وزارت نفت همچنان در خواب غفلت
راهبردهای سه‌گانه آمریکا برای حذف گاز ایران
آمریکا با پیشبرد سه راهبرد افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها، فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی و توسعه میادین پراکنده گاز در قالب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار با دولت عراق، گام مهمی برای حذف گاز ایران از بازار عراق در آینده‌ای نه چندان دور برداشته است.
به گزارش میز نفت، در حال حاضر تعاملات انرژی عراق با ایران به دو بخش واردات گاز و برق از ایران تقسیم می‌شود. در واقع هدف عراق از این دو تعامل، تامین برق موردنیاز خود است زیرا گاز وارداتی از ایران نیز در نیروگاه‌های این کشور برای تولید برق مصرف می‌شود.
به طور کلی، برای کشور عراق تامین نیاز برق مردم امری حیاتی است زیرا در صورت عدم توانایی در تامین برق، این کشور با چالش‌های جدی امنیتی و سیاسی مواجه خواهد شد که نمونه آن در جریان قطع برق شهر بصره در سال گذشته قابل مشاهده است.
در سال‌های گذشته آمریکایی‌ها علیرغم نیاز عراقی‌ها به گاز ایران، فشارهای زیادی به دولت عراق برای جلوگیری از صادرات گاز ایران به این کشور وارد کرده‌اند زیرا با جلوگیری از صادرات گاز ایران به عراق هم درآمد دولت ایران در راستای اجرای سیاست فشار حداکثری کم می‌شود و هم نفوذ سیاسی ایران در این کشور کاهش می‌یابد. اما باید توجه داشت که فشارهای آمریکا به عراق تا زمانی که آلترناتیوهایی برای گاز ایران وجود نداشته باشد با شکست مواجه خواهد شد.
*راهبردهای سه‌گانه آمریکا برای حذف گاز ایران از بازار عراق
اما اقدام اخیر شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری 8 میلیارد دلاری در عراق نشان می‌دهد که آمریکا برای ایجاد آلترناتیوهای گاز ایران دست به کار شده است و اجرای سه استراتژی کلی را برای قطع صادرات گاز ایران به این کشور در دستور کار قرار داده است. در ادامه به بررسی هر یک از این استراتژی‌ها پرداخته می‌شود.
1- افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق: همانطور که گفته شد هدف عراق از واردات گاز از ایران، استفاده آن در نیروگاه‌ها و تامین برق موردنیاز است. در این راستا آمریکایی‌ها قصد دارند تا با افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق، میزان نیاز این نیروگاه‌ها به گاز را کاهش داده و از این مسیر پروژه حذف گاز ایران از بازار عراق را پیگیری کنند.
در این راستا در چارچوب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار فی‌مابین شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق، شرکت ژنرال الکتریک و وزارت برق عراق سه توافقنامه شامل تعمیرات و نگهداری پروژه‌های موجود، اضافه کردن واحد سیکل ترکیبی به نیروگاه‌های ذی قار و سماوه و همکاری با عراق جهت تقویت شبکۀ برق و اتصال آن به کشورهای همسایه امضا کردند.
همچنین شرکت استلار انرژی و وزارت برق عراق نیز قراردادی را جهت طراحی و مهندسی فناوری خنک‌کاری هوای ورودی به توربین گاز در بیش از 30 توربین جهت افزایش 30 درصدی بازدهی بخش برق امضا کردند که این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق یکی از راهبردهای آمریکا برای حذف گاز ایران از بازار عراق است.
2- فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی عراق: یکی دیگر از راهبردهای آمریکا برای بی‌نیاز کردن عراق از گاز ایران، فرآورش گازهای همراه با نفت میادین نفتی این کشور و استفاده از آنها در نیروگاه‌ها است. بدین صورت بخشی از نیاز نیروگاه‌های عراق به گاز از طریق فرآورش گازهای همراه میادین نفتی این کشور تامین خواهد شد و به بیان دیگر بخشی از وابستگی عراق به گاز ایران کاهش می‌یابد.
در این راستا نیز در چارچوب قراردادهای 8 میلیارد دلاری شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق قرار است شرکت بیکرهیوز در قالب قرارداد امضا شده با وزارت نفت عراق شرایط را برای استفاده از تجهیزات و خدمات این شرکت در میادین نفتی عراق فراهم کرده و همچنین پروژه‌ای را برای تبدیل گاز فلر به برق اجرایی کند.
3- توسعه میادین پراکنده گاز در عراق: از جمله میادین گازی عراق می‌توان به میدان عکاظ در نزدیک بغداد، میدان سیبا در جنوب کشور و میدان‌های اجیل، بای حسن، جمبور، کرمر، الاحمر، القاعده، منصوریه، خاشم و جمجمال اشاره کرد که با توسعه این میادین نیز می‌توان بخشی از وابستگی این کشور به گاز ایران را قطع کرد.
