اثر منابع نامتعارف بر صنایع شیمیایی آمریکا
انقلاب شیل در گاز آمریکا
دستیابی به خوراک‌های باارزشی همچون مایعات گازی (حاوی ۳۷% اتان، ۳۳% پروپان، ۱۸% بوتان و ۱۲% بنزین طبیعی[۱]) فرصتی بی‌سابقه در اختیار ایالات متحده قرار داده است.
میز نفت| دسترسی به خوراک ارزان و فراوان در صنعت نفت از مزایایی است که همه کشورها از آن برخوردار نیستند. کشور آمریکا نیز تا قبل از توسعه گسترده ذخایر نامتعارف خود، واردکننده خوراک برای صنعت نفت خویش بود اما طی سال‌های اخیر و به لطف ذخایر نفت و گاز شیل، دسترسی آمریکا به خوراک با منشأ داخلی، افزایش چشمگیری یافته است.
توسعه گسترده و برداشت بی‌توقف از ذخایر شیل در آمریکا، دسترسی به چند عامل مهم در این کشور را سبب شده است. مهم‌ترین آن، کاهش واردات نفت آمریکا و تکیه بیش از پیش به منابع نفتی داخلی است.
از طرفی دیگر افزایش برداشت گاز شیل علاوه بر افزایش توان تأمین تقاضای گاز طبیعی در آمریکا، موجب تولید بی‌سابقه میعانات و مایعات گازی در این کشور شده است. شکل زیر نشانگر افزایش تولیدات هیدروکربوری متکی بر منابع شیل آمریکاست.
چنانچه از شکل فوق پیداست، تولید نفت، مایعات و میعانات گازی آمریکا به ترتیب به بیش از ۱۲.۲۳، ۴.۸۸ و ۰.۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. سهم نفت شیل از تولیدات نفت خام آمریکا به بیش از ۶۳% می‌رسد.
از طرفی گاز شیل موجب شده است که تولید گاز آمریکا به ۳۱۶۰ میلیون متر مکعب در روز برسد که افزایش تولید مایعات و میعانات گازی را نیز برای آمریکا به ارمغان آورده است. افزایش برداشت از ذخایر نامتعارف در آمریکا عمدتا به سال‌هایی برمی‌گردد که قیمت نفت در اوج خود قرار داشت.
با کاهش قیمت نفت از سال ۲۰۱۵، تولید از ذخایر شیل تقریبا ثابت ماند اما حجم سرمایه‌گذاری انجام‌شده طی سال‌های گذشته و بلوغ فناوری در این بخش، موجب شد که استخراج ذخایر نامتعارف با قیمت‌های ۵۰ تا ۶۰ دلار نیز ادامه و حتی افزایش یابد. در شکل زیر روند تغییرات تولید نفت شیل آمریکا در اثر قیمت نفت WTI قابل مشاهده است.
بر اساس شکل فوق می‌توان دریافت که حتی قیمت نفت ۵۷ دلاری در سال ۲۰۱۹، تولیدکنندگان نفت شیل را به اندازه ۷.۷ میلیون بشکه در روز به فعالیت واداشته است. سبد مصرف انرژی در آمریکا به گونه‌ای است که از مجموع حامل‌های ورودی و تولیدی به کشور، حدود ۸% به عنوان ماده خام در صنعت پتروشیمی به مواد باارزش‌تر تبدیل می‌شود.
دستیابی به خوراک‌های باارزشی همچون مایعات گازی (حاوی ۳۷% اتان، ۳۳% پروپان، ۱۸% بوتان و ۱۲% بنزین طبیعی[۱]) فرصتی بی‌سابقه در اختیار ایالات متحده قرار داده است.
میزان دسترسی به این خوراک برای آمریکا در حال حاضر بیش از نیاز داخلی این کشور است که باعث شده است صادرات مایعات گازی آمریکا به ۱.۶ میلیون بشکه در روز برسد. شکل زیر نمایانگر تقاضای داخلی، صادرات و محتویات مایعات گازی آمریکا تا سال ۲۰۱۸ است.
بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید اتان این کشور در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱۳۸ میلیون تن در سال (۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز) رسیده در حالی که تولید اتان آمریکا در ۲۰ سال قبل یک‌سوم این مقدار بوده است.
