تفاوت های ایران و عراق و رد دلایل وزارت نفت
چرا IPC سراب سرمایه گذاری است؟
وحید حاجی پور/ اصل شفافیت و راستگویی در ماجرای IPC اقتضا می کند تا وزارت نفت همه جوانب سرمایه گذاری در صنعت نفت را اعلام کند و نه با برش های کسل کننده٬ آرزوهای خود را «بولد» کند؛ ضروری است این وزارتخانه قبول کند هیچ تعهدی برای افزایش تولید نفت و گاز با اجرای این قراردادها وجود ندارد اما چه می توان کرد وقتی که این نهاد هیچ علاقه ای به عیان شدن نکات خاکستری جذب سرمایه گذاری خارجی ندارد و با قراردادهای پرابهام خود و فرافکنی شگفت انگیزی سعی در به کرسی نشاندن قصد خود دارد.
مدافعان IPC می گویند با جذب سرمایه های خارجی قطار نفت با سرعت بیشتری به طی طریق ادامه می دهد. وزارت نفت شرکت های خارجی را اعم از شرقی و غربی پولدار عنوان می کند که با سرمایه آنها می تواند تولید را افزایش دهد اما نگاهی گذرا به توقف سرمایه گذاری ها و به تاخیر افتادن پروژه ها نشان می دهد چنین تاخیرهایی نیز در ایران حتمی است.
به عنوان نمونه شرکت های خارجی فعال در عراق٬ از وزارت نفت این کشور خواسته اند سهم آنها را از درآمدهای نفتی این کشور افزایش دهند وگرنه نمی توانند به تعهدات تولید خود پایبند باشند. چندی پیش بود که شرکت های نفتی بین المللی به دولت عراق هشدار داده اند که اگر این کشور بر کاهش شدید هزینه ها در سال جاری اصرار ورزد، پروژه های افزایش تولید به تاخیر خواهند افتاد.
زمانی که قیمت نفت بالای بشکه ای 100 دلار بود، این ساز و کار بدون مشکل خاصی اجرا می شد، اما از زمانی که قیمت نفت به 40 دلار سقوط کرده، عراق نتوانسته نفت کافی برای پراخت پول به این شرکت ها بابت سرمایه گذاری شان بیابد. استدلال دولت عراق این است که قیمت کالاها و خدمات در طی دوره کاهش قیمت نفت، به شدت کاهش یافته و بنابراین شرکت های نفتی باید پول کمتری دریافت کنند.
با این حال شرکت های خارجی برای عدم هزینه کرد از منابع خود و برداشت از سهم نفت عراق٬ این کشور را تهدید کردند که در صورت عدم تزریق پول به آنها٬ تولید نفت این کشور نه تنها افزایش نمی یابد بلکه کاهش نیز می یابد.
از سویی دیگر٬ موسسه تحقیقات انرژی وود مکنزی اعلام کرد: شرکتهای نفتی جهان در شرایط کنونی که قیمت نفت به کمتر از 50 دلار در هر بشکه رسیده، بیش از 200 میلیارد دلار از پروژه های خود را تعلیق کرده و به تاخیر انداخته اند. قیمت نفت که اواسط سال 2014 به بیش از 114 دلار رسیده بود اکنون به مرز 50 دلاری رسیده است.
در نیجریه که قراردادهای رایج قراردادهای مشارکت در تولید است شرکت های آمریکایی پروژه ها را متوقف کرده و شل هم ترجیح داده است پروژه های خود در اندونزی و کانادا را به دلیل کمبود منابع مالی متوقف کند. تقریبا در همه جای جهان شرکت های نفتی با همه مدل های قراردادی٬ تصمیم گرفتند کار را متوقف کنند بویژه در مناطق پر هزینه اما در عراق که هزینه ها بسیار پایین است این روند قابل تامل تر است. این روند نشان می دهد شرکت های نفتی فقط در یک مرحله - بالا بودن قیمت نفت - اقدام به تزریق پول به پروژه می کنند و سایر تزریق های مالی را از محل تولید همان میدان انجام می دهند.