در این راستا در چارچوب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار فی‌مابین شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق، شرکت هانی‌ول و وزارت نفت عراق برای پیشبرد پروژۀ گاز الراتاوی توافق کردند. همچنین در خردادماه امسال نیز فواد حسین معاون نخست وزیر عراق از توافق این کشور با شرکت‌های عربستانی برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی عکاظ خبر داده بود.
*مهره‌های دست‌نخورده ایران برای کیش و مات آمریکا در عراق چیست؟
در مجموع، به نظر می‌رسد که آمریکا با پیشبرد سه راهبرد افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها، فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی و توسعه میادین پراکنده گاز در قالب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار با دولت عراق، گام مهمی برای حذف گاز ایران از بازار عراق در آینده‌ای نه چندان دور برداشته است. این اتفاق درحالی رخ داده است که همچنان وزارت نفت ایران برای حفظ بازار گاز کشور در خواب غفلت به سر می‌برد و نسبت به این موضوع مهم بی‌توجه است.
نکته جالب توجه اینکه در حال حاضر منابع مالی حاصل از صادرات نفت عراق به طور کامل در اختیار آمریکا است و این قراردادهای 8 میلیارد دلاری نیز بهانه خوبی برای نگهداشت منابع مالی عراق در حساب بانک‌‌های آمریکایی و تسلط کامل بر آنها است که می‌تواند تضمین کافی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در این کشور را فراهم کند. در نتیجه، در صورت تداوم بی‌توجهی وزارت نفت و اجرای پروژه‌های تعریف شده در قراردادهای فی‌مابین آمریکا و عراق می‌توان ادعا کرد که حذف گاز ایران از بازار عراق مدت زیادی طول نمی‌کشد.
در این بین اما هنوز همه چیز برای ایران تمام نشده است و وزارتخانه‌های نفت و نیرو ایران در صورت اتخاذ راهبردی صحیح می‌توانند مانع از رسیدن آمریکا به اهداف خود در عراق شوند. در این راستا محمدامین راد کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به راهکارهای ایران برای مقابله با آمریکا و جلوگیری از حذف گاز ایران از بازار عراق گفت: «یکی از استراتژی‌های ایران می‌تواند تمرکز بر توسعه ظرفیت نیروگاهی و افزایش تولید برق در عراق باشد. یعنی با حمایت‌های دولت و در قالب قراردادهایی با دولت عراق، شرکت‌هایی مانند مپنا برای احداث نیروگاه در عراق اقدام کنند. بدین ترتیب ظرفیت تولید برق در این کشور افزایش یافته و زمینه برای صادرات گاز ایران به عراق و استفاده پایدار این گاز در نیروگاه‌های احداث شده فراهم می‌شود».
وی در ادامه اظهار داشت: «همچنین یک راهکار اساسی برای وابستگی عراق به گاز ایران وجود دارد که ما نسبت به آن بی‌تفاوت بوده‌ایم. این راهکار همان رساندن گاز ایران به درب منازل مردم عراق است. یعنی الان گاز ایران در نیروگاه‌های عراق استفاده می‌شود نه در منازل مردم. در نتیجه حتی می‌توان انجام لوله‌کشی در شهرهای استراتژیک عراق توسط شرکت‌های پیمانکار ایرانی انجام شود و به شرط تضمین خرید گاز از ایران، سرمایه‌گذاری انجام شده به صورت قسطی از روی مبلغ گاز خریداری شده به پیمانکار بازگردد».
راد توضیح داد: «منابع مالی لازم برای شروع این طرح نیز می‌تواند از محل صادرات گاز ایران به عراق تامین شود تا بعدا به صورت اقساطی از عراقی‌ها دریافت شود. این میاین کار دقیقا مشابه کاری است که روسیه با کشور اوکراین کرده است. یعنی گاز را تا درب خانه‌های مردم اوکراین برده و بدین صورت این کشور را به گاز خود به طور کامل وابسته کرده است. ما باید کاری کنیم که نه تنها نیروگاه‌های عراق بلکه مردم عراق نیز به گاز ایران وابسته شوند. بدین صورت امکان حذف گاز ایران از بازار عراق وجود ندارد و صادرات گاز ایران و وابستگی اقتصادی و سیاسی عراق به ایران تضمین می‌شود».
در مجموع، به نظر می‌رسد که آمریکا در کنار آوردن فشار بر دولت عراق برای قطع واردات گاز ایران تلاش می‌کند تا با سرمایه‌گذاری برای افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق، فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی عراق و توسعه میادین پراکنده گاز این کشور، آلترناتیوهایی برای گاز ایران فراهم کند تا بدین صورت گاز ایران در چند سال آینده به طور کامل از بازار عراق حذف شود. در این طرف ماجرا اما دولت و وزارت نفت ایران همچنان از بازار گاز عراق غافل هستند که در صورت تداوم این بی‌توجهی حذف گاز ایران از بازار عراق کاملا محتمل است.
