افزایش اختلافات میان اربیل و دولت مرکزی
قمار بزرگ کردستان با مهره نفت
با ورود شرکت روسنفت ببه‌عنوانبازیگر انرژی کرملین در اقلیم پر رمز و راز کردستان، شرایط پیچیده‌تر از گذشته شده است. روسنفت در سال ۲۰۱۷ میلادی وارد صنعت نفت و گاز کردستان شده است.
میز نفت | پس از تشکیل دولت جدید عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی، بلافاصله پس از سقوط رژیم صدام حسین، همواره شاهد پدیدآمدن مشکلاتی میان دولت فدرال عراق به مرکزیت بغداد و منطقه نیمه مختار کردستان به مرکزیت اربیل بوده‌ایم.در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ میلادی، عراقی‌ها توافق کرده بودند بخش مشخصی از نفت صادراتی کردستان توسط سازمان بازاریابی نفت عراق (سومو) به فروش برسد و کردها نباید نفت خود را در میادین بازارهای بین‌المللی به‌صورت مستقل بفروشند. در مقابل دولت فدرال عراق، همه ماهه پرداخت‌های مشخصی به کردها از بودجه کشور خواهد داشت.
اما از آن زمان، همواره اختلافاتی میان اربیل و بغداد بر سر اجرای این قانون وجود داشته است. در سال ۲۰۱۷ میلادی، کردها تا جدایی کامل از عراق و تشکیل یک دولت مستقل نیز پیش رفتند.در سال ۲۰۱۴ میلادی، کردها با واشنگتن توافق کرده بودند که پیشمرگ ها به‌عنوان بازوی ایالات متحده برای مقابله با داعش فعالیت کند.
در روزهای اخیر گفته می‌شود اربیل در حال تدوین یک بودجه مستقل سالانه برای نخستین‌بار است. این اقدام برخلاف توافق‌های سال ۲۰۱۴ میلادی با رهبران بغداد بوده است.بر اساس توافق سال ۲۰۱۴ میلادی، کردها روزانه تا ۵۵۰ هزار بشکه از میادین خود و کرکوک استخراج و از طریق سومو صادر خواهند کرد. در مقابل، بغداد ۱۷ درصد از بودجه فدرال را به اربیل پرداخت خواهد کرد. این عدد در سال‌های اخیر ماهانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.
این بودجه جهت هزینه‌های منطقه خودمختار کردستان به‌ویژه حقوق کارمندان هزینه می‌شود. اما همواره بر سر چگونگی اجرای این توافق، اختلافاتی وجود داشته است.
در سال‌های اخیر، میزان صادرات روزانه نفت کردستان از طریق سومو ۲۵۰ هزار بشکه و کمتر از توافق اولیه بوده است.
نقش‌آفرینی روسیه در نفت کردستان
با ورود شرکت روسنفت ببه‌عنوانبازیگر انرژی کرملین در اقلیم پر رمز و راز کردستان، شرایط پیچیده‌تر از گذشته شده است. روسنفت در سال ۲۰۱۷ میلادی وارد صنعت نفت و گاز کردستان شده است.
قرارداد آنها با کردها از سه بخش تشکیل شده است:
نخست، پرداخت ۱.۵ میلیارد دلار بابت پیش‌خرید نفت اقلیم کردستان در یک دوره سه تا پنج‌ساله.
دوم، واگذاری ۸۰ درصد سهام پنج میدان کلیدی کردستان همراه با سرمایه‌گذاری و روزآمدی فناوری و تجهیزات این میادین.
سوم واگذاری ۶۰ درصد سهام خط لوله صادرات نفت منطقه کردستان به مقصد بندر جیحان ترکیه و تعهد سرمایه‌گذاری ۱.۸ میلیارد دلاری برای افزایش ظرفیت این خط لوله به یک میلیون بشکه در روز.
رهبران کرملین پس از تثبیت روابط سیاسی خود با اربیل، به تحکیم روابط خود با بغداد نیز پرداختند. خط لوله جیحان که نفت کردستان را مستقیماً به بازار اروپا می‌رساند، از اهمیت زیادی برای مسکو برخوردار است. تولید ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت کرکوک نیز به این خط لوله وابستگی همه‌جانبه‌ای دارد.
