فضای تردید تشدید شد
ترامپ٬مانعی برای بازگشت غول های نفتی
وحید حاجی پور/ بیش از یک سال از عمر برجام گذشته است و شرکت های خارجی از دور برای ایران دست تکان می دهند؛ نهایت رفت و آمدها به امضای تفاهم نامه هایی که غیرتعهدآور است خلاصه شده است چه در بالادست و چه در پایین دست. هرچند تابوی سرمایه گذاری در ایران کمی «ترک» برداشته است اما همانطورکه پیش بینی می شد همه شرکت های خارجی در انتظار تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بودند.
گرچه هر دو کاندید ریاست جمهوری این کشور مواضع ضد ایرانی خود را بارها تکرار کردند و برجام را نقطه ضعفی برای آمریکا شمردند ولی با توجه به همراهی هیلاری کلینتون با دمکرات ها٬خطر ریاست جمهوری وی برای روند سرمایه گذاری در ایران کم خطرتر از دونالد ترامپ بود. ترامپ همان ترسی بود که فرستاده های شرکت های خارجی از آن واهمه داشتند و طرف های ایرانی خود را توصیه می کردند که برای شکست ترامپ دعا کنند.
طی روزهای اخیر تحلیل های متفاوت و مختلفی درباره آینده آمریکا و «ترامپیزه» شدن سیاست های این کشور گفته شده است اما بدون تردید رئیس جمهور ایران و دستگاه دیپلماسی ایران بیشتر از همه نگران هستند؛ به همین دلیل بود که اندکی پس از پیروزی ترامپ حسن روحانی و محمدجواد ظریف از لزوم پایبندی آمریکا به برجام گفتند.
این موضع گیری ها نشان می دهد دولتمردان ایران از تبعات انتخاب ترامپ نگرانی دارند و از مانع تراشی های احتمالی در اجرای برجام متاثرند زیرا سه سال است که ورود سرمایه گذاری خارجی به برجام گره زده شده است. شکست در اجرایی شدن این روند و یا کند شدن آن بشدت برای دولت گران تمام خواهد شد. آنها برای مردم انتظار ایجاد کردند که با برجام همه چیز تغییر رنگ داده و جاده توسعه و سرمایه گذاری و رونق اقتصادی صاف می شود و همین انتظار سازی٬ جامعه را نسبت به دولت بدبین کرده است.
فضای خوف و رجا هم میان دولتمردان و هم تحلیلگران و شرکت های خارجی بخوبی دیده می شود. به عنوان نمونه ریچارد نفیو طراح اصلی تحریم های ایران پس از پیروزی ترامپ گفت:«با توافق اتمی ایران خداحافظی کنید. احتمال کمی وجود دارد که برجام باقی بماند».
سخنگوی کاخ سفید هم در واکنش به این نگرانی ها تنها به بیان این نکته اکتفا کرد که آمریکا نسبت به اجرای برجام تا پایان روز کاری باراک اوباما متعهد است. ژان مارک آیرو٬ وزیر امور خارجه فرانسه هم ساعاتی پس از پیروزی ترامپ در موضعی جالب گفت:«دوست آمریکا هستیم و منتظر سیاست های جدید این کشور می مانیم: دو کشور باید هرچه زودتر مواضع خود را درباره ایران مشخص کنند».
فرانسوی ها که حساب بسیاری روی حضور در صنایع ایران بویژه صنعت نفت باز کرده بودند بیشتر از همه نگران هستند و فورا از واشنگتن خواسته اند تا تکلیف آنها را روشن کند. چنین خواسته ای بسیار زود مطرح شد و نشان داد ممکن است همه چیز تغییر یابد.
در همین رابطه خبرگزاری رویترز به نقل از تعدادی مقام دولتی ایرانی که نام هیچکدام را فاش نکرد، نوشت: «پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، باعث تضعیف روحانی و نگرانی سرمایه گذاران خارجی خواهد شد.