ایالات متحده در حال حاضر بیش از نیاز خود به گاز اتان دسترسی دارد و سالانه ۱۸.۴ میلیون تن (روزانه ۴۰ میلیون متر مکعب) از آن را صادر می‌کند که عمدتا به مقصد کانادا، هند و انگلیس می‌باشد.
از سال ۲۰۱۰ تا کنون بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار (۶۸% خارجی و ۳۲% داخلی) سرمایه‌گذاری در صنعت شیمیایی آمریکا بر پایه خوراک‌های متان، اتان و مایعات گازی انجام شده است که ۵۳% از طرح‌های این حوزه تکمیل و در حال ساخت است و مابقی هنوز در مرحله طراحی قرار دارد[۲].
مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقدست که افزایش تولید مایعات گازی حاصل از گاز شیل آمریکا که حاوی اتان، پروپان، بوتان و بنزین طبیعی است، خوراک باارزش و ارزانی در دسترس صنایع شیمیایی این کشور قرار داده است که با ترکیب سرمایه و فناوری در سال‌های آینده به حجم بالایی از محصولات شیمیایی تبدیل خواهد شد که روانه بازار می‌شوند.
علاوه بر این، تقاضای داخلی آمریکا برای مصرف تمام مایعات گازی تولیدی این کشور کافی نیست و صادرات وسیع مایعات گازی، موجب شده است که خوراک ارزان آمریکایی در دسترس کشورهای دیگر نیز قرار بگیرد که البته این موضوع تحت نظارت صادرکننده یعنی آمریکا خواهد بود.
از آنجا که محصولات بر پایه اتیلن، بیشترین سهم ارزی صادرات پتروشیمی ایران را در اختیار دارند، ایران می‌بایست منتظر رقابت شدیدتر در تجارت اینگونه از محصولات باشد. ضمن اینکه هم‌پیمانان آمریکا یعنی عربستان سعودی و امارت متحده عربی نیز از تولیدکنندگان بزرگ اتان در دنیا هستند و به دنبال کاهش نفوذ ایران در بازارهای منطقه‌ای مشتقات اتان خواهند بود تا مواد تولیدی بر پایه اتان ایران نه در منطقه و نه در جهان با قیمت مناسب خریداری نشوند.
از این روست که کشور ایران باید با دقت، مشتری‌های سنتی خود را حفظ کرده و رفتار رقبای منطقه‌ای و جهانی خویش در بازار مشتقات اتان را به خوبی رصد کند.
منبع: مرکز مطالعات زنجیره ارزش
توسعه گسترده و برداشت بی‌توقف از ذخایر شیل در آمریکا، دسترسی به چند عامل مهم در این کشور را سبب شده است. مهم‌ترین آن، کاهش واردات نفت آمریکا و تکیه بیش از پیش به منابع نفتی داخلی است.
از طرفی دیگر افزایش برداشت گاز شیل علاوه بر افزایش توان تأمین تقاضای گاز طبیعی در آمریکا، موجب تولید بی‌سابقه میعانات و مایعات گازی در این کشور شده است. شکل زیر نشانگر افزایش تولیدات هیدروکربوری متکی بر منابع شیل آمریکاست.
چنانچه از شکل فوق پیداست، تولید نفت، مایعات و میعانات گازی آمریکا به ترتیب به بیش از ۱۲.۲۳، ۴.۸۸ و ۰.۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. سهم نفت شیل از تولیدات نفت خام آمریکا به بیش از ۶۳% می‌رسد.
از طرفی گاز شیل موجب شده است که تولید گاز آمریکا به ۳۱۶۰ میلیون متر مکعب در روز برسد که افزایش تولید مایعات و میعانات گازی را نیز برای آمریکا به ارمغان آورده است. افزایش برداشت از ذخایر نامتعارف در آمریکا عمدتا به سال‌هایی برمی‌گردد که قیمت نفت در اوج خود قرار داشت.
با کاهش قیمت نفت از سال ۲۰۱۵، تولید از ذخایر شیل تقریبا ثابت ماند اما حجم سرمایه‌گذاری انجام‌شده طی سال‌های گذشته و بلوغ فناوری در این بخش، موجب شد که استخراج ذخایر نامتعارف با قیمت‌های ۵۰ تا ۶۰ دلار نیز ادامه و حتی افزایش یابد. در شکل زیر روند تغییرات تولید نفت شیل آمریکا در اثر قیمت نفت WTI قابل مشاهده است.
