کم‌کاری وزارت نفت در ثبات بازارهای گازی
مکمل پازل امریکایی‌‌ها در عراق
کمبود گاز در ایران، موجب شد تا وزارت نفت فلکه گاز را به روی عراق ببندد؛ موضوعی که به طور قطع موجب از دست رفتن بازار عراق برای گاز ایران می‌شود.همان چیزی که آمریکایی‌ها بدون خونریزی، در حال تحقشش هستند.
به گزارش میز نفت، جمهوری اسلامی ایران دو قرارداد 6 ساله با عراق دارد که بر اساس آن، حداکثر می‌تواند روزانه 60 میلیون مترمکعب گاز به این کشور صادر کند که این رقم هیچگاه محقق نشده است. نیروگاه‌های این کشور به گاز ایران وابسته هستند و با تبدیل گاز به برق، بخش مهمی از نیازهای برقی خود را تامین می‌کند.
مقوله برق برای عراقی‌ها، یک عامل مهم امنیتی است؛ هرگاه کمبود برق موجب بروز خاموشی‌ها می‌شود مردم عراق دست به اعتراض و تظاهرات خیابانی می‌زنند که در اغلب موارد به بحرا‌ن‌های امنیتی ختم می‌شود. طی سال‌های اخیر، گاز ایران توانسته به خوبی نقش خود را برای تولید برق در عراق ایفا کند و از همین منظر، تبدیل به یک عامل در روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور شده است.
زمستان امسال اما وزارت نفت به بهانه عدم تسویه 6 میلیارد دلاری بدهی عراق، تصمیم گرفت میزان صادرات گاز را 90 درصد کاهش داده و میزان صادرات را به 5 میلیون مترمکعب برساند. عراقی‌ها با انتقاد از این اقدام، کمبود برق در عراق را به گردن ایران انداختند که گاز را قطع کرده است.
شرکت ملی گاز ایران هم با انتشار یک بیانیه نسبتا تند، موضوع بدهی را پیش کشید و از تصمیم وزارت نفت حمایت کرد. چند روز بعد رضا اردکانیان وزیر نیرو که واسطه روابط انرژی ایران و عراق است، به بغداد سفر کرد تا به این غائله پایان دهد. او دلیل کاهش شدید صادرات گاز را مسائل فنی عنوان کرد درحالی که بیانیه شرکت ملی گاز، نشان می‌داد موضوع چیز دیگری است.
سانسور واقعیت
گرچه بدهی گاز عراق به ایران بدلیل مسائل تحریم‌ها سحت تسویه می‌شود ولی با توجه به بعد امنیتی این موضوع، وزارت نفت بطور کامل از روند تصمیم‌گیری‌ها حذف شده است؛ این وزارتخانه فقط باید گاز را صادر کند و امور تسویه گازبها را به سایر نهادها واگذار کند.
با این وجود، وزارت نفت بارها از عراقی‌ها انتقاد کرده در حالی که مساله تسویه این بدهی، از کانال‌های دیگر در حال انجام بوده و است. موضع این وزارتخانه، کاملا مشخص است ولی کاهش 90 درصدی صادرات گاز به دلیل همین بدهی، دلیل دیگری دارد. با توجه به افزایش مصرف گاز در فصل سرما، چند راهکار برای عبور از چنین وضعیتی وجود داشت که یکی از آنها کاهش صادات گاز است.
وزارت نفت روی این موضوع دست گذاشت تا زمستان 99 تبدیل به بحران نشود؛ در واقع چیزی که موجب اجرایی شدن تصمیم این وزارتخانه شده، کمبود گاز در ایران است که سانسور می‌شود. ولی در این میان چه کسی مقصر است؟
بازار عراق از دست می‌رود
ایران تنها به دو کشور عراق و ترکیه صادرات گاز دارد؛ قرارداد ترکیه 5 سال دیگر پایان می‌یابد و قراردادهای عراق هم تا دو سال آینده منقضی می‌شود. آمریکایی‌ها به بغداد فشار می‌آورند که باید میزان اتکای خود به گاز ایران را کاهش دهند که با تصمیمات وزارت نفت، این فشارها در حال جواب دادن است!
گرچه کمبود گاز در ایران و اولویت مصارف داخلی، سال‌هاست تبدیل به یک چالش شده است ولی عدم توجه به سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران که منافع استراتژیک در منطقه را دچار مشکل می‌کند، در کم کاری و اهمال وزارت نفت ریشه دارد.این نهاد دولتی می‌گوید چون مصرف گاز بالاست، باید در فصول سرد، میزان صادرات گاز کاهش یابد بدون آنکه این مهم را بپذیرد، صادرات گاز یک پدیده چندبعدی است و نه یک بعدی.
