از نقش‌آفرینی در افغانستان تا میزبانی جام جهانی
قطر، کوچک و ثروتمند با آرزوهای بزرگ
قطر یک شبه‌جزیره بیابانی تف دیده در خلیج‌فارس است که میزبان ۶۰ هزار نفر از سربازان آمریکایی و شهروندان افغانی و بیش از هر کشور دیگری شده است.
میز نفت | پس از بحران خروج ۱۲۰ هزار نفر از شهروندان و همکاران ارتش ایالات‌متحده از افغانستان در ماه گذشته، یک کشور کوچک ثروتمند که بسیاری از شهروندان آمریکایی نمی‌توانند آن را بر روی نقشه پیدا کنند، توانست نقش‌آفرینی منحصربه‌فردی ایفا کند.
قطر یک شبه‌جزیره بیابانی تف دیده در خلیج‌فارس است که میزبان ۶۰ هزار نفر از سربازان آمریکایی و شهروندان افغانی و بیش از هر کشور دیگری شده است.
این کشور رابطه قدرتمندی با ایالات‌متحده دارد و میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه است همچنین آن‌ها با طالبان روابط مستحکمی دارند و توانسته‌اند عنوان میانجیگر میان غرب و افغانستان زیر سلطه طالبان نقش‌آفرینی کنند. این کشور دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است و در دو دهه گذشته با تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین صادرکننده ال ان جی دنیا، ثروت هنگفتی به دست آورده است. دولت قطر در هفته‌های اخیر مواد غذایی و دارو به افغانستان ارسال کرده است.
آرزوهای بزرگ روی مستطیل سبز
از سوی دیگر، آن‌ها مالک باشگاه پاری سن ژرمن فرانسه هستند که در تابستان امسال توانست لیونل مسی، بازیکن آرژانتینی و افسانه‌ای باشگاه فوتبال بارسلونا را خریداری کنند. در سال ۲۰۲۲ میلادی، مسابقات جام‌جهانی فوتبال در این شبه‌جزیره کوچک برگزار خواهد شد.
میشل استیونز، عضو ارشد انستیتوی پژوهش‌های سیاست خارجی و متخصص مسائل سیاسی خلیج‌فارس می‌گوید: قطر همواره خواهان نقش‌آفرینی به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای و جهانی بوده است. برگزاری مسابقات بزرگ ورزشی، خریداری بازیکنان بزرگ و یا تلاش برای تبدیل‌شدن به یک میانجی بین‌المللی منطقه‌ای در حوزه سیاسی و دیپلماسی بخشی از برنامه‌های این کشور عربی است.
وی می‌افزاید: آن‌ها در پاره‌ای از موارد در اجرای راهبردهای خود موفق نبوده‌اند، اما آن‌ها در بحران افغانستان توانستند خود را به‌عنوان یک بازیگر جهانی مطرح کنند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در سفر سه‌شنبه گذشته خود به قطر از نقش‌آفرینی این کشور در خروج نظامیان آمریکایی از خاک افغانستان تشکر کرد.وی اعلام کرد: روابط ایالات‌متحده و قطر هیچ‌گاه مانند امروز قدرتمند نبوده است.در این نشست خبری، وزیر امور خارجه قطر از ایالات‌متحده به‌عنوان قدرتمندترین متحد کشورش نام برد.
اما روابط این دو کشور در دولت ترامپ شرایط متفاوتی را تجربه کرده بود. ۴ سال پیش، رهبران عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر با اتهام زنی به رهبران دوحه مبنی بر حمایت از اخوان المسلمین و ایران، این شبه‌جزیره را محاصره کردند.
قطر با در پیش گرفتن دیپلماسی پیشگیرانه، روابطی خوب با طالبان و ایران به‌عنوان متهمان حمایت از تروریسم دارد. قطر با مساحت اندک و داشتن حدود ۳۰۰ هزار شهروند، دارای یک میدان عظیم گاز طبیعی مشترک با ایران است. قطری‌ها با داشتن این میدان گازی بزرگ توانسته‌اند درآمد سرانه شهروندان خود را به بیش از ۹۰ هزار دلار در سال به‌عنوان یکی از بیشترین نرخ‌ها در دنیا برسانند.
قطر تلاش می‌کند از این ثروت هنگفت برای توسعه دیدگاه‌های منطقه‌ای خود به‌ویژه اسلام‌گرایان سیاسی و از طریق شبکه تلویزیونی الجزیره و میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ میلادی بهره ببرد.
به‌علاوه، آن‌ها روابط خود را با گروه‌های اسلام‌گرا نظیر شبه‌نظامیان حماس در غزه، اخوان در مصر و طالبان در افغانستان را مستحکم کرده‌اند.در بحران سوریه نیز قطری‌ها درزمینهٔ آزادی اسرا و گروگان‌ها نقش کلیدی ایفا کردند. آن‌ها از سال ۲۰۱۳ میلادی و با چراغ سبز ایالات‌متحده، میزبان گفت‌وگوهای صلح با طالبان بوده‌اند.