یک مقام ارشد در وزارت اقتصاد به این خبرگزاری انگلیسی گفت: «با پیروزی ترامپ، حتی شرکت‌های اروپایی نیز برای سرمایه گذاری در ایران بی‌رغبت خواهند شد... در بهترین حالت، آنها سیاست صبر کردن و نظاره کردن نتیجه را درپیش خواهند گرفت... این به اعتبار روحانی و برنامه‌های اقتصادی‌اش ضربه خواهد زد.»
رویترز به نقل ازرضا سرداری که به عنوان یک تاجر ایرانی معرفی می‌کند، نوشت: «با پیروزی ترامپ، شرکت‌های خارجی بزرگ و حتی متوسط، بانک‌ها و دیگر سرمایه گذاران محتاط تر خواهند بود تا در ایران سرمایه گذاری کنند. این دقیقا زمانی که به جذب سرمایه گذاران خارجی امید داشتیم، به اقتصاد ما ضربه خواهد زد».
از سویی دیگر ولید فارِس یکی از مشاوران سیاست خارجی ترامپ گفت وی به زودی تغییرات در مفاد توافق ایران و 1+5 را خواستار خواهد شد. این مشاور لبنانی‌الاصل ترامپ که از موضع کنونی وی در خصوص برجام هم خبر داشت گفت «پاره کردن این توافق، برای دنیا گران تمام می‌شود. او (ترامپ) می‌خواهد آن موافقتنامه را که در فضایی بین‌المللی منعقد شده، بگیرد و سپس آن را مرور کند».
آسوشیتدپرس هم درگزارشی نوشت: ترامپ از نابودی برجام سخن نگفته است اما می‌گوید که توافق را چنان سخت‌گیرانه نظارت خواهد کرد که تهران راه فراری نداشته باشد. قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا در حال بررسی برخی اقدامات ممکن هستند. در میان محتمل‌ترین گزینه‌ها، قانونی وجود دارد که بخش‌هایی از اقتصاد ایران را که از برنامه موشک‌های بالستیک ایران حمایت می‌کنند، هدف گرفته است که برخی از این بخش‌ها بر اساس توافق هسته‌ای از تحریم خارج شده بودند.
همزمان با این گزارش ها٬ کمیته مقررات مجلس نمایندگان آمریکا، با توجه به انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور بعدی آمریکا و موضع متفاوت وی درباره ایران، پیش‌نویس طرحی را برای ممنوعیت فروش 80 هواپیمای مسافربری به ایران آماده کرده است. نماینده هویزنگا در بیانیه‌ای که به همین مناسبت منتشر کرده، گفته که فروش این هواپیماهای مسافربری به ایران موجب «تسلیح رژیم ایران» خواهد شد و باید جلوی این کار که مبنایش در دولت اوباما گذاشته شده، گرفته شود.
کمیته قوانین مجلس نمایندگان قصد دارد مفاد یک طرح دیگر که تعامل بانک‌های واردات-صادرات (اگزیم بانک‌ها) با ایران به کل ممنوع می‌کند را نیز در دل طرح بیل هویزنگا بگنجاند و هر دو را با هم برای رأی‌گیری روانه صحن اصلی کند.
کنگره آمریکا روی اقتصاد ایران زوم شده است و سعی دارد موانع دیگری را بدون اینکه اصل برجام زیر سوال رود را اجرا کند. آنها بخوبی می دانند ایرانی ها تا چه اندازه بر جذب سرمایه گذاری خارجی حساب باز کرده اند و قراردادهای نفتی خود را به حدی جذاب کرده اند که شرکت های خارجی به ایران وارد شوند. زمانی که مشکلات بانکی مانع همکاری شده بود٬ ظریف به طرف آمریکایی گلایه کرده بود که جان کری وزیر امورخارجه آمریکا از بانک های اروپایی خواست تا با ایرانی ها همکاری کنند ولی در عمل نتیجه ای حاصل نشد. بانک ها از جریمه های آمریکا ترس دارند و در زمان اوباما ریسک نکردند که قطعا با احتمال چهره های ضد ایرانی در دولت ترامپ و غالب شدن جمهوری خواهان در کنگره و سنای آمریکا٬ این ریسک افزایش خواهد یافت.