با اقدامات وزارت نفت، بازار عراق بزودی به آمریکا، کردستان عراق و حتی عربستان می‌رسد اما کسی از وزارت نفت سوال نمی‌کند چرا کمبود گاز در ایران چنین شرایطی را به وجود آورده است؟
کم کاری وزارت نفت
کم کاری وزارت نفت در این غائله به روشنی قابل مشاهده است؛ طی 7 سال اخیر در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی هیچ کار قابل توجهی انجام نشده است و همه برنامه‌های وزارت نفت روی کاغذ ماند تا مصرف گاز، سال به سال رکورد بزند. از سوی دیگر در حوزه تولید، کم کاری این وزارتخانه در توسعه فاز 11 پارس جنوبی، تاخیرهای خسته کننده در بهره‌برداری از فاز 14، توسعه میدان گاز کیش و قطع تجارت گازی با ترکمنستان و ...، قابل چشم پوشی نیست.
قرار بود گاز فاز 14 در سال 96 به شبکه سراسری گاز تزریق شود اما اینگونه نشد؛ میدان گازی کیش در حال توسعه بود که با دستور وزیر نفت، توسعه این میدان هم متوقف شد و تا به امروز به حال خود رها شده است. عملیات فاز 11 پارس جنوبی هم در سال 92 در شرف اجرایی شدن بود که وزیر نفت، قرارداد آن را لغو کرد تا در سال 96 توسعه آن به توتال برسد. این شرکت فرانسوی هم زیر قرارداد زد تا عملیات توسعه آن توسط شرکت‌های ایرانی در پاییز 99 آغاز شود!
از سوی دیگر، قطع تجارت گازی با ترکمنستان، باعث شد تا این کشور با مازاد گازی که در نتیجه تصمیم وزارت نفتب آن مواجه بود، بازار گاز پاکستان را هدف بگیرد. ایران هم در این شرایط با کمبود گاز مواجه شد تا برای تنظیم عرضه در داخل، هم گاز صنایع را قطع کند و هم عراق را با بحران برق درگیر کند.
دولت اگر می‌خواهد خود را حافظ منافع ملی معرفی کند و کاهش صادرات گاز به عراق را به حساب «میهن‌دوستی» بگذارد، می‌تواند به آن بنازد اما نباید از خاطر برد به دلیل سوءمدیریت وزارت نفت، بخش مهمی از ظرفیت‌های گازی کشور توسعه نیافت و با عدم مهار مصرف، رابطه اقتصادی با کشورهای همسایه به راحتی در حال نابود شدن است.
البته روحانی و زنگنه بارها گفته اند تولید گاز در دولت یازدهم و دوازدهم دو برابر شده است ولی این را نمی‌گویند این دو برابر شدن ظرفیت تولید، به دلیل تکمیل پروژه‌هایی است که در دولت قبل انجام شده و این دولت، در برخی پروژه‌ها حداکثر 20 درصد پایانی آن را تکمیل کرده است.
با تصمیمات ضد منافع ملی که در این دولت گرفته شده است، بهترین منتفع آن کشوری جز آمریکا نیست که حالا می‌تواند ایران را کشوری غیرقابل اعتماد در تعاملات انرژی بداند و بدون انکه مثل قبل به بغداد فشار بیاورد، شاهد حذف ایران از بازار گاز باشد.
مقوله برق برای عراقی‌ها، یک عامل مهم امنیتی است؛ هرگاه کمبود برق موجب بروز خاموشی‌ها می‌شود مردم عراق دست به اعتراض و تظاهرات خیابانی می‌زنند که در اغلب موارد به بحرا‌ن‌های امنیتی ختم می‌شود. طی سال‌های اخیر، گاز ایران توانسته به خوبی نقش خود را برای تولید برق در عراق ایفا کند و از همین منظر، تبدیل به یک عامل در روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور شده است.
زمستان امسال اما وزارت نفت به بهانه عدم تسویه 6 میلیارد دلاری بدهی عراق، تصمیم گرفت میزان صادرات گاز را 90 درصد کاهش داده و میزان صادرات را به 5 میلیون مترمکعب برساند. عراقی‌ها با انتقاد از این اقدام، کمبود برق در عراق را به گردن ایران انداختند که گاز را قطع کرده است.
شرکت ملی گاز ایران هم با انتشار یک بیانیه نسبتا تند، موضوع بدهی را پیش کشید و از تصمیم وزارت نفت حمایت کرد. چند روز بعد رضا اردکانیان وزیر نیرو که واسطه روابط انرژی ایران و عراق است، به بغداد سفر کرد تا به این غائله پایان دهد. او دلیل کاهش شدید صادرات گاز را مسائل فنی عنوان کرد درحالی که بیانیه شرکت ملی گاز، نشان می‌داد موضوع چیز دیگری است.
سانسور واقعیت
گرچه بدهی گاز عراق به ایران بدلیل مسائل تحریم‌ها سحت تسویه می‌شود ولی با توجه به بعد امنیتی این موضوع، وزارت نفت بطور کامل از روند تصمیم‌گیری‌ها حذف شده است؛ این وزارتخانه فقط باید گاز را صادر کند و امور تسویه گازبها را به سایر نهادها واگذار کند.