کرملین از کردها درخواست کرده که ترانزیت نفت کرکوک از طریق خط لوله جیحان منوط به پرداخت حق ترانزیت است. شرکت روسنفت ۶۰ درصد مالکیت این خط لوله کرکوک - جیحان را داراست.
از سوی دیگر، بغداد با واگذاری ۸۰ درصد سهام پنج میدان نفتی کردستان به روسنفت مخالفت کرده است. این میدان ها در مجموع ۶۷۰ میلیون بشکه ذخیره دارند.
شهروندان کرد به دلیل عدم اعتماد به غرب و به‌ویژه ایالات متحده، از قراردادهای بلندمدت با روسنفت استقبال کرده‌اند.
آنها معتقدند رهبران بغداد نیز چندان توجهی به منافع و خواسته‌های آنان ندارند.کردها در سال‌های گذشته، تضمین همه‌جانبه غرب در مورد استقلال این اقلیم را در برابر مبارزه پیشمرگ ها با داعش دریافت کرده بودند. اما پس از سه سال جنگ فرسایشی در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی و انجام همه‌پرسی تابستان سال ۲۰۱۷ میلادی با تغییر موضع بهت‌آور آنها روبرو شدند. در سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی، بیش از ۹۰ درصد کردها در رفراندوم استقلال این اقلیم و تشکیل کشور جدید کردستان به این طرح رای مثبت دادند.
نتایج رفراندوم سال ۲۰۱۷ میلادی الزام‌آور نبود، هرچند رهبران اردبیل انتظار داشتند واشنگتن از نتایج آن و خواست شهروندان کرد و لابی با بغداد حمایت کنند اما پس از تصرف میادین نفتی کرکوک توسط نیروهای نظامی عراق، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تنها نظاره‌گر اتفاقات بودند.
در اکتبر سال ۲۰۱۹ میلادی، کردها با بیانیه دونالد ترامپ در مورد موافقت اشغال مناطق کردنشین شمال سوریه توسط دشمن شماره یک کردها یعنی ترکیه روبرو شدند. در این منطقه، صدها نفر از کردهای پیشمرگ به دنبال درخواست کاخ سفید در حال مبارزه با داعش بودند. بدین ترتیب ارتش آنکارا مجوز قتل‌عام کردها را دریافت کرد.
جان بولتون، مشاور کنار گذاشته شده امنیت ملی ترامپ از فشار بر ترامپ برای وادار کردن ترک‌ها به حفظ امنیت کردها و عدم سرکوب آنان در شمال سوریه خبر داده است.
بازی خطرناک اربیل
کردها برای نخستین‌بار بودجه مستقلی برای سال ۲۰۲۱ میلادی تنظیم کرده‌اند. در این بودجه از وجوه ارسالی بغداد در مقابل نفت تحویل داده شده به سومو خبری نیست. این اتفاق به منزله پایان بازی تشکیل عراق متحد است.
اگر بغداد پرداخت منابع مالی توافق نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی را به‌صورت کامل اجرا نکند، کردها راهی جز فروش مستقل نفت خود ندارند. دولت عراق به ریاست مصطفی الکاظمی این اقدام اربیل را غیر قابل بخشش و غیرقانونی می‌داند که استقلال عراق را زیر پا گذاشته است.
بغداد از دادگاه داوری اتاق بین‌المللی تجارت درخواست کرده تا در مورد ادعای خسارت ۲۶ میلیارد دلاری زیان به دلیل خرید مستقل نفت کردستان توسط آنکارا و بدون کسب رضایت دولت فدرال عراق، اعلام نظر کند.
رهبران کردستان معتقدند بر اساس بندهای ۱۱۲ و ۱۱۵ قانون اساسی عراق، مدیریت میادین نفت و گاز اقلیم که پس از سال ۲۰۰۵ میلادی توسعه یافته‌اند، برعهده اربیل خواهد بود. در این سال قانون اساسی جدید عراق به رفراندوم گذاشته شده بود.
در مقابل، مقامات سومو می‌گویند، بر اساس بند ۱۱۱ قانون اساسی، ذخایر نفت و گاز به همه مردم عراق و همه مناطق و بخش‌های آن تعلق دارد.با تداوم اختلاف‌نظرها میان اربیل و بغداد، می‌توان با اطمینان بالایی از توسعه پرشتاب و عمیق روابط کردها با مسکو سخن گفت.