گرچه هر دو کاندید ریاست جمهوری این کشور مواضع ضد ایرانی خود را بارها تکرار کردند و برجام را نقطه ضعفی برای آمریکا شمردند ولی با توجه به همراهی هیلاری کلینتون با دمکرات ها٬خطر ریاست جمهوری وی برای روند سرمایه گذاری در ایران کم خطرتر از دونالد ترامپ بود. ترامپ همان ترسی بود که فرستاده های شرکت های خارجی از آن واهمه داشتند و طرف های ایرانی خود را توصیه می کردند که برای شکست ترامپ دعا کنند.
طی روزهای اخیر تحلیل های متفاوت و مختلفی درباره آینده آمریکا و «ترامپیزه» شدن سیاست های این کشور گفته شده است اما بدون تردید رئیس جمهور ایران و دستگاه دیپلماسی ایران بیشتر از همه نگران هستند؛ به همین دلیل بود که اندکی پس از پیروزی ترامپ حسن روحانی و محمدجواد ظریف از لزوم پایبندی آمریکا به برجام گفتند.
این موضع گیری ها نشان می دهد دولتمردان ایران از تبعات انتخاب ترامپ نگرانی دارند و از مانع تراشی های احتمالی در اجرای برجام متاثرند زیرا سه سال است که ورود سرمایه گذاری خارجی به برجام گره زده شده است. شکست در اجرایی شدن این روند و یا کند شدن آن بشدت برای دولت گران تمام خواهد شد. آنها برای مردم انتظار ایجاد کردند که با برجام همه چیز تغییر رنگ داده و جاده توسعه و سرمایه گذاری و رونق اقتصادی صاف می شود و همین انتظار سازی٬ جامعه را نسبت به دولت بدبین کرده است.
فضای خوف و رجا هم میان دولتمردان و هم تحلیلگران و شرکت های خارجی بخوبی دیده می شود. به عنوان نمونه ریچارد نفیو طراح اصلی تحریم های ایران پس از پیروزی ترامپ گفت:«با توافق اتمی ایران خداحافظی کنید. احتمال کمی وجود دارد که برجام باقی بماند».
سخنگوی کاخ سفید هم در واکنش به این نگرانی ها تنها به بیان این نکته اکتفا کرد که آمریکا نسبت به اجرای برجام تا پایان روز کاری باراک اوباما متعهد است. ژان مارک آیرو٬ وزیر امور خارجه فرانسه هم ساعاتی پس از پیروزی ترامپ در موضعی جالب گفت:«دوست آمریکا هستیم و منتظر سیاست های جدید این کشور می مانیم: دو کشور باید هرچه زودتر مواضع خود را درباره ایران مشخص کنند».
فرانسوی ها که حساب بسیاری روی حضور در صنایع ایران بویژه صنعت نفت باز کرده بودند بیشتر از همه نگران هستند و فورا از واشنگتن خواسته اند تا تکلیف آنها را روشن کند. چنین خواسته ای بسیار زود مطرح شد و نشان داد ممکن است همه چیز تغییر یابد.
در همین رابطه خبرگزاری رویترز به نقل از تعدادی مقام دولتی ایرانی که نام هیچکدام را فاش نکرد، نوشت: «پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، باعث تضعیف روحانی و نگرانی سرمایه گذاران خارجی خواهد شد.
یک مقام ارشد در وزارت اقتصاد به این خبرگزاری انگلیسی گفت: «با پیروزی ترامپ، حتی شرکت‌های اروپایی نیز برای سرمایه گذاری در ایران بی‌رغبت خواهند شد... در بهترین حالت، آنها سیاست صبر کردن و نظاره کردن نتیجه را درپیش خواهند گرفت... این به اعتبار روحانی و برنامه‌های اقتصادی‌اش ضربه خواهد زد.»
