فاکتور 35 میلیارد دلاری

وحید حاجی‌پور | وزارت نفت جکت فاز 11 را برای نصب در موقعیت خود بارگیری کرده است؛ عملیاتی که 7 سال پیش در حال انجام بود ولی به دستور شخص وزیر نفت متوقف شد به بهانه آنکه توتال کار را تمام خواهد کرد. بهانه‌ای که 35 میلیارد دلار ضرر برای کشور فاکتور کرد.

 فاز 11 یکی از مهم‌‌ترین فازهای میدان شترک پارس جنوبی است که شرکت فرانسوی توتال از سال 80 برای توسعه آن ادعاهایی را مطرح کرد که در نهایت در دولت دهم بصورت رسمی کنار گذاشته شد. در اواخر دولت دهم، توسعه این فاز به پتروپارس واگذار شد و در اندکی پس از حضور زنگنه در وزارت نفت، قرار بود جکت فاز 11 در این فاز نصب شود تا کار حفاری آغاز شود.

زنگنه اجازه نداد، جکت فاز 11 به انبار یارد قشم بازگشت و پتروپارس هم کنار گذاشته شد. زنگنه به دنبال توتال رفت تا این شرکت توسعه این فاز را بر عهده بگیرد. زنگنه برای آنکه بتواند افکار عمومی را با خود همراه کند گفت هر سال تاخیر در بهره برداری از هر فاز پارس جنوبی از جمله فاز 11 ، بیش از 5 میلیارد دلار ضرر به کشور وارد می‌کند.

رقم بزرگی که وی انعقاد قرارداد با فرانسوی‌ها بر زبان جاری کرد از یک سو، و استفاده این شرکت فرانسوی از سکوهای فشارافزا از سوی دیگر مخالفت جدی و بزرگی نداشت؛ سرانجام این قرارداد امضا شد ولی توتال چند ماه بعد و پس از گرفتن اطلاعات کامل پارس جنوبی اعلام کرد از این پروژه خارج می‌شود. فسخ یک جانبه قرارداد بدون یک سنت جریمه در نوع خود عجیب بود. گویا قرارداد به گونه‌ای طراحی و امضا شده بود که هیچ آسیبی به توتال وارد نشود حتی اگر یکطرفه قرارداد را لغو کند.

توتال اطلاعات را برداشت و به قطر بازگشت؛ ایران ماند و فازی که 20 سال است به حال خود رها شده است. در نهایت دوباره پتروپارس را فراخواندند تا این شرکت، یاردی که سال 92 آماده نصب بود از انبار بیرون بکشد تا با انتقال آن به موقعیت مشخص شده، کار حفاری را آغاز کند.
 
سکویی در کار نیست؟
سال 95 بود که جکت فاز 13 در آب‌های خلیج‌فارس به دلیل برخورد یک کشتی به آن از بین رفت؛ چاه‌ها آسیب دیدند و خسارت بزرگی به کشور وارد شد. به دلیل نبود علائمی که نشان دهد در آن موقعیت جکت وجود دارد این حادثه رخ داد. حالا فاز 11 هم قرار است صاحب یک جکت شود و تا خرداد ماه این جکت نصب می‌شود.

اما مساله اصلی اینجاست که هیچ برنامه‌ای از سوی شرکت ملی نفت برای ساخت و نصب سکوی تولیدی اعلام نشده است. در صورت عدن ساخت و نصب سکوی گازی جهت نصب روی جکت، عملا هیچ کارآیی نمی‌توان برای جکت قائل بود و ممکن است این جکت هم به عاقبت جکت فاز 13 دچار شود.
 
 
توجیه تراشی 
مسئولان شرکت نفت و گاز پارس بویژه رسول فلاح نژاد، متهم اصلی فاجعه فاز 12 برای آنکه کسی از نفت نپرسید دلیل بازگشت به تصمیم دولت دهم پس از هفت سال تاخیر گفته است: آن زمان پول نداشتیم، ضمن آنکه شرکت توتال قرار بود با طراحی و اجرای سکوهای فشارافزا، کار بزرگی انجام دهد.

