بی توجهی کامل وزارت نفت به تزریق گاز

ميزنفت/ وزیر نفت تاکید خاصی بر افزایش ضریب بازیافت و به تبع آن افزایش برداشت از مخازن نفتی را دارد و لذا در این میان، با به میان آوردن اعدادی بزرگ و وسوسه کننده از لزوم واگذاری میادین بزرگ مانند آزادگان به شرکت‌های خارجی است.

گرچه درباره نرخ 7 درصد ضریب بازیافت میدان نفتی آزادگان توضیحات بسیار مفصلی وجود دارد ولی با گذر از آن در این نوشتار، سعی می‌شود به جایگاه این موضوع در برنامه‌ها و عملکرد وزارت نفت پرداخته شود تا بخشی از زاوایای دیده نشده این بحث عنوان شود.

وزیر نفت از لزوم افزایش ضریب بازیافت در قالب قراردادهای جدید گفته است بدون آنکه به ضعف عملکرد این وزارتخانه در خصوص تزریق گاز به میادین نفتی بپردازد. زنگنه تزریق گاز را بطور کلی از اولویت‌های این وزارتخانه در سیاست‌های گازی کشور کسر کرده است و در ارائه مطالب خود در دومین کنگره نفت و نیرو، بطور کلی تزریق گاز به میادین نفتی را کنار گذاشت که در نوع خود شگفت انگیز بود.

همانگونه که بیشتر مخاطبان آگاهند،  طراحی و اجرای برخی از پروژه‌های تزریق گاز در مناطق نفتخیز جنوب، پیش از انقلاب و براساس مطالعات انجام شده توسط شرکت‌های معتبر بین‌المللی نظیر McCord صورت گرفته است. شرکت‌های مذکور با مطالعه طیف وسیعی از روش‌های ازدیاد برداشت، روش تزریق گازهای هیدروکربوری را جهت حفظ یا افزایش فشار ستون نفت در مخازن کربناته ایران، مطمئن‌ترین، اقتصادی‌ترین و پربازده‌ترین روش ازدیاد برداشت دانسته‌اند.

نتایج مطالعات صورت گرفته توسط متخصصان کشورمان نیز صحت مطالعات شرکت‌های مذکور را تأيید نموده و تزریق گاز را به‌عنوان مؤثرترین گزینه ازدیاد برداشت و جلوگیری از هرزروی نفت در بسیاری از میادین مناطق نفتخیز جنوب معرفی نموده‌اند. بر همین مبنا دامنه پروژه‌های تزریق گاز به‌تدریج به سمت مخازن جدید‌تر کشیده شده است، به‌گونه‌ای که درحال حاضر یازده پروژه تزریق گاز در مناطق نفتخیز جنوب فعال است.

لازم به‌ذکر است که تقریباً کل گاز تزریقی به مخازن، در زمان مورد نیاز قابل استحصال است و برخلاف دیگر روش‌های سیال تزریقی یک هزینه‌کرد به‌شمار نمی‌رود، بلکه مخازن نفتی همانند مخازن ذخیره گاز نیز عمل می‌کنند. لذا به لحاظ اقتصادی تزریق گازهای هیدروکربوری برای کشور و نسل‌های آتی بسیار مهم است.

همان‌طور که پیشتر عنوان شد تاکنون در مناطق نفتخیز جنوب 11 پروژه تزریق گاز طبیعی در میادین آغاجاری، بی‌بی حکیمه، پارسی، رامشیر، کرنج، کوپال، گچساران، لب سفید، مارون، نرگسی و هفتگل طراحی و اجرا شده است. برخی از این پروژه‌ها با هدف تثبیت فشار ستون نفت و برخی دیگر با هدف فشارافزایی ستون نفت عملیاتی شده‌اند.

براساس آمار ذخایر شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب تا پایان سال 1393 مجموع ذخیره بازیافت نهایی (اولیه + ثانویه) تمام مخازن تحت تزریق گاز طبیعی در مناطق نفتخیز جنوب، 59.6 میلیارد بشکه است که از این میزان 43.2 میلیارد بشکه ذخیره اولیه و 16.3  میلیارد بشکه به‌عنوان ذخیره ثانویه منظور شده است.



 
بر این اساس در صورت تأمین گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق، 16.3 میلیارد بشکه به مجموع ذخایر قابل برداشت اضافه می‌شود که معادل با افزایش ضریب بازیافت به میزان 9.15 درصد در این مخازن است.

بررسی میزان گاز طبیعی تزریق شده در مخازن تحت تزریق نشان می‌دهد که هیچگاه گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق به میزان مورد نیاز تأمین نشده است.

نمودار زیر میزان گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق در مخازن مناطق نفتخیز جنوب و متوسط گاز تزریق شده در روز را طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد.



همان‌طور که مشخص است، طی سال‌های اخیر این فاصله به‌دلیل افزایش نیاز به تزریق، افزایش یافته است؛ به‌گونه‌ای که از حدود 160 میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق کمتر از 80 میلیون مترمکعب به‌طور متوسط تأمین شده است.
نمودار زیر درصد تحقق گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق را در سال‌های اخیر نشان می‌دهد.


همان‌طور که مشاهده می‌شود در سال‌های اخیر، حدود 40 درصد گاز طبیعی مورد نیاز برای تزریق در مخازن نفتی تأمین شده است.
 
گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق در مخازن شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب از داخل و خارج محدوده عملیاتی این شرکت تأمین می‌شود.
منابع گاز طبیعی داخلی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب از سه محل تأمین می‌شود:
الف) گازهای همراه نفت تولیدی میادین
ب) گازهای گنبدی تعدادی از میادین نفتی
ج) میادین مستقل گازی
منابع گاز طبیعی خارج از شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب نیز از دو محل تأمین می‌شود:
الف) میادین گازی آغار و دالان
ب) خط لوله پنجم سراسری و سایر منابع شرکت ملی گاز ایران
همان‌طور که در قسمت قبل عنوان شد، گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق به‌طور کامل تأمین نمی‌شود که این کمبود مربوط به تمامی منابع تامین‌کننده گاز طبیعی است. نمودار زیر به تفکیک میزان تحقق تأمین گاز طبیعی در هریک از منابع تأمین‌کننده را در سال 1390 الی 1392 نشان می‌دهد.



همان‌طور که مشاهده می‌شود، پایین‌ترین میزان تحقق در تأمین گاز طبیعی، مربوط به شرکت ملی گاز است.

ادامه دارد...



 

دوشنبه ۲ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۱۱