توافق سال گذشته ترامپ با گروه طالبان جهت خروج از افغانستان نیز در شهر دوحه امضا شد. پس از خروج آمریکایی‌ها از کابل کلیه امور مربوط به افغانستان از طریق دوحه پیگیری می‌شود.
استیفنز می گوید: روشن است که قطری‌ها با کارت‌های بازی خود بهترین بازی را انجام داده‌اند. آن‌ها به یک متحد کلیدی غرب در قلب خاورمیانه تبدیل شده‌اند و در مسائل منطقه‌ای یک میانجی قدرتمند صلح هستند.
رهبران قطر در راه‌اندازی مجدد فرودگاه کابل نیز نقشی کلیدی در کنار ترکیه ایفا کرده‌اند. در شرایط کنونی اطلاعات اندکی در مورد طالبان و برنامه‌های آن‌ها برای اداره کشور افغانستان وجود دارد. طالبان در عرض چند هفته توانست بر همه استان‌های کشور تسلط یابد. آیا سیاست میانه‌رو کنونی آن‌ها همچنان ادامه خواهد یافت؟
یکی از سخنگویان طالبان اعلام کرده که اتفاقات دو دهه گذشته را باید فراموش کرد؛ اما سرنوشت زنان در دولت طالبان چگونه خواهد بود؟گروه‌های تروریستی مختلف فعال در افغانستان چه سرنوشتی خواهند داشت؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند با خروج ایالات‌متحده از افغانستان، این کشور به بهشت امن القاعده، داعش و سایر گروه‌های تندروی مذهبی تبدیل خواهد شد.
اما این اتفاقات بر سیاست‌های آینده ایالات‌متحده در خاورمیانه و آسیای میانه چه تأثیری خواهد گذاشت؟ ایالات‌متحده و طالبان در دو دهه گذشته روابط پرفرازونشیبی داشته‌اند. آمریکایی‌ها امیدوارند تا این گروه بتواند با داعش خراسان مقابله کند. ۹.۴ میلیارد دلار از ثروت دولت پیشین افغانستان در دست آمریکایی‌ها قرار دارد که آینده آن مشخص نیست.
تعدادی از مقامات قطر وعده داده‌اند که از اهرم‌های موجود برای فشار بر طالبان جهت در پیش گرفتن رفتاری میانه‌رو و انتخاب دولتی فراگیر استفاده کنند.
با خروج تدریجی ایالات‌متحده از خاورمیانه، آینده این منطقه در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است؛ اما آیا قطری‌ها می‌توانند در خاورمیانه جدید همچنان به نقش‌آفرینی کنونی خود ادامه دهند؟
مترجم: محسن داوری
منبع: New York Times
قطر یک شبه‌جزیره بیابانی تف دیده در خلیج‌فارس است که میزبان ۶۰ هزار نفر از سربازان آمریکایی و شهروندان افغانی و بیش از هر کشور دیگری شده است.
این کشور رابطه قدرتمندی با ایالات‌متحده دارد و میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه است همچنین آن‌ها با طالبان روابط مستحکمی دارند و توانسته‌اند عنوان میانجیگر میان غرب و افغانستان زیر سلطه طالبان نقش‌آفرینی کنند. این کشور دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است و در دو دهه گذشته با تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین صادرکننده ال ان جی دنیا، ثروت هنگفتی به دست آورده است. دولت قطر در هفته‌های اخیر مواد غذایی و دارو به افغانستان ارسال کرده است.
آرزوهای بزرگ روی مستطیل سبز
از سوی دیگر، آن‌ها مالک باشگاه پاری سن ژرمن فرانسه هستند که در تابستان امسال توانست لیونل مسی، بازیکن آرژانتینی و افسانه‌ای باشگاه فوتبال بارسلونا را خریداری کنند. در سال ۲۰۲۲ میلادی، مسابقات جام‌جهانی فوتبال در این شبه‌جزیره کوچک برگزار خواهد شد.
میشل استیونز، عضو ارشد انستیتوی پژوهش‌های سیاست خارجی و متخصص مسائل سیاسی خلیج‌فارس می‌گوید: قطر همواره خواهان نقش‌آفرینی به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای و جهانی بوده است. برگزاری مسابقات بزرگ ورزشی، خریداری بازیکنان بزرگ و یا تلاش برای تبدیل‌شدن به یک میانجی بین‌المللی منطقه‌ای در حوزه سیاسی و دیپلماسی بخشی از برنامه‌های این کشور عربی است.
