قبض‌های گاز در نقش شرخری!

رضا سیدی/ وقتی قبوض گاز مربوط به مهر و آبان امسال به دست مردم رسید، افزایش بی‌سرو صدای قیمت گاز متعجبشان کرد. البته بعد از اعلام غیرمنتظره افزایش قیمت برق در اوایل آذر٬ این افزایش قیمت‌ها تبدیل به یک روال شد؛ مردم  برق و گازی که در چند ماه گذشته مصرف کرده‌اند با آن‌ها گران حساب شده است بی‌آنکه مطلع باشند.

اما اصل ماجرا، افزایش قیمت نبود؛ چه اینکه به هر حال گریزی از واقعی کردن قیمت‌ برق و گاز نیست. بلکه تعجب مردم و اعتراض مسئولان، در اصل به «بی‌منطقی» این قبض‌ها بود. زیر قبض‌ها، با عباراتی، محتوای مصوبۀ سوم مهرماه هیات دولت منعکس شده بود:
«مشتری گرامی با توجه به مصوبه قانون بودجه سال 95 تعرفه فروش گاربهای خانگی از تاریخ 3مهر95 تا 30آبان95 براساس نرخ مصوب 1500 ریال به ازای هر متر مکعب گاز محاسبه می گردد».

معنای این مصوبۀ دولت آن است که روش پلکانی که تا به حال برای محاسبۀ قبوض به کار می‌رفته، علی الحساب در فصل گرم از بین رفته و قیمت ثابت جای آن را گرفته است.

مسئله وقتی جالب‌تر می‎شود که می‌فهمیم قیمت ثابت 150 تومان، قبض گاز را برای مشترکین پله‌های پایین که کم‌مصرف هستند، 40% افزایش داده ولی هزینه قبض گاز پرمصرف‌هایی که 500 تا 600 مترمکعب گاز در ماه مصرف می‌کردند، حدود 80 هزار تومان «کمتر» شده است. این «پدیدۀ نادر» به این خاطر رخ داده که در سبک پلکانی، قبلاً تعرفۀ پله‌های پایین، 108 و 131 تومان بود و این تعرفه در پله‌های بالا به 430 تومان می‌رسید که اقشاری که به هر دلیل دوست دارند (!) سرمایه‌های ملی را به‌هدر بدهند، مقداری پول بیشتری بابت گاز پرداخت کنند.

نمایندگان مجلس نیز که اعتراض مردم به گوش‌شان رسید، نسبت به اقدام وزارت نفت واکنش نشان دادند و گفتند که موضوع در در کمیسیون انرژی مورد بررسی قرار خواهند داد. در پی این واکنش‌ها، مدیرعامل شرکت ملی گاز سه‌شنبه هفته گذشته توضیحاتی در این باره داد  اما به نظر می‌رسد که نه‌تنها ابهام‌ها رفع نشد بلکه ابهام‌ها و حتی «اتهام‌» های جدیدی هم به‌وجود آمد.

حمیدرضا عراقی در بخشی از این مصاحبه گفت: «مبنای محاسبه قیمت گاز مصرفی در زمستان ٩٥ تفاوتی با پارسال ندارد...؛ روش محاسبه پلکانی قیمت گاز مصرفی و ارتباط آن با فصل سرد دو موضوعی است که برخی مشترکان و رسانه ها را دچار ابهام کرده است...».

در مورد این اظهار نظر باید گفت که اصلاً قیمت گاز در فصل سرد مطرح نیست؛ چرا که طبق مصوبه دولت این تعرفه 8 ماه گرم سال است که به صورت ثابت تعیین شده و ارتباط دادن آن به فصل سرد مغلطه‌ای بیش نیست.