همچنین شاهد تداوم فروش مستقل نفت اقلیم دست‌نخورده کردستان به ترک‌ها خواهیم بود. اتفاقی که می‌توان کشور عراق را به‌سوی فروپاشی و یا جنگ داخلی و هرج‌ومرج سوق دهد.
نویسنده سیمون واتکینز
منبع Oilprice
مترجم محسن داوری
اما از آن زمان، همواره اختلافاتی میان اربیل و بغداد بر سر اجرای این قانون وجود داشته است. در سال ۲۰۱۷ میلادی، کردها تا جدایی کامل از عراق و تشکیل یک دولت مستقل نیز پیش رفتند.در سال ۲۰۱۴ میلادی، کردها با واشنگتن توافق کرده بودند که پیشمرگ ها به‌عنوان بازوی ایالات متحده برای مقابله با داعش فعالیت کند.
در روزهای اخیر گفته می‌شود اربیل در حال تدوین یک بودجه مستقل سالانه برای نخستین‌بار است. این اقدام برخلاف توافق‌های سال ۲۰۱۴ میلادی با رهبران بغداد بوده است.بر اساس توافق سال ۲۰۱۴ میلادی، کردها روزانه تا ۵۵۰ هزار بشکه از میادین خود و کرکوک استخراج و از طریق سومو صادر خواهند کرد. در مقابل، بغداد ۱۷ درصد از بودجه فدرال را به اربیل پرداخت خواهد کرد. این عدد در سال‌های اخیر ماهانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.
این بودجه جهت هزینه‌های منطقه خودمختار کردستان به‌ویژه حقوق کارمندان هزینه می‌شود. اما همواره بر سر چگونگی اجرای این توافق، اختلافاتی وجود داشته است.
در سال‌های اخیر، میزان صادرات روزانه نفت کردستان از طریق سومو ۲۵۰ هزار بشکه و کمتر از توافق اولیه بوده است.
نقش‌آفرینی روسیه در نفت کردستان
با ورود شرکت روسنفت ببه‌عنوانبازیگر انرژی کرملین در اقلیم پر رمز و راز کردستان، شرایط پیچیده‌تر از گذشته شده است. روسنفت در سال ۲۰۱۷ میلادی وارد صنعت نفت و گاز کردستان شده است.
قرارداد آنها با کردها از سه بخش تشکیل شده است:
نخست، پرداخت ۱.۵ میلیارد دلار بابت پیش‌خرید نفت اقلیم کردستان در یک دوره سه تا پنج‌ساله.
دوم، واگذاری ۸۰ درصد سهام پنج میدان کلیدی کردستان همراه با سرمایه‌گذاری و روزآمدی فناوری و تجهیزات این میادین.
سوم واگذاری ۶۰ درصد سهام خط لوله صادرات نفت منطقه کردستان به مقصد بندر جیحان ترکیه و تعهد سرمایه‌گذاری ۱.۸ میلیارد دلاری برای افزایش ظرفیت این خط لوله به یک میلیون بشکه در روز.
رهبران کرملین پس از تثبیت روابط سیاسی خود با اربیل، به تحکیم روابط خود با بغداد نیز پرداختند. خط لوله جیحان که نفت کردستان را مستقیماً به بازار اروپا می‌رساند، از اهمیت زیادی برای مسکو برخوردار است. تولید ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت کرکوک نیز به این خط لوله وابستگی همه‌جانبه‌ای دارد.
کرملین از کردها درخواست کرده که ترانزیت نفت کرکوک از طریق خط لوله جیحان منوط به پرداخت حق ترانزیت است. شرکت روسنفت ۶۰ درصد مالکیت این خط لوله کرکوک - جیحان را داراست.
از سوی دیگر، بغداد با واگذاری ۸۰ درصد سهام پنج میدان نفتی کردستان به روسنفت مخالفت کرده است. این میدان ها در مجموع ۶۷۰ میلیون بشکه ذخیره دارند.
شهروندان کرد به دلیل عدم اعتماد به غرب و به‌ویژه ایالات متحده، از قراردادهای بلندمدت با روسنفت استقبال کرده‌اند.
آنها معتقدند رهبران بغداد نیز چندان توجهی به منافع و خواسته‌های آنان ندارند.کردها در سال‌های گذشته، تضمین همه‌جانبه غرب در مورد استقلال این اقلیم را در برابر مبارزه پیشمرگ ها با داعش دریافت کرده بودند. اما پس از سه سال جنگ فرسایشی در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی و انجام همه‌پرسی تابستان سال ۲۰۱۷ میلادی با تغییر موضع بهت‌آور آنها روبرو شدند. در سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی، بیش از ۹۰ درصد کردها در رفراندوم استقلال این اقلیم و تشکیل کشور جدید کردستان به این طرح رای مثبت دادند.
نتایج رفراندوم سال ۲۰۱۷ میلادی الزام‌آور نبود، هرچند رهبران اردبیل انتظار داشتند واشنگتن از نتایج آن و خواست شهروندان کرد و لابی با بغداد حمایت کنند اما پس از تصرف میادین نفتی کرکوک توسط نیروهای نظامی عراق، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تنها نظاره‌گر اتفاقات بودند.
در اکتبر سال ۲۰۱۹ میلادی، کردها با بیانیه دونالد ترامپ در مورد موافقت اشغال مناطق کردنشین شمال سوریه توسط دشمن شماره یک کردها یعنی ترکیه روبرو شدند. در این منطقه، صدها نفر از کردهای پیشمرگ به دنبال درخواست کاخ سفید در حال مبارزه با داعش بودند. بدین ترتیب ارتش آنکارا مجوز قتل‌عام کردها را دریافت کرد.
جان بولتون، مشاور کنار گذاشته شده امنیت ملی ترامپ از فشار بر ترامپ برای وادار کردن ترک‌ها به حفظ امنیت کردها و عدم سرکوب آنان در شمال سوریه خبر داده است.
بازی خطرناک اربیل
کردها برای نخستین‌بار بودجه مستقلی برای سال ۲۰۲۱ میلادی تنظیم کرده‌اند. در این بودجه از وجوه ارسالی بغداد در مقابل نفت تحویل داده شده به سومو خبری نیست. این اتفاق به منزله پایان بازی تشکیل عراق متحد است.
اگر بغداد پرداخت منابع مالی توافق نوامبر سال ۲۰۱۴ میلادی را به‌صورت کامل اجرا نکند، کردها راهی جز فروش مستقل نفت خود ندارند. دولت عراق به ریاست مصطفی الکاظمی این اقدام اربیل را غیر قابل بخشش و غیرقانونی می‌داند که استقلال عراق را زیر پا گذاشته است.
بغداد از دادگاه داوری اتاق بین‌المللی تجارت درخواست کرده تا در مورد ادعای خسارت ۲۶ میلیارد دلاری زیان به دلیل خرید مستقل نفت کردستان توسط آنکارا و بدون کسب رضایت دولت فدرال عراق، اعلام نظر کند.
رهبران کردستان معتقدند بر اساس بندهای ۱۱۲ و ۱۱۵ قانون اساسی عراق، مدیریت میادین نفت و گاز اقلیم که پس از سال ۲۰۰۵ میلادی توسعه یافته‌اند، برعهده اربیل خواهد بود. در این سال قانون اساسی جدید عراق به رفراندوم گذاشته شده بود.
در مقابل، مقامات سومو می‌گویند، بر اساس بند ۱۱۱ قانون اساسی، ذخایر نفت و گاز به همه مردم عراق و همه مناطق و بخش‌های آن تعلق دارد.با تداوم اختلاف‌نظرها میان اربیل و بغداد، می‌توان با اطمینان بالایی از توسعه پرشتاب و عمیق روابط کردها با مسکو سخن گفت.
همچنین شاهد تداوم فروش مستقل نفت اقلیم دست‌نخورده کردستان به ترک‌ها خواهیم بود. اتفاقی که می‌توان کشور عراق را به‌سوی فروپاشی و یا جنگ داخلی و هرج‌ومرج سوق دهد.
نویسنده سیمون واتکینز
منبع Oilprice
مترجم محسن داوری
دوشنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۲۸
کد مطلب: 29380