اما همانطور که بارها اشاره شده است قراردادهای عراق شباهت زیادی به قراردادهای ایران دارد و به همین دلیل می تواند ضعف عمده آنرا برای ایران شفاف تر کند؛ ضعفی که نشان می دهد شرکت خارجی اگر از میدان درآمد مورد نظر خود را نداشته باشد فعالیت های خود را متوقف می کنند چه با تعهد و چه بی تعهد قراردادی. آنها از خود پولی نمی آورند و همه هزینه ها را از منابع کشور میزبان برداشت می کنند.
نکته مهمتر این است که پاداش تولید در عراق ثابت است و با توجه به قراردادی که میان شرکت های خارجی با حکومت مرکزی منعقد می شود به ازای افزایش تولید پاداشی ثابت پرداخت می شود. به عنوان مثال میزان پاداش در میدان رومیله 2 دلار٬ در میدان مجنون 1.39 دلار٬ در میدان بدر 6 دلا ر و ... بطور ثابت است. به این معنا که اگر قیمت نفت 100 دلار یا 10 دلار شود شرکت های خارجی نه تنها هزینه های خود را دریافت می کنند بلکه پاداششان را هم می گیرند لذا FEE آنها ثابت است ولی در IPC این پاداش متغیر است بطوری که با کاهش قیمت نفت پاداش شرکت های خارجی نیز کاهش می یابد. این بدان معناست که با توجه به شرایط فعلی قیمت نفت٬ پاداش پیمانکاران نفتی عراق بیشتر از پیمانکاران نفت ایران با IPC است ولی با این حال شاهد آنیم که آنها از چنین وضعیتی ناراضی هستند!
مطالبه شرکت های خارجی در عراق بر محور تسویه حساب دولت عراق می چرخد؛ می گویند دولت عراق باید بازپرداخت هزینه ها و پاداش آنها را بطور کمال و تمام انجام دهد زیرا دولت عراق بخشی از آن را به دلیل کاهش درآمدهای خود پرداخت نکرده است. همین بهانه کافی است تا اهرم فشار در دست شرکت های خارجی باشد و با تهدید عراق نسبت به آینده تولید هشدار دهند. این واقعه بخوبی نشان می دهد شرکت های خارجی از محل اعتبارات خود سرمایه گذاری نکرده و بر اساس روش توسعه پلکانی به فکر تضمین سود و سرمایه گذاری خود هستند.
حال اگر IPC در چنین شرایطی در میادین ایران اجرا می شد چه پیامدی را به همراه داشت؟ پاسخ بسیار ساده است: با نظر به قیمت اندک نفت آنها دست از کار می کشیدند و ادامه کار را به افزایش قیمت نفت منوط می کردند مانند سایر پروژه های خود.
این خطر در جایی خطرناک تر می شود که بدانیم برخلاف عراق که پیمانکار موظف به تحقق تولید مشخصی برای دوره ی مشخصی است چنین مهمی در IPC دیده نمی شود. در عراق دوره پلاتو وجود دارد وپیمانکار چنانچه نتواند در دوره ای تعیین شده آن رقم را محقق کند با جریمه های سنگینی روبه رو می شود که این موضوع تحت عنوان performance factor قرار دارد اما در IPC جریمه ای برای طرف خارجی وجود ندارد.
ایران بهشت امتیازات شیرین به شرکت های خارجی...
مدافعان IPC می گویند با جذب سرمایه های خارجی قطار نفت با سرعت بیشتری به طی طریق ادامه می دهد. وزارت نفت شرکت های خارجی را اعم از شرقی و غربی پولدار عنوان می کند که با سرمایه آنها می تواند تولید را افزایش دهد اما نگاهی گذرا به توقف سرمایه گذاری ها و به تاخیر افتادن پروژه ها نشان می دهد چنین تاخیرهایی نیز در ایران حتمی است.
به عنوان نمونه شرکت های خارجی فعال در عراق٬ از وزارت نفت این کشور خواسته اند سهم آنها را از درآمدهای نفتی این کشور افزایش دهند وگرنه نمی توانند به تعهدات تولید خود پایبند باشند. چندی پیش بود که شرکت های نفتی بین المللی به دولت عراق هشدار داده اند که اگر این کشور بر کاهش شدید هزینه ها در سال جاری اصرار ورزد، پروژه های افزایش تولید به تاخیر خواهند افتاد.