منبع: فارس
به طور کلی، برای کشور عراق تامین نیاز برق مردم امری حیاتی است زیرا در صورت عدم توانایی در تامین برق، این کشور با چالش‌های جدی امنیتی و سیاسی مواجه خواهد شد که نمونه آن در جریان قطع برق شهر بصره در سال گذشته قابل مشاهده است.
در سال‌های گذشته آمریکایی‌ها علیرغم نیاز عراقی‌ها به گاز ایران، فشارهای زیادی به دولت عراق برای جلوگیری از صادرات گاز ایران به این کشور وارد کرده‌اند زیرا با جلوگیری از صادرات گاز ایران به عراق هم درآمد دولت ایران در راستای اجرای سیاست فشار حداکثری کم می‌شود و هم نفوذ سیاسی ایران در این کشور کاهش می‌یابد. اما باید توجه داشت که فشارهای آمریکا به عراق تا زمانی که آلترناتیوهایی برای گاز ایران وجود نداشته باشد با شکست مواجه خواهد شد.
*راهبردهای سه‌گانه آمریکا برای حذف گاز ایران از بازار عراق
اما اقدام اخیر شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری 8 میلیارد دلاری در عراق نشان می‌دهد که آمریکا برای ایجاد آلترناتیوهای گاز ایران دست به کار شده است و اجرای سه استراتژی کلی را برای قطع صادرات گاز ایران به این کشور در دستور کار قرار داده است. در ادامه به بررسی هر یک از این استراتژی‌ها پرداخته می‌شود.
1- افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق: همانطور که گفته شد هدف عراق از واردات گاز از ایران، استفاده آن در نیروگاه‌ها و تامین برق موردنیاز است. در این راستا آمریکایی‌ها قصد دارند تا با افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق، میزان نیاز این نیروگاه‌ها به گاز را کاهش داده و از این مسیر پروژه حذف گاز ایران از بازار عراق را پیگیری کنند.
در این راستا در چارچوب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار فی‌مابین شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق، شرکت ژنرال الکتریک و وزارت برق عراق سه توافقنامه شامل تعمیرات و نگهداری پروژه‌های موجود، اضافه کردن واحد سیکل ترکیبی به نیروگاه‌های ذی قار و سماوه و همکاری با عراق جهت تقویت شبکۀ برق و اتصال آن به کشورهای همسایه امضا کردند.
همچنین شرکت استلار انرژی و وزارت برق عراق نیز قراردادی را جهت طراحی و مهندسی فناوری خنک‌کاری هوای ورودی به توربین گاز در بیش از 30 توربین جهت افزایش 30 درصدی بازدهی بخش برق امضا کردند که این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق یکی از راهبردهای آمریکا برای حذف گاز ایران از بازار عراق است.
2- فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی عراق: یکی دیگر از راهبردهای آمریکا برای بی‌نیاز کردن عراق از گاز ایران، فرآورش گازهای همراه با نفت میادین نفتی این کشور و استفاده از آنها در نیروگاه‌ها است. بدین صورت بخشی از نیاز نیروگاه‌های عراق به گاز از طریق فرآورش گازهای همراه میادین نفتی این کشور تامین خواهد شد و به بیان دیگر بخشی از وابستگی عراق به گاز ایران کاهش می‌یابد.
در این راستا نیز در چارچوب قراردادهای 8 میلیارد دلاری شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق قرار است شرکت بیکرهیوز در قالب قرارداد امضا شده با وزارت نفت عراق شرایط را برای استفاده از تجهیزات و خدمات این شرکت در میادین نفتی عراق فراهم کرده و همچنین پروژه‌ای را برای تبدیل گاز فلر به برق اجرایی کند.
3- توسعه میادین پراکنده گاز در عراق: از جمله میادین گازی عراق می‌توان به میدان عکاظ در نزدیک بغداد، میدان سیبا در جنوب کشور و میدان‌های اجیل، بای حسن، جمبور، کرمر، الاحمر، القاعده، منصوریه، خاشم و جمجمال اشاره کرد که با توسعه این میادین نیز می‌توان بخشی از وابستگی این کشور به گاز ایران را قطع کرد.
در این راستا در چارچوب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار فی‌مابین شرکت‌های آمریکایی با دولت عراق، شرکت هانی‌ول و وزارت نفت عراق برای پیشبرد پروژۀ گاز الراتاوی توافق کردند. همچنین در خردادماه امسال نیز فواد حسین معاون نخست وزیر عراق از توافق این کشور با شرکت‌های عربستانی برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی عکاظ خبر داده بود.
