايران و عراق چندان مايل به حضور در اين پازل نيستند و روسيه شايد از آنها بخواهد در اين مسير بمانند. بايد منتظر آينده ماند.
روسيه و عربستان به عنوان دو كشور نخست توليد‌كننده نفت جهان با توليدي روزانه بيش از 10 ميليون بشكه از 18 ماه پيش بود كه وارد چالش بزرگي شدند. عربستان با توجيه ورود نفت شيل‌ها به بازار و گران بودن توليد اين نوع نفت خام تصميم گرفت بر توليد خود بيفزايد تا قيمت‌ها روند نزولي خود را تشديد كند.
كارشناساني كه اين رفتار عربستان را از بعد اقتصادي تحليل مي‌كردند بر درستي اين اقدام صحه گذاشتند و صاحب‌نظراني ديگر، تصميم و برنامه عربستان را داراي رويكردي سياسي دانستند و معتقد بودند هدف عربستان فشار به ايران و روسيه براي كاهش دخالت‌ها در سوريه و اوكراين است.
مسكو برخلاف آنچه عربستان در پيش گرفته بود از مواضع خود عقب ننشست و عربستان هم بر شدت اقدامات خود افزود. عربستان تخفيف‌هاي غير‌معمولي را به مشتريان اروپایی ارائه كرد و خشم روسيه را برانگيخت. همزمان رياض در بازار آسيا همين سناريو را در پيش گرفت و سعي كرد از نقش ايران در بازار شرق آسيا بكاهد. در اين بين ساير كشورهاي نفتي جهان در آتش اين اختلاف سوختند و وضعيت وحشتناك اقتصادي را تجربه كردند. ونزوئلا تورم 180 درصدي را تجربه كرد و الجزاير رسماً اعلام كرد ذخاير مالي‌اش به پايان رسيده است.
اما آن سوي ماجرا، ايران بيش از دو سال بود كه اعلام مي‌كرد مي‌خواهد طي مدت شش ماه يك ميليون بشكه به ظرفيت توليد خود پس از برجام بيفزايد. همين موضوع كافي بود تا كشورهاي نفتي به شدت به توليدات خود بيفزايند تا با ورود ايران، جاي خود را از دست ندهند.
برجام كه وارد فاز اجرايي شد ايران در مدت يك ماه 500 هزار بشكه به صادرات خود افزود. شركت ملي نفت بر خلاف اشتباه وزير نفت كه همه برگه‌ها را در معرض ديد مي‌گذارد، به صورت چراغ خاموش قراردادهاي فروش را بسته و ميزان صادرات را افزايش مي‌دهد. در چنين شرايطي كه ايران به سرعت قصد بازگشت به بازار را دارد و قيمت‌ها به زير 30 دلار سقوط كرده است به ناگهان تصميم گرفته مي‌شود سطح توليد نفت جهان ثابت بماند. اصطلاحي به نام «فريز كردن» توليد كه طي چند روز اخير بيشتر شنيده شده است.
اين توافق حتمي به نظر مي‌رسيد اما اینکه در زمان آغاز افزايش توليد ايران چنين تصميمي اتخاذ شده است بدون ترديد هدفش كنترل ايران است. چهار وزير نفت هفته گذشته به ايران سفر كردند و به زنگنه اين تصميم را ابلاغ كردند و در مقابل وزير نفت تنها موضعي دوپهلو گرفت. او شفاف نگفت كه مي‌خواهد توليد خود را ثابت نگه دارد بلكه به اين گفته بسنده كرد: «ايران از هر اقدامي براي بهبود بازار حمايت مي‌كند.»
بلافاصله پس از اين اظهار‌نظر، روس‌ها از احتمال عدم‌همراهي ايران در اين توافق ابراز نگراني كردند. معاون وزير انرژي روسيه با ابراز اميدواري به تأثيرگذار بودن توافق تثبيت توليد نفت گفت: ايران نيز بايد به اين توافق توجه داشته باشد زيرا نفت خود را با قيمت بيشتري خواهد فروخت. هر كشوري مي‌تواند به اين توافق بپيوندد ولي ما واقع‌گرا هستيم، همه كشورها اين كار را نخواهند كرد.
عربستان هم گفته توافق نفتي‌اي كه با روسيه براي محدود كردن توليد انجام داده است، آغاز يك فرآيند است، اما مسير رسيدن از فريز توليد به كاهش توليد و كاستن از حجم مازاد عرضه جهاني چندان روشن و واضح نيست. زماني كه علي‌النعيمي، وزير نفت عربستان گفت كه توافق دوحه مقدمه‌اي براي «گام‌هاي ديگر» است، اين اميدواري را ايجاد كرد كه مقاومت رياض در برابر كاهش توليد در نهايت در حال شكسته شدن است. اين احتمال كه توليد‌كنندگان عمده بالاخره در حال ايجاد ائتلافي براي پايان دادن به مازاد عرضه‌اند، موجب تقويت قيمت‌ها شد.
مشكل استفاده از فريز توليد به عنوان بستري براي همكاري گسترده‌تر اين است كه هيچ كدام از طرف‌هاي مشاركت‌كننده در اين توافق قرار نيست تلاش خاصي براي تبعيت از آن صورت دهند. ميسوين ماهش، تحليلگر مؤسسه باركليز در لندن در اين باره گفت:«چهار توليد‌كننده‌اي كه در اين توافق مشاركت دارند، قبلاً ميزان توليد خود را به نزديكي بالاترين رقم‌ها رسانده‌اند... فريز توليد مثل اين است كه شما وقتي مهماتتان تمام مي‌شود، اعلام آتش بس كنيد.»
توافق به دست آمده در دوحه در روز سه‌شنبه، اولين نشانه از همكاري بين توليد‌كنندگان عضو و غير‌عضو اوپك است كه عربستان گفته براي توقف توليد ضروري است. شكست تلاش‌هاي قبلي براي هماهنگي بين توليد‌كنندگان از جمله پيشنهاد روسيه براي كاهش عرضه در سال 2008 موجب مي‌شود تحليلگران نسبت به موفقيت اين توافق جديد به ديده ترديد بنگرند. اختلافات در مورد جنگ سوريه، يعني جايي كه روسيه و عربستان در مقابل يكديگر صف‌آرايي كرده‌اند نيز يكي از موانع پيش روي چنين توافقي است.
با اين حال اين توافق در شرايطي صورت گرفته است كه به معناي واقعي كلمه عملياتي شدن آن در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. ايران و عراق چندان مايل به حضور در اين پازل نيستند و روسيه شايد از آنها بخواهد در اين مسير بمانند. بايد منتظر آينده ماند.
سه شنبه ۴ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۱۵
کد مطلب: 12163