زمانی که قیمت نفت بالای بشکه ای 100 دلار بود، این ساز و کار بدون مشکل خاصی اجرا می شد، اما از زمانی که قیمت نفت به 40 دلار سقوط کرده، عراق نتوانسته نفت کافی برای پراخت پول به این شرکت ها بابت سرمایه گذاری شان بیابد. استدلال دولت عراق این است که قیمت کالاها و خدمات در طی دوره کاهش قیمت نفت، به شدت کاهش یافته و بنابراین شرکت های نفتی باید پول کمتری دریافت کنند.
با این حال شرکت های خارجی برای عدم هزینه کرد از منابع خود و برداشت از سهم نفت عراق٬ این کشور را تهدید کردند که در صورت عدم تزریق پول به آنها٬ تولید نفت این کشور نه تنها افزایش نمی یابد بلکه کاهش نیز می یابد.
از سویی دیگر٬ موسسه تحقیقات انرژی وود مکنزی اعلام کرد: شرکتهای نفتی جهان در شرایط کنونی که قیمت نفت به کمتر از 50 دلار در هر بشکه رسیده، بیش از 200 میلیارد دلار از پروژه های خود را تعلیق کرده و به تاخیر انداخته اند. قیمت نفت که اواسط سال 2014 به بیش از 114 دلار رسیده بود اکنون به مرز 50 دلاری رسیده است.
در نیجریه که قراردادهای رایج قراردادهای مشارکت در تولید است شرکت های آمریکایی پروژه ها را متوقف کرده و شل هم ترجیح داده است پروژه های خود در اندونزی و کانادا را به دلیل کمبود منابع مالی متوقف کند. تقریبا در همه جای جهان شرکت های نفتی با همه مدل های قراردادی٬ تصمیم گرفتند کار را متوقف کنند بویژه در مناطق پر هزینه اما در عراق که هزینه ها بسیار پایین است این روند قابل تامل تر است. این روند نشان می دهد شرکت های نفتی فقط در یک مرحله - بالا بودن قیمت نفت - اقدام به تزریق پول به پروژه می کنند و سایر تزریق های مالی را از محل تولید همان میدان انجام می دهند.
اما همانطور که بارها اشاره شده است قراردادهای عراق شباهت زیادی به قراردادهای ایران دارد و به همین دلیل می تواند ضعف عمده آنرا برای ایران شفاف تر کند؛ ضعفی که نشان می دهد شرکت خارجی اگر از میدان درآمد مورد نظر خود را نداشته باشد فعالیت های خود را متوقف می کنند چه با تعهد و چه بی تعهد قراردادی. آنها از خود پولی نمی آورند و همه هزینه ها را از منابع کشور میزبان برداشت می کنند.
نکته مهمتر این است که پاداش تولید در عراق ثابت است و با توجه به قراردادی که میان شرکت های خارجی با حکومت مرکزی منعقد می شود به ازای افزایش تولید پاداشی ثابت پرداخت می شود. به عنوان مثال میزان پاداش در میدان رومیله 2 دلار٬ در میدان مجنون 1.39 دلار٬ در میدان بدر 6 دلا ر و ... بطور ثابت است. به این معنا که اگر قیمت نفت 100 دلار یا 10 دلار شود شرکت های خارجی نه تنها هزینه های خود را دریافت می کنند بلکه پاداششان را هم می گیرند لذا FEE آنها ثابت است ولی در IPC این پاداش متغیر است بطوری که با کاهش قیمت نفت پاداش شرکت های خارجی نیز کاهش می یابد. این بدان معناست که با توجه به شرایط فعلی قیمت نفت٬ پاداش پیمانکاران نفتی عراق بیشتر از پیمانکاران نفت ایران با IPC است ولی با این حال شاهد آنیم که آنها از چنین وضعیتی ناراضی هستند!
مطالبه شرکت های خارجی در عراق بر محور تسویه حساب دولت عراق می چرخد؛ می گویند دولت عراق باید بازپرداخت هزینه ها و پاداش آنها را بطور کمال و تمام انجام دهد زیرا دولت عراق بخشی از آن را به دلیل کاهش درآمدهای خود پرداخت نکرده است. همین بهانه کافی است تا اهرم فشار در دست شرکت های خارجی باشد و با تهدید عراق نسبت به آینده تولید هشدار دهند. این واقعه بخوبی نشان می دهد شرکت های خارجی از محل اعتبارات خود سرمایه گذاری نکرده و بر اساس روش توسعه پلکانی به فکر تضمین سود و سرمایه گذاری خود هستند.
حال اگر IPC در چنین شرایطی در میادین ایران اجرا می شد چه پیامدی را به همراه داشت؟ پاسخ بسیار ساده است: با نظر به قیمت اندک نفت آنها دست از کار می کشیدند و ادامه کار را به افزایش قیمت نفت منوط می کردند مانند سایر پروژه های خود.
این خطر در جایی خطرناک تر می شود که بدانیم برخلاف عراق که پیمانکار موظف به تحقق تولید مشخصی برای دوره ی مشخصی است چنین مهمی در IPC دیده نمی شود. در عراق دوره پلاتو وجود دارد وپیمانکار چنانچه نتواند در دوره ای تعیین شده آن رقم را محقق کند با جریمه های سنگینی روبه رو می شود که این موضوع تحت عنوان performance factor قرار دارد اما در IPC جریمه ای برای طرف خارجی وجود ندارد.
ایران بهشت امتیازات شیرین به شرکت های خارجی...
سه شنبه ۲۳ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۱۲
کد مطلب: 14772
خود جناب نویسنده به نحوی ضمنی پاسخ اعتراضات خود به مدل جدید قرار داد های نفتی را داده اند.
۱. از متن خود نویسنده محترم نیز کاملا پیداست که در شرایط فعلی قیمت نفت که در آینده میان مدت هم تغییری شگرف نخواهد کرد
بدون وجود جاذبه خبری از سرمایه گذاری از هر نوعش نخواهد بود. و حتی مدل EPCF هم تنها بدهی های آینده شرکت ملی نفت و به تبع آن کشور را بالا خواهد برد.
۲. بنا بر آنچه که از سوی متولیان امر مطرح شده مکانیزم مناقصه برای مدل جدید قرار دادی پیش بینی شده و با این نحو سرمایه گذار با اطلاع از ماهیت کار پیش رو و شرایط فعلی بازار نفت پیشنهاد خود را ارایه خواهد داد. و به تبع آن مناقصه گذار بایستی بهترین پیشنهاد را بر اساس مصالح کشور انتخاب کند و نهاد های نظارتی در آنجا بایستی کاملا به هوش باشند تا مفسده ای به وجود نیاید .
۱. از متن خود نویسنده محترم نیز کاملا پیداست که در شرایط فعلی قیمت نفت که در آینده میان مدت هم تغییری شگرف نخواهد کرد
بدون وجود جاذبه خبری از سرمایه گذاری از هر نوعش نخواهد بود. و حتی مدل EPCF هم تنها بدهی های آینده شرکت ملی نفت و به تبع آن کشور را بالا خواهد برد.
۲. بنا بر آنچه که از سوی متولیان امر مطرح شده مکانیزم مناقصه برای مدل جدید قرار دادی پیش بینی شده و با این نحو سرمایه گذار با اطلاع از ماهیت کار پیش رو و شرایط فعلی بازار نفت پیشنهاد خود را ارایه خواهد داد. و به تبع آن مناقصه گذار بایستی بهترین پیشنهاد را بر اساس مصالح کشور انتخاب کند و نهاد های نظارتی در آنجا بایستی کاملا به هوش باشند تا مفسده ای به وجود نیاید .
بنابراین پیشنهاد شما چیست؟ صرف انتقاد کردن و هر روز در نشریبات علیه قراردادها و وزارت نفت مطلب منتشر کردن که فایده ای ندارد، راه حل جایگزین شما چیست؟ آیا راهکاری بهتری سراغ دارید؟
به نظر نمی آید راهکار بهتری داشته باشید که اگر داشتید حداقل در همین نوشته آن را اعلام می کردید. بنابراین بدون داشتن راه حل بهتر، بهتر است سکوت اختیار نمائید.