با این وجود، وزارت نفت بارها از عراقی‌ها انتقاد کرده در حالی که مساله تسویه این بدهی، از کانال‌های دیگر در حال انجام بوده و است. موضع این وزارتخانه، کاملا مشخص است ولی کاهش 90 درصدی صادرات گاز به دلیل همین بدهی، دلیل دیگری دارد. با توجه به افزایش مصرف گاز در فصل سرما، چند راهکار برای عبور از چنین وضعیتی وجود داشت که یکی از آنها کاهش صادات گاز است.
وزارت نفت روی این موضوع دست گذاشت تا زمستان 99 تبدیل به بحران نشود؛ در واقع چیزی که موجب اجرایی شدن تصمیم این وزارتخانه شده، کمبود گاز در ایران است که سانسور می‌شود. ولی در این میان چه کسی مقصر است؟
بازار عراق از دست می‌رود
ایران تنها به دو کشور عراق و ترکیه صادرات گاز دارد؛ قرارداد ترکیه 5 سال دیگر پایان می‌یابد و قراردادهای عراق هم تا دو سال آینده منقضی می‌شود. آمریکایی‌ها به بغداد فشار می‌آورند که باید میزان اتکای خود به گاز ایران را کاهش دهند که با تصمیمات وزارت نفت، این فشارها در حال جواب دادن است!
گرچه کمبود گاز در ایران و اولویت مصارف داخلی، سال‌هاست تبدیل به یک چالش شده است ولی عدم توجه به سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران که منافع استراتژیک در منطقه را دچار مشکل می‌کند، در کم کاری و اهمال وزارت نفت ریشه دارد.این نهاد دولتی می‌گوید چون مصرف گاز بالاست، باید در فصول سرد، میزان صادرات گاز کاهش یابد بدون آنکه این مهم را بپذیرد، صادرات گاز یک پدیده چندبعدی است و نه یک بعدی.
با اقدامات وزارت نفت، بازار عراق بزودی به آمریکا، کردستان عراق و حتی عربستان می‌رسد اما کسی از وزارت نفت سوال نمی‌کند چرا کمبود گاز در ایران چنین شرایطی را به وجود آورده است؟
کم کاری وزارت نفت
کم کاری وزارت نفت در این غائله به روشنی قابل مشاهده است؛ طی 7 سال اخیر در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی هیچ کار قابل توجهی انجام نشده است و همه برنامه‌های وزارت نفت روی کاغذ ماند تا مصرف گاز، سال به سال رکورد بزند. از سوی دیگر در حوزه تولید، کم کاری این وزارتخانه در توسعه فاز 11 پارس جنوبی، تاخیرهای خسته کننده در بهره‌برداری از فاز 14، توسعه میدان گاز کیش و قطع تجارت گازی با ترکمنستان و ...، قابل چشم پوشی نیست.
قرار بود گاز فاز 14 در سال 96 به شبکه سراسری گاز تزریق شود اما اینگونه نشد؛ میدان گازی کیش در حال توسعه بود که با دستور وزیر نفت، توسعه این میدان هم متوقف شد و تا به امروز به حال خود رها شده است. عملیات فاز 11 پارس جنوبی هم در سال 92 در شرف اجرایی شدن بود که وزیر نفت، قرارداد آن را لغو کرد تا در سال 96 توسعه آن به توتال برسد. این شرکت فرانسوی هم زیر قرارداد زد تا عملیات توسعه آن توسط شرکت‌های ایرانی در پاییز 99 آغاز شود!
از سوی دیگر، قطع تجارت گازی با ترکمنستان، باعث شد تا این کشور با مازاد گازی که در نتیجه تصمیم وزارت نفتب آن مواجه بود، بازار گاز پاکستان را هدف بگیرد. ایران هم در این شرایط با کمبود گاز مواجه شد تا برای تنظیم عرضه در داخل، هم گاز صنایع را قطع کند و هم عراق را با بحران برق درگیر کند.
دولت اگر می‌خواهد خود را حافظ منافع ملی معرفی کند و کاهش صادرات گاز به عراق را به حساب «میهن‌دوستی» بگذارد، می‌تواند به آن بنازد اما نباید از خاطر برد به دلیل سوءمدیریت وزارت نفت، بخش مهمی از ظرفیت‌های گازی کشور توسعه نیافت و با عدم مهار مصرف، رابطه اقتصادی با کشورهای همسایه به راحتی در حال نابود شدن است.
البته روحانی و زنگنه بارها گفته اند تولید گاز در دولت یازدهم و دوازدهم دو برابر شده است ولی این را نمی‌گویند این دو برابر شدن ظرفیت تولید، به دلیل تکمیل پروژه‌هایی است که در دولت قبل انجام شده و این دولت، در برخی پروژه‌ها حداکثر 20 درصد پایانی آن را تکمیل کرده است.
با تصمیمات ضد منافع ملی که در این دولت گرفته شده است، بهترین منتفع آن کشوری جز آمریکا نیست که حالا می‌تواند ایران را کشوری غیرقابل اعتماد در تعاملات انرژی بداند و بدون انکه مثل قبل به بغداد فشار بیاورد، شاهد حذف ایران از بازار گاز باشد.
شنبه ۱۳ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۳۹
کد مطلب: 29117