گزارش مرکز پژوشهای مجلس درباره صادرات گاز/4
آمریکا بدنبال جهانی سازی قیمت گاز
29 خرداد 1396 ساعت 11:49
یکی از مهمترین دلایل ورود آمریکا به صادرات ال.ان.جی دنیا، کمک امنیتی-اقتصادی به متحدان استراتژیک خود است. این گزارش مینویسد: «چون در سیاست آمریکا نگاه به آسیا (و اروپا) به عنوان یک «محور سیاست خارجی» است، توانایی آمریکا برای افزایش امنیت انرژی و کاهش قیمت در این بازارها یک دارایی مهم اقتصادی و استراتژیک محسوب میشود».
عثرنفت/ پس از انتشار 3 گزارش از گزارش مرکز پژوهشهای مجلس درباره مقایسه صادرات گاز از طریق خط لوله و ال ان جی، بخش چهارم به بررسی این مهم از نظر ژئوپلتیک میپردازد. این گزارش در ادامه میآید:
بهدلیل ماهیت راهبردی انرژی برای کشورها، تجارت انرژی همواره با مسائل سیاسی، امنیتی و ژئوپلتیک گره خورده است. این موضوع در مورد تجارت گاز طبیعی به دلیل ماهیت بازار این منبع انرژی، اهمیت بیشتری دارد. تجربیات فراوان تاریخی در مورد تأثیر تجارت گاز طبیعی بر روابط سیاسی کشورها و مناطق مختلف جهان، موید این مطلب است. بنابراین ضروری است علاوهبر مقایسه اقتصادی بین روشهای صادرات گاز، ابعاد ژئوپلتیکی صادرات گاز به روش خط لوله یا ال.ان.جی نیز مورد تحلیل قرار گیرد تا تصمیمگیری بهتری در این مورد انجام شود. در تحلیل ژئوپلیتیکی روشهای صادرات گاز برای ایران، ابتدا موضوع «جهانی شدن» بازار گاز و اثرات آن بر کشورهای طرف تقاضا و طرف عرضه بررسی میشود. در ادامه، با توجه به ضرورتهای راهبردی اثرگذاری ایران بر «معادلات سیاسی منطقه»، نقش صادرات گاز به روش خط لوله در این مهم مورد تحلیل قرار میگیرد.
2-1. جهانی شدن بازار گاز
همانطور که گفته شد بازار گاز جهان بهطور سنتی از بازارهای مجزای منطقهای تشکیل شده است که هر منطقه دارای تأمینکنندگان و مصرفکنندگان مشخصی است. علت این موضوع به اقتصاد صادرات گاز بازمیگردد. از آنجا که هزینه انتقال گاز بین دو نقطه بسیار بالا است، کشورها همواره سعی کردهاند این منبع انرژی را در داخل تولید کنند و یا در صورت عدم توان تولید داخلی، آن را از کشورهای همجوار بهوسیله خط لوله تأمین نمایند. در نهایت، این روند موجب شده است تا در نقاط مختلف دنیا بازارهای منطقهای گاز شکل گیرد که عمدتاً متکی بر خطوط لوله هستند. درحال حاضر نیز عمده تجارت گاز جهان به وسیله خطوط لوله انجام میپذیرد. برخلاف گاز، نفت بهدلیل هزینه حملونقل پایین بین کشورهای مختلف با فواصل جغرافیایی زیاد نیز تجارت میشده است. بنابراین بازار نفت به صورت «جهانی» و یکپارچه درآمده است.
بنابراین درحال حاضر برخلاف بازار «جهانی» شده نفت، بازار گاز دنیا، یک بازار نیمه انحصاری بهویژه در سمت عرضه است و معمولاً قدرت برتر در معاملات گاز بین کشورها، در اختیار کشورهای صادرکننده گاز است. مثال بارز این موضوع، صادرات گاز روسیه به اروپا است. با وجود تمایل اروپا برای متنوعسازی سبد تأمین گاز خود، بهدلیل شرایط خاص بازار گاز و «منطقهای» بودن آن، این قاره تاکنون نتوانسته به سیاست کاهش وابستگی خود به روسیه جامه عمل بپوشاند. در ادبیات تجارت گاز، استفاده از ابزار صادرات گاز به وسیله خط لوله در جهت مقاصد سیاسی کشورها تحت عنوان «سیاست خط لوله»[1] یاد میشود که امتیاز آن برای کشور صادرکننده گاز (بهعنوان مثال روسیه)، فشار سیاسی و چانهزنی بر سر قیمت بالاتر است. درحال حاضر بررسی آمار تجارت گاز جهان و پیشبینیهای آینده نشان میدهد حجم تجارت گاز به روش ال.ان.جی در حال افزایش است و بازار گاز جهان به سمت «جهانی شدن» پیش میرود. این موضوع در نمودار زیر نشان داده شده است.[2]
افزایش تجارت ال.ان.جی بازار فعلی گاز را از حالت «منطقهای»[1] به حالت «جهانی»[2]؛ تبدیل میکند؛ چراکه برخلاف خط لوله، ال.ان.جی اصطلاحاً قابل تجارت[3] است و بهوسیله آن میتوان گاز را به نقاط مختلف جهان انتقال داد. جهانی شدن بازار گاز اثراتی را بر بازار گاز جهان در سمت عرضه و تقاضا خواهد داشت که در ادامه به آنها پرداخته میشود:
2-1-1. تأثیر جهانی شدن بازار گاز بر طرف تقاضا
کشورهای طرف تقاضای گاز، شامل اروپا و شرق و جنوب آسیا هستند که غالباً متحدان استراتژیک آمریکا نیز محسوب میشوند. در راهبردهای انرژی طرف تقاضا، همواره دو مسئله اصلی وجود داشته است: الف) «تأمین پایدار انرژی» ب) «قیمت پایینتر خرید انرژی». جهانی شدن بازار گاز باعث بهبود این دو مسئله برای کشورهای طرف تقاضا خواهد شد. این موضوع در نمودار نشان 12 داده شده است.[4]
کد مطلب: 17988
آدرس مطلب: https://www.mizenaft.ir/report/17988/آمریکا-بدنبال-جهانی-سازی-قیمت-گاز