ایران یعنی ارزانی گاز!

به گزارش ميزنفت ، درحالیکه توجهات عمدتا بر تاثیر رفع کامل تحریم های اقتصادی ایران بر صنعت نفت متمرکز است، این مسئله می تواند تاثیرات حتی بزرگتری بر بخش گاز طبیعی بویژه در خلیج فارس داشته باشد. تعامل مجدد تهران با جامعه بین الملل به منزله سرآغاز یک رقابت برای بهره برداری از منابع گاز طبیعی خواهد بود که می تواند پیامدهای درازمدت عمیقی برای شرکتهای نفتی بین المللی از قبیل رویال داچ شل داشته باشد که میلیاردها دلار صرف پروژه های پرهزینه برای توسعه حوزه های گاز در مناطقی مانند استرالیا کرده اند.

ایران از دسترسی مشترک با قطر به بزرگترین حوزه گاز طبیعی جهان برخوردار است اما تاکنون قادر به بهره برداری کامل از سهم خود از این منبع وسیع نبوده است. ظرفیت حوزه پارس جنوبی حداقل 325 تریلیون فوت مکعب تخمین زده می شود که برای تامین کل نیازهای اروپا برای شانزده سال آینده کافی است.

قبل از اعمال تحریم های اقتصادی سخت تر بر ضد ایران، این کشور در بهره برداری از حوزه پارس جنوبی که به بیست و چهار مرحله تقسیم شده بود، پیشرفت داشت و ایرانیان توانستند مراحل اولیه را با هدف تامین انرژی لازم برای بازار داخلی به پیش ببرند اما طرح های سودآورتر برای صدور گاز طبیعی مایع (ال ان جی) به تعویق افتاده است.

ایران قراردادهایی با شرکتهای نفتی بین المللی برای توسعه پروژه های ال ان جی طبق یک طرح پنج ساله امضا کرده بود که پیش بینی می شد سالانه 70 میلیون تن سوخت صادر کند.اما بسیاری از این قراردادها لغو شد و صنعت گاز ایران چند دهه عقب افتاد درحالیکه قطر رقیب بزرگ آن طرح های خود را در سوی دیگر خلیج فارس به پیش برد.

ظرفیت حوزه شمالی قطر، در مجاورت پارس جنوبی، نهصد تریلیون فوت گاز برآورد می شود. این حوزه مجموعا بزرگترین منبع ذخیره انرژی در جهان است.قطری ها به لحاظ بهره برداری از سهم خود از این منبع با مشارکت شرکتهایی از قبیل رویال داچ شل، توتال و اکسون موبیل، از ایران پیش افتاده افتاده اند.

این شیخ نشین کوچک عربی از ظرفیت صدور 77 میلیون تن ال ان جی در سال برخوردار است. از سال 2005 قطریها عملیات توسعه بیشتر حوزه شمالی را به حال تعلیق درآورده اند اما اگر ایران گاز طبیعی بیشتری از پارس جنوبی در مجاورت آن استخراج کند، ممکن است این سیاست تغییر کند و دو طرف وارد رقابتی برای بهره برداری هر چه بیشتر از این منبع عظیم شوند.

با توجه به اینکه تولیدگاز طبیعی به اوج رسیده و بازارهای جهان از این منبع انرژی اشباع شده اند، پیش بینی می شود درآمد قطر از صادرات ال ان جی طی دهه آینده سقوط کند. تعلیق عملیات توسعه حوزه شمالی موجب شد شرکتهای نفتی بین المللی به پروژه های گران تر در آبهای عمیق در نزدیکی استرالیا روی آورند. گرچه اجرای این پروژه ها پرهزینه تر بوده، از مزیت نزدیکی به بازارهای رو به رشد آسیا برخوردار است که انتظار می رود بخش عمده تقاضای جدید برای ال ان جی را به خود اختصاص دهند.

در ضمن توسعه صنعت گاز شِیل در آمریکا رشد واردات ال ان جی به بزرگترین اقتصاد جهان را متوقف کرده است. هدف از بسیاری پروژه های ال ان جی قطر در اصل تامین نیاز بازار آمریکا بود اما انقلاب (بهره برداری از منابع) شِیل در شمال آمریکا نیاز این کشور به واردات از خاورمیانه (غرب آسیا) را کاهش داد.

این امر در سقوط قیمتهای ال ان جی باوجود تقاضای فزاینده نقش داشت. در صورت ورود مجدد تهران به اقتصاد بین الملل و تحریک دوحه به لغو تعلیق توسعه حوزه شمالی، ممکن است قیمتهای گاز در درازمدت بیش از پیش سقوط کند.

با توجه به روند رو به کاهش قیمتها و مازاد عرضه گاز در بازار که طبق برآورد مرکز تحقیقاتی سیتی Citi ممکن است تا سال 2018  به 28  تن برسد، سرازیر شدن گاز ارزان ایران به بازار به نفع این صنعت نخواهد بود. بیژن زنگنه وزیر نفت ایران قبلا در مورد صدور گاز این کشور به اروپا ابراز تمایل کرده است اما این امر مستلزم سرمایه گذاری شرکتهای نفتی بین المللی در ایران برای ساخت تاسیسات عظیمی است که قادر به میعان سازی گاز قبل از بارگیری آن در نفت کش ها باشند.

حتی اگر ایران بتواند به محض لغو تحریم ها شرکایی پیدا کند، ساخت زیرساختاری که ایران برای صدور ال ان جی در مقیاس جهانی به آن نیاز دارد، حداقل پنج سال طول خواهد کشید. اما گاز ایران در مقایسه با پروژه های بسیار پر هزینه آبهای عمیق استرالیا، از مزیت ارزانی نسبی تولید و صدور برخوردار است.

برای شرکتهایی از قبیل شل که آینده شان وابسته به گاز طبیعی است، آغاز رقابت بین قطر و ایران برای بهره برداری از منابع وسیع شان می تواند فاجعه بار باشد.

با ورود مجدد ایران به بازار و تحریک قطر به لغو تعلیق حوزه شمالی، قیمتهای ال ان جی حتی بیش از پیش سقوط خواهد کرد. با وجود نگرانی بازار درباره تاثیر قیمتهای پایین تر نفت خام بر شرکتهای بین المللی نفت، شاید گاز و جاه طلبی های ایران برای صدور ال ان جی نگرانی بزرگتری باشد.

منبع: دیلی تلگراف