وی می‌افزاید: آن‌ها در پاره‌ای از موارد در اجرای راهبردهای خود موفق نبوده‌اند، اما آن‌ها در بحران افغانستان توانستند خود را به‌عنوان یک بازیگر جهانی مطرح کنند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در سفر سه‌شنبه گذشته خود به قطر از نقش‌آفرینی این کشور در خروج نظامیان آمریکایی از خاک افغانستان تشکر کرد.وی اعلام کرد: روابط ایالات‌متحده و قطر هیچ‌گاه مانند امروز قدرتمند نبوده است.در این نشست خبری، وزیر امور خارجه قطر از ایالات‌متحده به‌عنوان قدرتمندترین متحد کشورش نام برد.
اما روابط این دو کشور در دولت ترامپ شرایط متفاوتی را تجربه کرده بود. ۴ سال پیش، رهبران عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر با اتهام زنی به رهبران دوحه مبنی بر حمایت از اخوان المسلمین و ایران، این شبه‌جزیره را محاصره کردند.
قطر با در پیش گرفتن دیپلماسی پیشگیرانه، روابطی خوب با طالبان و ایران به‌عنوان متهمان حمایت از تروریسم دارد. قطر با مساحت اندک و داشتن حدود ۳۰۰ هزار شهروند، دارای یک میدان عظیم گاز طبیعی مشترک با ایران است. قطری‌ها با داشتن این میدان گازی بزرگ توانسته‌اند درآمد سرانه شهروندان خود را به بیش از ۹۰ هزار دلار در سال به‌عنوان یکی از بیشترین نرخ‌ها در دنیا برسانند.
قطر تلاش می‌کند از این ثروت هنگفت برای توسعه دیدگاه‌های منطقه‌ای خود به‌ویژه اسلام‌گرایان سیاسی و از طریق شبکه تلویزیونی الجزیره و میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ میلادی بهره ببرد.
به‌علاوه، آن‌ها روابط خود را با گروه‌های اسلام‌گرا نظیر شبه‌نظامیان حماس در غزه، اخوان در مصر و طالبان در افغانستان را مستحکم کرده‌اند.در بحران سوریه نیز قطری‌ها درزمینهٔ آزادی اسرا و گروگان‌ها نقش کلیدی ایفا کردند. آن‌ها از سال ۲۰۱۳ میلادی و با چراغ سبز ایالات‌متحده، میزبان گفت‌وگوهای صلح با طالبان بوده‌اند.
توافق سال گذشته ترامپ با گروه طالبان جهت خروج از افغانستان نیز در شهر دوحه امضا شد. پس از خروج آمریکایی‌ها از کابل کلیه امور مربوط به افغانستان از طریق دوحه پیگیری می‌شود.
استیفنز می گوید: روشن است که قطری‌ها با کارت‌های بازی خود بهترین بازی را انجام داده‌اند. آن‌ها به یک متحد کلیدی غرب در قلب خاورمیانه تبدیل شده‌اند و در مسائل منطقه‌ای یک میانجی قدرتمند صلح هستند.
رهبران قطر در راه‌اندازی مجدد فرودگاه کابل نیز نقشی کلیدی در کنار ترکیه ایفا کرده‌اند. در شرایط کنونی اطلاعات اندکی در مورد طالبان و برنامه‌های آن‌ها برای اداره کشور افغانستان وجود دارد. طالبان در عرض چند هفته توانست بر همه استان‌های کشور تسلط یابد. آیا سیاست میانه‌رو کنونی آن‌ها همچنان ادامه خواهد یافت؟
یکی از سخنگویان طالبان اعلام کرده که اتفاقات دو دهه گذشته را باید فراموش کرد؛ اما سرنوشت زنان در دولت طالبان چگونه خواهد بود؟گروه‌های تروریستی مختلف فعال در افغانستان چه سرنوشتی خواهند داشت؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند با خروج ایالات‌متحده از افغانستان، این کشور به بهشت امن القاعده، داعش و سایر گروه‌های تندروی مذهبی تبدیل خواهد شد.
اما این اتفاقات بر سیاست‌های آینده ایالات‌متحده در خاورمیانه و آسیای میانه چه تأثیری خواهد گذاشت؟ ایالات‌متحده و طالبان در دو دهه گذشته روابط پرفرازونشیبی داشته‌اند. آمریکایی‌ها امیدوارند تا این گروه بتواند با داعش خراسان مقابله کند. ۹.۴ میلیارد دلار از ثروت دولت پیشین افغانستان در دست آمریکایی‌ها قرار دارد که آینده آن مشخص نیست.
تعدادی از مقامات قطر وعده داده‌اند که از اهرم‌های موجود برای فشار بر طالبان جهت در پیش گرفتن رفتاری میانه‌رو و انتخاب دولتی فراگیر استفاده کنند.
با خروج تدریجی ایالات‌متحده از خاورمیانه، آینده این منطقه در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است؛ اما آیا قطری‌ها می‌توانند در خاورمیانه جدید همچنان به نقش‌آفرینی کنونی خود ادامه دهند؟
مترجم: محسن داوری
منبع: New York Times
شنبه ۲۷ شهريور ۱۴۰۰ ساعت ۰۴:۴۲
کد مطلب: 30940