بر اساس شکل فوق می‌توان دریافت که حتی قیمت نفت ۵۷ دلاری در سال ۲۰۱۹، تولیدکنندگان نفت شیل را به اندازه ۷.۷ میلیون بشکه در روز به فعالیت واداشته است. سبد مصرف انرژی در آمریکا به گونه‌ای است که از مجموع حامل‌های ورودی و تولیدی به کشور، حدود ۸% به عنوان ماده خام در صنعت پتروشیمی به مواد باارزش‌تر تبدیل می‌شود.
دستیابی به خوراک‌های باارزشی همچون مایعات گازی (حاوی ۳۷% اتان، ۳۳% پروپان، ۱۸% بوتان و ۱۲% بنزین طبیعی[۱]) فرصتی بی‌سابقه در اختیار ایالات متحده قرار داده است.
میزان دسترسی به این خوراک برای آمریکا در حال حاضر بیش از نیاز داخلی این کشور است که باعث شده است صادرات مایعات گازی آمریکا به ۱.۶ میلیون بشکه در روز برسد. شکل زیر نمایانگر تقاضای داخلی، صادرات و محتویات مایعات گازی آمریکا تا سال ۲۰۱۸ است.
بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید اتان این کشور در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۱۳۸ میلیون تن در سال (۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز) رسیده در حالی که تولید اتان آمریکا در ۲۰ سال قبل یک‌سوم این مقدار بوده است.
ایالات متحده در حال حاضر بیش از نیاز خود به گاز اتان دسترسی دارد و سالانه ۱۸.۴ میلیون تن (روزانه ۴۰ میلیون متر مکعب) از آن را صادر می‌کند که عمدتا به مقصد کانادا، هند و انگلیس می‌باشد.
از سال ۲۰۱۰ تا کنون بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار (۶۸% خارجی و ۳۲% داخلی) سرمایه‌گذاری در صنعت شیمیایی آمریکا بر پایه خوراک‌های متان، اتان و مایعات گازی انجام شده است که ۵۳% از طرح‌های این حوزه تکمیل و در حال ساخت است و مابقی هنوز در مرحله طراحی قرار دارد[۲].
مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقدست که افزایش تولید مایعات گازی حاصل از گاز شیل آمریکا که حاوی اتان، پروپان، بوتان و بنزین طبیعی است، خوراک باارزش و ارزانی در دسترس صنایع شیمیایی این کشور قرار داده است که با ترکیب سرمایه و فناوری در سال‌های آینده به حجم بالایی از محصولات شیمیایی تبدیل خواهد شد که روانه بازار می‌شوند.
علاوه بر این، تقاضای داخلی آمریکا برای مصرف تمام مایعات گازی تولیدی این کشور کافی نیست و صادرات وسیع مایعات گازی، موجب شده است که خوراک ارزان آمریکایی در دسترس کشورهای دیگر نیز قرار بگیرد که البته این موضوع تحت نظارت صادرکننده یعنی آمریکا خواهد بود.
از آنجا که محصولات بر پایه اتیلن، بیشترین سهم ارزی صادرات پتروشیمی ایران را در اختیار دارند، ایران می‌بایست منتظر رقابت شدیدتر در تجارت اینگونه از محصولات باشد. ضمن اینکه هم‌پیمانان آمریکا یعنی عربستان سعودی و امارت متحده عربی نیز از تولیدکنندگان بزرگ اتان در دنیا هستند و به دنبال کاهش نفوذ ایران در بازارهای منطقه‌ای مشتقات اتان خواهند بود تا مواد تولیدی بر پایه اتان ایران نه در منطقه و نه در جهان با قیمت مناسب خریداری نشوند.
از این روست که کشور ایران باید با دقت، مشتری‌های سنتی خود را حفظ کرده و رفتار رقبای منطقه‌ای و جهانی خویش در بازار مشتقات اتان را به خوبی رصد کند.
منبع: مرکز مطالعات زنجیره ارزش
جمعه ۱۵ فروردين ۱۳۹۹ ساعت ۱۷:۴۴
کد مطلب: 26686