چه فلاح نژاد و چه سایر مدیران نفتی، می‌دانند بابت اشتباه استراتژیکی که طی این هفت سال کردند هیچ راه فراری ندارند اما سعی دارند با مطرح کردن مباحثی به طور گزینشی، خود را در موضع حق قرار دهند. این افراد شاید بتوانند عوام را خام خود کنند اما کارشناسان نفتی بخوبی می‌دانند، یک افتضاح مدیریتی بزرگ کشور را به گروگان گرفته است.

وزارت نفت و مدیرانش اینگونه القا می‌کنند که توتال از همان ابتدای پروژه قرار بود سکوی فشار افزا نصب کنند در حالی که طبق قرارداد، این شرکت قرار بود همان کاری را انجام دهد که شرکت‌های ایرانی در پارس جنوبی انجام دهند، یعنی جکت نصب کنند و چند چاه حفاری کرده و دو سکو تولیدی نیز نصب کنند. گاز فاز 11 هم با خط لوله به ساحل رفته و در پالایشگاه‌های سایر فازها پالایش شود. همین!

این شرکت پس از هفت سال تولید از فاز 11 قرار بود سکوهای فشارافزا در مرحله دوم قرارداد خود نصب کند. پس در واقع چه توتال و چه یک شرکت ایرانی طی هشت سال نخست اجرای قرارداد کاری همسان را انجام می‌دهند و این همان نقطه‌ای است که مسئولان نفتی آن را مخفی کرده‌اند.

به عبارت ساده‌تر، کار اصلی توتال پس از هشت سال صورت می‌گرفت که اگر وزارت نفت خودش در سال 92 این پروژه را انجام می‌داد، توتال می‌توانست در فاز دوم وارد شود. هرچند که فاز اول پروژه فاز 11 یک امتیاز ویژه و بزرگ بود که در نهایت به ضرر کشور تمام شد، تنها به دلیل یک دلدادگی قدیمی به توتال!

جالب تر آنجاست که زنگنه برای بزرگداشت توتال، ایرانی‌ها را تحقیر می‌کرد با این ترجیع بند که ایرانی‌ها پروژه را با سه برابر قیمت اجرا می‌کنند ولی هیچگاه به این واقعیت اشاره نکرد که چرا در بخش اول پروژه فاز 11 که حداکثر 600 میلیون دلار هزینه داشت، 1.2 میلیارد دلار(فاز اول از کل پروژه)  با توتال قرارداد بست؟
 
چقدر ضرر کردیم؟
قرارداد توتال قراردادی گران قیمت بود؛ سود بسیار خوبی بویژه در محاسبه حاشیه سود فرانسوی‌ها داشت اما با همه این امتیازات، توتال خود را کنار کشید. با ارقامی که زنگنه برای عدم بهرهبرداری از هر فاز پارس جنوبی گفته بود تا امروز 35 میلیارد دلار ضرر به کشور تحمیل شده است.

این ضرر نمی‌توانست به کشور تحمیل شود اگر وزیر نفت منافع کشور را در سال 92 فدای کشور نمی‌کرد.  روزی که قرارداد توتال امضا شدف تیتز زدیم: مرزی ترین فاز پارس جنوبی به شریک قطر رسید. تیتری که سه سال پیش عنوان شد به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد اما امروز شاید بهترین زمان برای برگشت به روزی است که پیش بینی می‌کردیم روزی توتال، ایران را تنها گذاشته و با اطلاعات کامل از مخزن گازی طرف ایران، به قطر پرواز می‌کند اما واقعا شوکه کننده بود که این شرکت حتی یک سنت هم جریمه نشد.

حالا زنگنه و تیمش به کاری افتخار می‌کنند که متعلق به دولت گذشته است؛ این میان فقط کلاه بزرگ سر منافع ملی رفت ...!
 

شنبه ۱۳ ارديبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۰۳:۲۱