ردپای فاز 12 در فاز 11 پارس جنوبی

وحید حاجی پور | بد نیست بدانید در هر طرح گازی که در شرکت نفت و گاز پارس مطرح می‌شود، پای فاز 12 در میان است؛ فازی که در بدترین وضعیت تولیدی خود قرار دارد آن هم به واسطه رسول فلاح نژاد.

فاز 12 توسط شرکت پتروپارس و در قالب یک قرارداد بیع متقابل به پیش برده شد، شرکتی که در پارس جنوبی به بلوغ رسید و این روزها بیشتر پروژه‌های صنعت نفت کشور را در اختیار گرفته است. روزی که این پروژه اجرا شد، درباره تعداد سکوهای تولیدی‌اش حرف‌وحدیث کم نبود. هدف از توسعه فاز 12 پارس جنوبی تولید روزانه 75 میلیون مترمکعب گاز و 120 هزار بشکه میعانات گازی و 750 تن گوگرد بود.

این پروژه در دو مرحله از سال 1382 در دستور کار شرکت نفت و گاز پارس قرار گرفت که نهایتاً در سال 1384 به شرکت پتروپارس واگذار شد. این پروژه در سال 1393 رسماً افتتاح شد اما برخلاف پیش‌بینی‌ها، هم‌اکنون با یک‌سوم ظرفیت خود کار می‌کند. این را محمد مشکین فام مدیرعامل نفت و گاز پارس در تاریخ یک دی 97 اعتراف کرد.

هم‌اکنون این سؤال مطرح می‌شود که علت تحقق 30 درصدی محصولات این طرح چگونه و به چه دلیل روی داده است؟ پاسخ عوامانه که به این سؤال داده می‌شود این است که این طرح در شرقی‌ترین لایه گازی مرزی و در اولین لایه مخزن گازی موصوف به K1 و نزدیک‌ترین ناحیه مرزی با کشور همسایه قرار دارد و چون میدان گازی مشترک و شیب مخزن هم به سمت کشور همسایه است پس طبیعی است؛ ضمن آنکه طی حدود 10 سال هم که از طراحی و اجرا گذشته است. مخزن یک موجود زنده است و مرتب از آن برداشت شده است و افت و دبی جریان گاز طبیعی و عقلایی است پس محصولات طرح به این دلیل به حدود کمتر از نصف طراحی اولیه تقلیل یافته است.

در اینجا لازم است توضیح دهیم که از 42 حلقه چاه حفاری‌شده تنها 37 حلقه چاه با حداکثر 70٪ قابلیت برداشت (Opening) در سرویس عملیاتی قرار گرفت و بیش از5 چاه گازی قابلیت استحصال گاز ندارند به‌عبارت‌دیگر گاز پرفشار برای خروج از آن‌ها وجود ندارد و گازی از آن‌ها خارج نمی‌شود.

مدیران نفت و گاز پارس برای هویدا نشدن عملکرد شائبه برانگیز خود، روی غصب میدان گازی بلال از شرکت نفت فلات قاره متمرکز شدند که موفق هم بودند. طراحی توسعه این میدان به‌گونه‌ای است که گاز بلال به پالایشگاه فاز 12 برود که هم‌اکنون به دلیل کاهش شدید تولید با یک‌سوم ظرفیت خود کار می‌کند.

حالا قرار است فاز 11 هم از داستان فاز 12 عقب نماند. رسول فلاح نژاد مجری وقت فاز 12 که به دلیل عملکرد افتضاح خود در این پروژه ارتقا یافته و در سمت مدیر مهندسی و ساحتمان POGC مشغول کار است، می‌خواهد از ظرفیت فاز 12 بهره‌برداری کرده، سکوی سوم فاز 12 را جدا کرده و به فاز 11 بیرد! سکوی سوم فاز 12 عملاً بیکار است و به دلیل اشتباهات فلاح نژاد در آن دوره به‌جای گاز، آب تولید می‌کند.

جالب است بدانید محمد مشکین فام درتیر ماه 96، طی نامه‌ای به منوچهری معاون وقت توسعه شرکت ملی نفت نوشته است: عطف به مصوبه هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران در تاریخ 8 خرداد 96 مبنی بر واگذاری توسعه میدان گازی بلال به شرکت نفت و گاز پارس جهت انتقال گاز به سکوی SPD12C به میران 500 میلیون فوت مکعب، به استحضار می‌رساند به دلیل افت قابل‌توجه فشار باگذشت زمان وضعیت تولید از این سکو مناسب نبوده و انتظار می‌رود عملیات تولید عنقریب متوقف شود.

مشکین فام در این نامه راهکاری هم ارائه کرده است که بر اساس آن، احداث و نصب یک جکت در میدان گازی بلال، حفر 9 حلقه چاه در موقعیت مربوطه، نصب عرشه بر روی جکت مزبور با تجهیزاتی متناسب با میزان تولید و احداث خط لوله به سکوی سوم فاز 12 پیشنهادشده است. نکته مهم این نامه، درخواست عجیب مشکین فام از منوچهری است که از وی خواسته است اجرای این پروژه را در قالب قرارداد EPC به شرکت تأسیسات دریایی و آن‌هم در شرایط ترک مناقصه واگذار کند تا خللی در تولید سکوی 12 پیش نیاید.

حالا همین قصه برای فاز 11 در حال تکرار است؛ وضعیت بغرنج فاز 12 قابل پیش‌بینی بود ولی فلاح نژاد به آن توجهی نکرد. او مقصر اصلی تراژدی فازی است که برنده اصلی آن پتروپارس بود که تمام و کمال خرج کرد و برای نفت و گاز پارس صورتحساب فرستاد. بی‌جهت نیست برای جمع‌کردن چنین افتضاحی هر طرح گازی که به روی میز می‌آید، ابتدا با خط کش فاز 12 بررسی می‌شود.

فلاح نژاد باید پاسخ دهد که آیا در مذاکرات و مکاتبات کارفرما و پیمانکار به لزوم ساخت سکوی چهارم در فاز ۱۲ اشاره‌شده است  یا خیر؟ هزینه ساخت و نصب جکت و سکو و حفاری چاهه‌ای مربوط به یک سکو از سه سکوی فاز ۱۲ عملاً اتلاف و دورریز میلیاردها دلار سرمایه این کشور در طول سال‌های گذشته بوده است که اکنون بعد از ۵ سال هنوز کسی پاسخگو نیست. دلیل این تضییع منابع ملی چه بوده است؟

يکشنبه ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۳۳