*مهره‌های دست‌نخورده ایران برای کیش و مات آمریکا در عراق چیست؟
در مجموع، به نظر می‌رسد که آمریکا با پیشبرد سه راهبرد افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها، فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی و توسعه میادین پراکنده گاز در قالب قراردادهایی به ارزش 8 میلیارد دلار با دولت عراق، گام مهمی برای حذف گاز ایران از بازار عراق در آینده‌ای نه چندان دور برداشته است. این اتفاق درحالی رخ داده است که همچنان وزارت نفت ایران برای حفظ بازار گاز کشور در خواب غفلت به سر می‌برد و نسبت به این موضوع مهم بی‌توجه است.
نکته جالب توجه اینکه در حال حاضر منابع مالی حاصل از صادرات نفت عراق به طور کامل در اختیار آمریکا است و این قراردادهای 8 میلیارد دلاری نیز بهانه خوبی برای نگهداشت منابع مالی عراق در حساب بانک‌‌های آمریکایی و تسلط کامل بر آنها است که می‌تواند تضمین کافی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در این کشور را فراهم کند. در نتیجه، در صورت تداوم بی‌توجهی وزارت نفت و اجرای پروژه‌های تعریف شده در قراردادهای فی‌مابین آمریکا و عراق می‌توان ادعا کرد که حذف گاز ایران از بازار عراق مدت زیادی طول نمی‌کشد.
در این بین اما هنوز همه چیز برای ایران تمام نشده است و وزارتخانه‌های نفت و نیرو ایران در صورت اتخاذ راهبردی صحیح می‌توانند مانع از رسیدن آمریکا به اهداف خود در عراق شوند. در این راستا محمدامین راد کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به راهکارهای ایران برای مقابله با آمریکا و جلوگیری از حذف گاز ایران از بازار عراق گفت: «یکی از استراتژی‌های ایران می‌تواند تمرکز بر توسعه ظرفیت نیروگاهی و افزایش تولید برق در عراق باشد. یعنی با حمایت‌های دولت و در قالب قراردادهایی با دولت عراق، شرکت‌هایی مانند مپنا برای احداث نیروگاه در عراق اقدام کنند. بدین ترتیب ظرفیت تولید برق در این کشور افزایش یافته و زمینه برای صادرات گاز ایران به عراق و استفاده پایدار این گاز در نیروگاه‌های احداث شده فراهم می‌شود».
وی در ادامه اظهار داشت: «همچنین یک راهکار اساسی برای وابستگی عراق به گاز ایران وجود دارد که ما نسبت به آن بی‌تفاوت بوده‌ایم. این راهکار همان رساندن گاز ایران به درب منازل مردم عراق است. یعنی الان گاز ایران در نیروگاه‌های عراق استفاده می‌شود نه در منازل مردم. در نتیجه حتی می‌توان انجام لوله‌کشی در شهرهای استراتژیک عراق توسط شرکت‌های پیمانکار ایرانی انجام شود و به شرط تضمین خرید گاز از ایران، سرمایه‌گذاری انجام شده به صورت قسطی از روی مبلغ گاز خریداری شده به پیمانکار بازگردد».
راد توضیح داد: «منابع مالی لازم برای شروع این طرح نیز می‌تواند از محل صادرات گاز ایران به عراق تامین شود تا بعدا به صورت اقساطی از عراقی‌ها دریافت شود. این میاین کار دقیقا مشابه کاری است که روسیه با کشور اوکراین کرده است. یعنی گاز را تا درب خانه‌های مردم اوکراین برده و بدین صورت این کشور را به گاز خود به طور کامل وابسته کرده است. ما باید کاری کنیم که نه تنها نیروگاه‌های عراق بلکه مردم عراق نیز به گاز ایران وابسته شوند. بدین صورت امکان حذف گاز ایران از بازار عراق وجود ندارد و صادرات گاز ایران و وابستگی اقتصادی و سیاسی عراق به ایران تضمین می‌شود».
در مجموع، به نظر می‌رسد که آمریکا در کنار آوردن فشار بر دولت عراق برای قطع واردات گاز ایران تلاش می‌کند تا با سرمایه‌گذاری برای افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های عراق، فرآورش گازهای همراه با نفت از میادین نفتی عراق و توسعه میادین پراکنده گاز این کشور، آلترناتیوهایی برای گاز ایران فراهم کند تا بدین صورت گاز ایران در چند سال آینده به طور کامل از بازار عراق حذف شود. در این طرف ماجرا اما دولت و وزارت نفت ایران همچنان از بازار گاز عراق غافل هستند که در صورت تداوم این بی‌توجهی حذف گاز ایران از بازار عراق کاملا محتمل است.
منبع: فارس
يکشنبه ۲ شهريور ۱۳۹۹ ساعت ۱۵:۵۳
کد مطلب: 28137