عراقی در ادامه گفت: «قیمت‌ گاز در هشت ماه گرم سال مانند سال گذشته به ازای هر مترمکعب ١٥٠ تومان و ثابت است». در این بخش از نطق آقای مهندس دو نکتۀ قابل توجه وجود دارد:

1- اگر به فرض، سال قبل هم قیمت گاز در فصل گرم ثابت بوده و بین کم‌مصرف و پرمصرف تفاوتی وجود نداشته، پس اشتباه شرکت گاز امسال برای دومین بار تکرار می‌شود و این، توجیه مناسبی برای تصمیم اشتباه دولت نیست.

2- در سال قبل، قیمت‌ها پلکانی بوده و اصلا قیمت ثابت 150 تومان وجود نداشته است. آقای عراقی می‌توانند به صحبت‌های خود در نشست خبری 6 خرداد 94 مراجعه کنند که در ذیل خبر آن در سایت شرکت ملی گاز، جدول تعرفه‌های پلکانی گاز در فصل گرم آمده است. به‌نظر می‌رسد بحث «حداکثر 150 تومان به ازای هر مترمکعب» هم که در زیر جدول آمده، به این معناست که اگر مشترکی بسیار پرمصرف بود و بعد از اعمال قیمت پلکانی، «متوسط» قیمت هر مترمکعب از 150 تومان بالاتر رفت، همه مصرف او با نرخ 150 تومان محاسبه خواهد شد؛ نه اینکه گاز به همۀ مردم به نرخ 150 تومان فروخته می‌شود. که اگر این بود، اصلاً جدول پلکانی تعرفه و قیمت 108 تا 430 تومان چه معنایی داشت؟

بهتر است جناب مدیرعامل در این زمینه شفاف‌سازی کنند. در هر حال طبق اعلام رسمی شرکت گاز، سال قبل قیمت‌ها پلکانی بوده است و نه ثابت.مدیرعامل شرکت ملی گاز در بخش دیگری از صحبت خود ابراز داشته است: «مبنای محاسبه قیمت گاز در دو فصل سرد (چهارماه) و گرم سال (هشت ماه) متفاوت است که این تفاوت روش سبب می شود مردم در مصرف گاز بیشتر صرفه جویی کنند که این موضوع هم به نفع خود مردم و هم موجب مدیریت بهتر عرضه گاز ازسوی دولت می شود». مناسب است جناب مهندس عراقی توضیح دهند که چگونه وقتی به جای قیمت پلکانی، از قیمت ثابت استفاده می‌شود، در مصرف گاز صرفه‌جویی خواهد شد و کجای این قضیه به نفع مردم است؟ البته به نفع کسانی است که می‌خواهند با خیال راحت، استخر خصوصی منزل خود را گرم کنند و نه به نفع مردم.

در پایان، حمیدرضا عراقی تاکید کرده است: «سرمای آذرماه امسال در ٢٠ سال گذشته بی سابقه بوده و به طور طبیعی مردم گاز بیشتری مصرف کردند. به همین دلیل مبلغ قبض آذرماه ٩٥ در مقایسه با آذرماه ٩٤  رقم بالاتری بوده و این ابهام به وجود آمده که افزایش قیمت رخ داده است». از آقای عراقی می‌پرسیم اصلاً مگر قبوض آذرماه هنوز صادر شده که می‌فرمایید چون سرما در آذر بی سابقه بوده، قبوض گاز افزایش مبلغ داشته است؟ بحث ما، قبض گاز مهر و آبان است و اصلاً به آذرماه ارتباطی ندارد.

ای کاش مدیرعامل شرکت ملی گاز مخاطبان خود را قدری فهمیده‌تر فرض می‌کرد. بگذریم از اینکه تغییر قیمت گاز و مصوبه دولت به‌هیچ وجه به مردم اعلام نشد و خود مردم بودند که با دو ماه تاخیر، پرده از مصوبۀ دولت برداشتند. راستی! یک سوال باقی ماند؛ چرا تعداد ماه‌های گرم سال که قبلاً 7 ماه بود و برای مناطق سردسیر، 6 ماه بود، ناگهان به 8 ماه افزایش یافت؟ شاید گرمایش کره زمین علت مسئله باشد! شاید هم افزایش درآمد –بدون سروصدا- مدنظر بوده است.