۰
پاسخی به یک استدلال

انرژی هسته‌ای٬ خوب یا بد؟

در ادبیات راهبردی، موضوعی تحت عنوان «تکنوپلیتیک» یا اعم از آن «تکنو استراتژیک» وجود دارد، بدین معنی که برخی از فناوری­‌ها امنیت زایی بیشتری در ابعاد کلان امنیت ملی ایجاد می­‌کنند و نمی‌­توان با محاسبه صرف هزینه اقتصادی به آن نگاه کرد.
انرژی هسته‌ای٬ خوب یا بد؟
میز نفت| طی سال­‌های گذشته درباره انرژی هسته‌­ای و هزینه زا بودن آن برای کشور نظرات بسیاری مطرح شده است. یک گروه فکری مشخص معتقد است این مقوله برای کشور در حوزه بین‌­الملل مولد تحریم­‌ها بوده است و بر این اساس بهتر بود از ابتدا سراغ انرژی هسته‌­ای نرفت. این بحث سال گذشته با این خبر شدت بیشتری گرفت: « نیروگاه اتمی امارات 8 برابر نیروگاه اتمی بوشهر است با تکنولوژی نوین و 10 ساله تحویل داده می­‌شود؛ نیروگاه اتمی بوشهر 41 سال زمان برد و بالغ بر 17 میلیارد دلار هزینه البته هزینه­‌های تحریم و...حساب نشده است».

اما پاسخی ساده و کوتاه برای آنکه بدانیم انرژی هسته‌­ای تا چه اندازه در حوزه امنیت ملی مهم است، بهتر است نگاهی به توضیحات یکی از کارشناسان ارشد حوزه سیاستگذاری انرژی بیاندازیم:

در ادبیات راهبردی، موضوعی تحت عنوان «تکنوپلیتیک» یا اعم از آن «تکنو استراتژیک» وجود دارد، بدین معنی که برخی از فناوری­‌ها امنیت زایی بیشتری در ابعاد کلان امنیت ملی ایجاد می­‌کنند  و نمی‌­توان با محاسبه صرف هزینه اقتصادی به آن نگاه کرد.
تکنوپلیتیک هسته‌­ای مزیت­‌هایی را ایجاد می­‌کند که در این مقایسه ساده فوق الذکر بیان نشده است:

1 - هر کشور به نسبت بهره مندی از ابعاد مختلف چرخه هسته‌­ای، به سادگی در معرض تهدید بیرونی قرار نمی­‌گیرد. حتی اگر سطح کمینه این بهره مندی هسته‌ای که بسیار نازل است، یعنی یک نیروگاه هسته‌ای بدون هیچ‌گونه دانش فنی در مورد غنی سازی را هم در نظر بگیریم، امکان تهاجم نظامی به آن منطقه را به دلیل نشت جهانی و تشعشعات مواد رادیواکتیو از بین می­‌برد تا چه رسد به بهره­‌مندی ایران از حوزه‌­های مختلف چرخه هسته‌­ای نظیر غنی سازی البته منهای بحث بازفرآوری.

2 -  تفاوت فناوری­‌های مختلف از بحث امنیتی آنقدر وضوح دارد که برای برخی از فناوری­‌ها رژیم حقوقی ایجاد کرده‌اند اما برخی دیگر اساساً فاقد چنین رژیمی هستند مثل رژیم حقوقی NPT  و CTBT در زمینه هسته­‌ا‌ی. اما برخی از فناوری­‌های دیگر به رغم حائز اهمیت بودن در زمینه اقتصادی ولی در بعد امنیت چندان اهمیتی ندارند. مثلاً بهره مندی یک کشور از نسل سوم نیروگاه‌های بادی می­‌تواند از نظر اقتصادی حائز اهمیت باشد اما در بعد سخت امنیت ملی (ابعاد سخت منظور امنیت نظامی مرتبط با موضوع بقا و حاکمیت) ایجاد مزیت نمی­‌کند.

3 - در مورد نیروگاه­‌های هسته‌­ای ایران و امارات چندان به ظاهر توجه نفرمایید. هرچند که ساخت نیروگاه هسته­‌ا‌ی ایران به درازا کشید و امارات در بازه زمانی کمتر به آن رسید اما موارد مهمی در قرارداد هسته­‌ای بوشهر وجود دارد که اساساً امارات تا دهه آینده نیز از آن بی‌بهره است نظیر مشارکت در طراحی راکتور، انتقال فناوری، جای گذاری و خروج میله­‌های سوخت، آشنایی با نحوه ساخت غلاف­‌های سوخت. از مهمترین اثرات همین نیروگاه بوشهر، افزایش توان مهندسی ایرانی در اقدام به راکتور های 360 مگاواتی است که قرار است با فناوری ملی در دارخوین احداث شود. فقط در بحث شتاب دهنده‌­ها و سیکلوترن، فاصله ما با این کشورهای عربی زمین تا آسمان است.

4 - آیا تا حالا از خود سوال نپرسیده‌­اید که چرا امارات و کشورهای دیگر عربی و حتی ترکیه (در پروژه منطقه حکاری) به دنبال مشارکت با شرکت­‌های شرقی در زمینه توسعه هسته‌­ای هستند؟ چون کشورهای غربی و حتی کشور کره که در امارات اقدام به ساخت نیروگاه با لایسنس غربی کرد، شرط و شروط های قانونی بسیار گسترده‌­ای  را بر این کشورها تحمیل می­‌کنند که  خلاصه آن این است که کشور میزبان فقط  «استفاده هسته‌ای» نمایند. استفاده هسته­‌ای با حق  هسته‌­ای که ایران به دنبال آن بود و هست بسیار متفاوت است.

5 - تکنوپلتیک در هر دوره ای فناوری خاصی را حائز اهمیت می‌­داند، مثلا در دهه 50 میلادی بحث فناوری صنعت نفت دارای بعد امنیتی  بود و حتی با کودتا هم اجازه تسلط بر صنعت نفت نمی­‌دادند که حال اینگونه نیست. در عصر حاضر، فناوری هسته­‌ای - هم شکافت و هم جوشی-، نانو، فناوری شناختی و فناوری اطلاعات دارای چندان اهمیت امنیتی هستند که اگر کشوری برای کسب آن متحمل هزینه­‌های هنگفت اقتصادی نیز شود، در چارچوبه کلان امنیت ملی دارای معنا می­‌باشد.
 
چهارشنبه ۱۵ فروردين ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۱۹
کد مطلب: 20711
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *