روسیه یا آمریکا؟
دوئلی برای رهبری بازار نفت
میز نفت | آمریکایی‌ها با پشتوانه نفت شیل و فناوری‌های انقلابی اکتشاف و تولید از این ذخایر، تعادل بازار را بر هم زده‌اند. در سال جاری، ایالات‌متحده با پیشی گرفتن از روسیه برای نخستین بار به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت دنیا تبدیل شد. اما این رشد تولید با تهدید اقدامات روس‌ها روبرو است. میانگین تولید نفت آمریکایی‌ها در ماه آوریل از مرز ۱۰.۵۹ میلیون بشکه در روز فراتر رفت. تولید رقبای روسی آن‌ها در ماه مشابه ۱۰.۳ میلیون بشکه در روز اعلام‌شده است.
طارق زهیر از مدیران شرکت مشاوره انرژی تی سی می‌گوید: در پنج سال آینده ایالات‌متحده تولیدی بیش از روسیه خواهد داشت. عملیات ساخت هزاران کیلومتر خط لوله و زیرساخت‌های جدید در آمریکا به‌ویژه در سازند پرمین انجام شده که آمریکایی‌ها را به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت دنیا تبدیل کرده است. بدون احتساب منابع شیل تولید نفت آمریکا کمتر از چین خواهد بود.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده، تولید روزانه از سازندهای کلیدی نفت شیل در ماه ژوئن از مرز ۷.۲ میلیون بشکه عبور کرده است. روس‌ها که به رتبه دوم فهرست تولیدکنندگان طلای سیاه سقوط کرده‌اند، فاقد ظرفیت افزایش تولید کنونی خود هستند. روس‌ها با پیوستن به طرح فریز نفتی اوپک پلاس از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی، تولید خود را کاهش داده‌اند، اما شرکت‌های روسی با بهبود چشم‌انداز قیمت‌ها خواهان افزایش برداشت از میادین جدید هستند.
با پایان طرح فریز نفتی در ابتدای سال آینده میلادی، روس‌ها تمایلی به تمدید این طرح ندارند. هرچند فشار مسکو به ریاض از عوامل مهم عملی شدن طرح فریز نفتی بوده است. با تصمیم‌گیری جلسه جمعه گذشته اوپک، راه برای افزایش 600 تا 800 هزار بشکه‌ای عرضه این کارتل هموار شد. اما انتظارات روس‌ها برای افزایش ۱.۵ میلیون بشکه‌ای تولید محقق نشد.
تاکنون میزان افزایش تولید روسیه در روزهای آینده مشخص نشده است. به‌علاوه، آن‌ها تاکنون میزان ظرفیت مازاد تولید خود را مشخص نکرده‌اند. البته شرکت روسنفت اعلایم کرده می‌تواند ظرف چند روز تولید خود را 100 هزار بشکه افزایش دهد.
در دو دهه آینده، مقدار نفت شیل تولیدشده در سراسر دنیا به 14 میلیون بشکه در روز می‌رسد. بر اساس گزارش منتشرشده توسط موسسه پژوهشی پرایس واترهوس کوپرز، نفت استخراج‌شده از منابع غیرمتعارف با دستیابی به سهمی 12 درصدی از کل نفت تولیدشده دنیا در سال 2035 میلادی، به یکی از بازیگران مهم بازار انرژی تبدیل می‌شود. البته باید به این نکته توجه شود که چنین شرایطی به کاهش 40 درصدی بهای نفت خام در دنیا خواهد انجامید. آژانس اطلاعات انرژی ایالات‌متحده اعلام نموده که در سال 2040 میلادی، قیمت نفت برنت به 163 دلار می‌رسد.
در این گزارش می‌خوانیم: عرضه نفت شیل بازار نفت را با فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی روبرو نموده که دولت‌ها در خط نخست این شرایط قرار دارند. این شرایط، بر وضعیت ژئوپلیتیک انرژی مؤثر خواهد بود. همچنین فراموش نکنید که ظهور منابع نفت غیرمتعارف به کاهش نقش‌آفرینی اوپک در بازار و افزایش وابستگی تعداد زیادی از کشورها به این منبع جدید انرژی می‌انجامد.
بر اساس این گزارش، کاهش قیمت نفت می‌تواند به افزایش 3.7 درصدی تولید ناخالص داخلی کشورها در سال 2035 میلادی که برابر با 2.7 تریلیون دلار است، بیانجامد.
به‌هرحال، کارشناسان این موسسه معتقدند منافع کاهش قیمت نفت در کشورهای مختلف، متفاوت خواهد بود و واردکنندگان اصلی بازار نفت نظیر هند و ژاپن می‌توانند از رشد 4 تا 7 درصدی تولید ناخالص داخلی خود در سال 2035 میلادی بهره ببرند. ایالات‌متحده، چین، اروپا و انگلستان نیز می‌توانند از نرخ مشابه 2 تا 5 درصدی برخوردار شوند. در مقابل، اکثر صادرکنندگان اصلی بازار نظیر روسیه و دولت‌های خاورمیانه با کاهش حدود 10 درصدی تولید ناخالص داخلی در صورت ناکامی در استخراج ذخایر غیرمتعارف خود روبرو خواهند شد.
در این گزارش خاطرنشان گردیده که این تغییر رویکرد، تأثیرات راهبردی مهمی برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت که آنان را وادار خواهد کرد که به ارزیابی مجدد پروژه‌های نیازمند سرمایه‌گذاری مالی، در صورت پایین ماندن قیمت نفت، بپردازند.
در همین حال، تولید ذخایر غیرمتعارف به توسعه فناوری‌های پیشرفته اکتشاف و تولید منجر شده است. چراکه تولیدکنندگان باید مهارت‌ها و فناوری‌های موردنیاز برای استخراج نفت شیل و پروژه‌های زیرساختی مرتبط را نیز توسعه دهند.
اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده اعلام نموده که ذخایر نفت شیل این کشور می تواند به 33 میلیارد بشکه افزایش یابد و در سال 2035 میلادی، تولید از این منبع به 1.2 میلیون بشکه افزایش یابد.
کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی معتقدند در سال 2020 میلادی، نفت فشرده تولیدشده در ایالات‌متحده از چهار میلیون بشکه در روز فراتر خواهد رفت و آمریکا به عضو جدید باشگاه صادرکنندگان نفت دنیا تبدیل می‌گردد. بدین ترتیب پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه باید 90 درصد صادرات طلای سیاه خود را در سال 2035 میلادی، روانه بازارهای آسیایی کنند.
در این گزارش اعلام گردیده که تولید نفت از ذخایر غیرمتعارف اصلی‌ترین دلیل تغییر در سازوکارهای بازار نفت خواهد بود. بر اساس تخمین آژانس بین‌المللی انرژی، مجموع ذخایر نفت شیل دنیا 3.2 تریلیون بشکه است که برابر با بیش از نیمی از کل ذخایر نفت متعارف باقیمانده دنیا است. بدین ترتیب بر اساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2035 میلادی، مجموع نفت تولیدشده توسط کشورهای صادرکننده از 84 میلیون بشکه در روز در سال 2013 میلادی به 97 میلیون بشکه می‌رسد. هرچند باید دانست که بخشی از این افزایش به دلیل عرضه ان جی ال و صدور نفت شیل است.
به‌هرحال، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام نموده که در خارج از مرزهای ایالات‌متحده نیز تا سال 2020 میلادی، سهم تولید از منابع نفت سبک نفت فشرده و ان جی ال از کل تولیدات صادرکنندگان، به مقدار قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
همچنین چند کشور دیگر برنامه‌های گسترده‌ای برای اکتشاف و تولید منابع غیرمتعارف در دست اجرا دارند. کانادا با تولید روزانه 230 هزار بشکه نفت سبک و فشرده در سال گذشته به‌ویژه از بخش کانادایی سازند باکن، یکی از کشورهای پیشتاز در این بخش محسوب می‌شود.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی نموده که تا سال 2035 میلادی، مقدار نفت سبک و فشرده تولیدشده در کشور کانادا در هرروز از مرز 500 هزار بشکه عبور خواهد نمود.
از سوی دیگر بر اساس پیش‌بینی‌ها تا پایان دهه کنونی، چینی‌ها در هرروز بیش از 200 هزار بشکه نفت فشرده تولید خواهند نمود. آرژانتینی‌ها نیز در نظر دارند تا سال 2020 میلادی به تولید 150 هزار بشکه نفت فشرده در روز دست یابند. عملیات اکتشاف ذخایر غیرمتعارف نفت در استرالیا، لهستان، روسیه و به‌ویژه منطقه سیبری نیز توسط شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در جریان است تا راه پرفرازونشیب انقلاب نفتی ذخایر غیرمتعارف، هموارتر از گذشته گردد.
*آغاز بازی بزرگ
این دوئل نفتی در سال ۲۰۱۹ میلادی نیز ادامه خواهد یافت. اما همه واقعیت‌ها نشان می‌دهد آمریکایی‌ها پیروز این رویارویی خواهند بود. موسسه ریستاد انرژی اعلام کرده که آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۷ میلادی ۵۰ میلیارد بشکه بر مقدار ذخایر قابل‌برداشت خود افزوده‌اند. بدین ترتیب حجم کل این ذخایر به ۳۱۰ میلیارد بشکه رسیده است. با مقدار تولید کنونی آمریکایی‌ها تا ۷۹ سال می‌توانند به برداشت خود ادامه دهند. در مقابل مجموع ذخایر روسیه ۱۹۰ میلیارد بشکه اعلام‌شده که برابر با ۴۸ سال تولید با مقدار کنونی برداشت خواهد بود.
روشن است که با تحولات انجام‌شده در حوزه‌های حفاری تولید و فناوری شاهد تغییر در این ارقام خواهیم بود. در سال ۲۰۰۵ میلادی تولید روزانه نفت آمریکا ۴.۹ میلیون بشکه و کمتر از نصف تولید کنونی آن‌ها بود. در آن سال واردات روزانه نفت آمریکایی‌ها ۱۴ میلیون بشکه بود. اما در سایه انقلاب شیل، شاهد تغییر در بازی بوده‌ایم.
در حوزه انرژی پیش‌بین آینده‌های دور غیرقابل اتکا است به همین دلیل برای برنده این دوئل خونین کابوهای نفتی آمریکایی و مردان یخی روسی باید به انتظار اتفاقات آینده بنشینیم.
منبع: www.petroleum-economist.com
مترجم: محسن داوری
نویسنده: کریگ گوتری
طارق زهیر از مدیران شرکت مشاوره انرژی تی سی می‌گوید: در پنج سال آینده ایالات‌متحده تولیدی بیش از روسیه خواهد داشت. عملیات ساخت هزاران کیلومتر خط لوله و زیرساخت‌های جدید در آمریکا به‌ویژه در سازند پرمین انجام شده که آمریکایی‌ها را به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت دنیا تبدیل کرده است. بدون احتساب منابع شیل تولید نفت آمریکا کمتر از چین خواهد بود.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده، تولید روزانه از سازندهای کلیدی نفت شیل در ماه ژوئن از مرز ۷.۲ میلیون بشکه عبور کرده است. روس‌ها که به رتبه دوم فهرست تولیدکنندگان طلای سیاه سقوط کرده‌اند، فاقد ظرفیت افزایش تولید کنونی خود هستند. روس‌ها با پیوستن به طرح فریز نفتی اوپک پلاس از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی، تولید خود را کاهش داده‌اند، اما شرکت‌های روسی با بهبود چشم‌انداز قیمت‌ها خواهان افزایش برداشت از میادین جدید هستند.
با پایان طرح فریز نفتی در ابتدای سال آینده میلادی، روس‌ها تمایلی به تمدید این طرح ندارند. هرچند فشار مسکو به ریاض از عوامل مهم عملی شدن طرح فریز نفتی بوده است. با تصمیم‌گیری جلسه جمعه گذشته اوپک، راه برای افزایش 600 تا 800 هزار بشکه‌ای عرضه این کارتل هموار شد. اما انتظارات روس‌ها برای افزایش ۱.۵ میلیون بشکه‌ای تولید محقق نشد.
تاکنون میزان افزایش تولید روسیه در روزهای آینده مشخص نشده است. به‌علاوه، آن‌ها تاکنون میزان ظرفیت مازاد تولید خود را مشخص نکرده‌اند. البته شرکت روسنفت اعلایم کرده می‌تواند ظرف چند روز تولید خود را 100 هزار بشکه افزایش دهد.
در دو دهه آینده، مقدار نفت شیل تولیدشده در سراسر دنیا به 14 میلیون بشکه در روز می‌رسد. بر اساس گزارش منتشرشده توسط موسسه پژوهشی پرایس واترهوس کوپرز، نفت استخراج‌شده از منابع غیرمتعارف با دستیابی به سهمی 12 درصدی از کل نفت تولیدشده دنیا در سال 2035 میلادی، به یکی از بازیگران مهم بازار انرژی تبدیل می‌شود. البته باید به این نکته توجه شود که چنین شرایطی به کاهش 40 درصدی بهای نفت خام در دنیا خواهد انجامید. آژانس اطلاعات انرژی ایالات‌متحده اعلام نموده که در سال 2040 میلادی، قیمت نفت برنت به 163 دلار می‌رسد.
در این گزارش می‌خوانیم: عرضه نفت شیل بازار نفت را با فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی روبرو نموده که دولت‌ها در خط نخست این شرایط قرار دارند. این شرایط، بر وضعیت ژئوپلیتیک انرژی مؤثر خواهد بود. همچنین فراموش نکنید که ظهور منابع نفت غیرمتعارف به کاهش نقش‌آفرینی اوپک در بازار و افزایش وابستگی تعداد زیادی از کشورها به این منبع جدید انرژی می‌انجامد.
بر اساس این گزارش، کاهش قیمت نفت می‌تواند به افزایش 3.7 درصدی تولید ناخالص داخلی کشورها در سال 2035 میلادی که برابر با 2.7 تریلیون دلار است، بیانجامد.
به‌هرحال، کارشناسان این موسسه معتقدند منافع کاهش قیمت نفت در کشورهای مختلف، متفاوت خواهد بود و واردکنندگان اصلی بازار نفت نظیر هند و ژاپن می‌توانند از رشد 4 تا 7 درصدی تولید ناخالص داخلی خود در سال 2035 میلادی بهره ببرند. ایالات‌متحده، چین، اروپا و انگلستان نیز می‌توانند از نرخ مشابه 2 تا 5 درصدی برخوردار شوند. در مقابل، اکثر صادرکنندگان اصلی بازار نظیر روسیه و دولت‌های خاورمیانه با کاهش حدود 10 درصدی تولید ناخالص داخلی در صورت ناکامی در استخراج ذخایر غیرمتعارف خود روبرو خواهند شد.
در این گزارش خاطرنشان گردیده که این تغییر رویکرد، تأثیرات راهبردی مهمی برای تولیدکنندگان به دنبال خواهد داشت که آنان را وادار خواهد کرد که به ارزیابی مجدد پروژه‌های نیازمند سرمایه‌گذاری مالی، در صورت پایین ماندن قیمت نفت، بپردازند.
در همین حال، تولید ذخایر غیرمتعارف به توسعه فناوری‌های پیشرفته اکتشاف و تولید منجر شده است. چراکه تولیدکنندگان باید مهارت‌ها و فناوری‌های موردنیاز برای استخراج نفت شیل و پروژه‌های زیرساختی مرتبط را نیز توسعه دهند.
اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده اعلام نموده که ذخایر نفت شیل این کشور می تواند به 33 میلیارد بشکه افزایش یابد و در سال 2035 میلادی، تولید از این منبع به 1.2 میلیون بشکه افزایش یابد.
کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی معتقدند در سال 2020 میلادی، نفت فشرده تولیدشده در ایالات‌متحده از چهار میلیون بشکه در روز فراتر خواهد رفت و آمریکا به عضو جدید باشگاه صادرکنندگان نفت دنیا تبدیل می‌گردد. بدین ترتیب پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه باید 90 درصد صادرات طلای سیاه خود را در سال 2035 میلادی، روانه بازارهای آسیایی کنند.
در این گزارش اعلام گردیده که تولید نفت از ذخایر غیرمتعارف اصلی‌ترین دلیل تغییر در سازوکارهای بازار نفت خواهد بود. بر اساس تخمین آژانس بین‌المللی انرژی، مجموع ذخایر نفت شیل دنیا 3.2 تریلیون بشکه است که برابر با بیش از نیمی از کل ذخایر نفت متعارف باقیمانده دنیا است. بدین ترتیب بر اساس پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2035 میلادی، مجموع نفت تولیدشده توسط کشورهای صادرکننده از 84 میلیون بشکه در روز در سال 2013 میلادی به 97 میلیون بشکه می‌رسد. هرچند باید دانست که بخشی از این افزایش به دلیل عرضه ان جی ال و صدور نفت شیل است.
به‌هرحال، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام نموده که در خارج از مرزهای ایالات‌متحده نیز تا سال 2020 میلادی، سهم تولید از منابع نفت سبک نفت فشرده و ان جی ال از کل تولیدات صادرکنندگان، به مقدار قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
همچنین چند کشور دیگر برنامه‌های گسترده‌ای برای اکتشاف و تولید منابع غیرمتعارف در دست اجرا دارند. کانادا با تولید روزانه 230 هزار بشکه نفت سبک و فشرده در سال گذشته به‌ویژه از بخش کانادایی سازند باکن، یکی از کشورهای پیشتاز در این بخش محسوب می‌شود.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی نموده که تا سال 2035 میلادی، مقدار نفت سبک و فشرده تولیدشده در کشور کانادا در هرروز از مرز 500 هزار بشکه عبور خواهد نمود.
از سوی دیگر بر اساس پیش‌بینی‌ها تا پایان دهه کنونی، چینی‌ها در هرروز بیش از 200 هزار بشکه نفت فشرده تولید خواهند نمود. آرژانتینی‌ها نیز در نظر دارند تا سال 2020 میلادی به تولید 150 هزار بشکه نفت فشرده در روز دست یابند. عملیات اکتشاف ذخایر غیرمتعارف نفت در استرالیا، لهستان، روسیه و به‌ویژه منطقه سیبری نیز توسط شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در جریان است تا راه پرفرازونشیب انقلاب نفتی ذخایر غیرمتعارف، هموارتر از گذشته گردد.
*آغاز بازی بزرگ
این دوئل نفتی در سال ۲۰۱۹ میلادی نیز ادامه خواهد یافت. اما همه واقعیت‌ها نشان می‌دهد آمریکایی‌ها پیروز این رویارویی خواهند بود. موسسه ریستاد انرژی اعلام کرده که آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۷ میلادی ۵۰ میلیارد بشکه بر مقدار ذخایر قابل‌برداشت خود افزوده‌اند. بدین ترتیب حجم کل این ذخایر به ۳۱۰ میلیارد بشکه رسیده است. با مقدار تولید کنونی آمریکایی‌ها تا ۷۹ سال می‌توانند به برداشت خود ادامه دهند. در مقابل مجموع ذخایر روسیه ۱۹۰ میلیارد بشکه اعلام‌شده که برابر با ۴۸ سال تولید با مقدار کنونی برداشت خواهد بود.
روشن است که با تحولات انجام‌شده در حوزه‌های حفاری تولید و فناوری شاهد تغییر در این ارقام خواهیم بود. در سال ۲۰۰۵ میلادی تولید روزانه نفت آمریکا ۴.۹ میلیون بشکه و کمتر از نصف تولید کنونی آن‌ها بود. در آن سال واردات روزانه نفت آمریکایی‌ها ۱۴ میلیون بشکه بود. اما در سایه انقلاب شیل، شاهد تغییر در بازی بوده‌ایم.
در حوزه انرژی پیش‌بین آینده‌های دور غیرقابل اتکا است به همین دلیل برای برنده این دوئل خونین کابوهای نفتی آمریکایی و مردان یخی روسی باید به انتظار اتفاقات آینده بنشینیم.
منبع: www.petroleum-economist.com
مترجم: محسن داوری
نویسنده: کریگ گوتری
سه شنبه ۵ تير ۱۳۹۷ ساعت ۰۶:۰۵
کد مطلب: 21338