رویترز به نقل ازرضا سرداری که به عنوان یک تاجر ایرانی معرفی می‌کند، نوشت: «با پیروزی ترامپ، شرکت‌های خارجی بزرگ و حتی متوسط، بانک‌ها و دیگر سرمایه گذاران محتاط تر خواهند بود تا در ایران سرمایه گذاری کنند. این دقیقا زمانی که به جذب سرمایه گذاران خارجی امید داشتیم، به اقتصاد ما ضربه خواهد زد».
از سویی دیگر ولید فارِس یکی از مشاوران سیاست خارجی ترامپ گفت وی به زودی تغییرات در مفاد توافق ایران و 1+5 را خواستار خواهد شد. این مشاور لبنانی‌الاصل ترامپ که از موضع کنونی وی در خصوص برجام هم خبر داشت گفت «پاره کردن این توافق، برای دنیا گران تمام می‌شود. او (ترامپ) می‌خواهد آن موافقتنامه را که در فضایی بین‌المللی منعقد شده، بگیرد و سپس آن را مرور کند».
آسوشیتدپرس هم درگزارشی نوشت: ترامپ از نابودی برجام سخن نگفته است اما می‌گوید که توافق را چنان سخت‌گیرانه نظارت خواهد کرد که تهران راه فراری نداشته باشد. قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا در حال بررسی برخی اقدامات ممکن هستند. در میان محتمل‌ترین گزینه‌ها، قانونی وجود دارد که بخش‌هایی از اقتصاد ایران را که از برنامه موشک‌های بالستیک ایران حمایت می‌کنند، هدف گرفته است که برخی از این بخش‌ها بر اساس توافق هسته‌ای از تحریم خارج شده بودند.
همزمان با این گزارش ها٬ کمیته مقررات مجلس نمایندگان آمریکا، با توجه به انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور بعدی آمریکا و موضع متفاوت وی درباره ایران، پیش‌نویس طرحی را برای ممنوعیت فروش 80 هواپیمای مسافربری به ایران آماده کرده است. نماینده هویزنگا در بیانیه‌ای که به همین مناسبت منتشر کرده، گفته که فروش این هواپیماهای مسافربری به ایران موجب «تسلیح رژیم ایران» خواهد شد و باید جلوی این کار که مبنایش در دولت اوباما گذاشته شده، گرفته شود.
کمیته قوانین مجلس نمایندگان قصد دارد مفاد یک طرح دیگر که تعامل بانک‌های واردات-صادرات (اگزیم بانک‌ها) با ایران به کل ممنوع می‌کند را نیز در دل طرح بیل هویزنگا بگنجاند و هر دو را با هم برای رأی‌گیری روانه صحن اصلی کند.
کنگره آمریکا روی اقتصاد ایران زوم شده است و سعی دارد موانع دیگری را بدون اینکه اصل برجام زیر سوال رود را اجرا کند. آنها بخوبی می دانند ایرانی ها تا چه اندازه بر جذب سرمایه گذاری خارجی حساب باز کرده اند و قراردادهای نفتی خود را به حدی جذاب کرده اند که شرکت های خارجی به ایران وارد شوند. زمانی که مشکلات بانکی مانع همکاری شده بود٬ ظریف به طرف آمریکایی گلایه کرده بود که جان کری وزیر امورخارجه آمریکا از بانک های اروپایی خواست تا با ایرانی ها همکاری کنند ولی در عمل نتیجه ای حاصل نشد. بانک ها از جریمه های آمریکا ترس دارند و در زمان اوباما ریسک نکردند که قطعا با احتمال چهره های ضد ایرانی در دولت ترامپ و غالب شدن جمهوری خواهان در کنگره و سنای آمریکا٬ این ریسک افزایش خواهد یافت.
شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۲۳
کد مطلب: 15594