تشدید رقابت قدرت‌ها در عراق
چرا خط لوله كركوك- بانياس مهم است؟
با حمايت دولت عراق از راه‌اندازي خط لوله كركك – بانياس، بسياري از كارشناسان آن را نشانه نابودي منافع نفتي و نظامي امريكا در بين‌النهرين مي‌دانند.
میز نفت | در سال‌هاي اخير، روسيه تلاش مي‌كند تا نقشي تأثيرگذار در قلمروی سياسي كشور عراق ايفا كند. شركت‌هاي بزرگ نفتي روسيه از سال ۲۰۱۰ ميلادي تاكنون، ميلياردها دلار در توسعه ميادين نفتي اين كشور سرمايه‌گذاري كرده‌اند.
شركت روسنفت يكي از غول‌هاي نفتي روسيه است كه براي ميانجيگري ميان بغداد و اربيل پس از رفراندوم ناكام استقلال از عراق در سال ۲۰۱۷ ميلادي اقدامات چشمگيري انجام داده است. روسنفت اميدوار بود با برطرف كردن موانع موجود، راه را براي صادرات نفت به تركيه و در ادامه سواحل مديترانه هموار كند.
در دوره اوج‌گيري تنش‌ها، رهبران عراق از صدور نفت كركوك به تركيه از طريق خاك اقليم كردستان خودداري كردند. اين اقدام در جهت مجازات اقتصادي كردها انجام گرفت، اما روس‌ها معتقد بودند بايد براي تغيير شرايط پيش آمده و منافع ژئوپلتيك خود، دست به رايزني‌هاي گسترده سياسي بزنند.
خرس‌ها از مدت‌ها پيش تصميم گرفته‌اند در صنعت انرژي عراق نقش‌آفريني گسترده‌اي داشته باشند. ميخاييل بوگدانف، معاون وزير خارجه روسيه در روز ۴ فوريه روانه بغداد شد و با عادل عبدالمهدي، نخست‌وزير عراق ديدار كرد.
وي از آمادگي كشورش براي حضور در توسعه ميادين نفت و گاز عراق و اقليم كردستان سخن گفت. مسكو به خوبي مي‌داند كه عراقي‌ها به نقش‌آفريني بي‌طرفانه روسيه در معادلات بين‌المللي ايمان دارند و ثبات، پيشرفت و امنيت كشورشان را در گروي همكاري با كرملين مي‌دانند.
مسكو اهداف مختلفي از حضور در اقليم كردستان دارد. آنها نمي‌خواهند دست امريكا را در تعيين سرنوشت اين اقليم باز بگذارند. آنها با ميلياردها دلار سرمايه‌گذاري در ساخت خط لوله‌هاي صادرات نفت و گاز كردستان، خشم رهبران بغداد را برانگيخته‌اند.
شركت روسنفت پيش از رفراندوم سال ۲۰۱۷ ميلادي، ميلياردها دلار براي ساخت خط لوله انتقال گاز طبيعي كركوك و اقليم كردستان به تركيه و در ادامه تا اروپا سرمايه‌گذاري كرده بود. آنها خواهان كنترل كامل صادرات انرژي كردها به بازارهاي بين‌المللي هستند، چراكه قرار گرفتن اين اقليم در بن‌بست جغرافيايي و عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد، اربيل را با مشكلات زيادي در جهت فروش آزادانه نفت و گاز خود روبه‌رو كرده است.
كرملين براي حضور بلندمدت در اقليم كردستان تلاش مي‌كند. به همين دليل، آنها در سال ۲۰۱۸ ميلادي، عمليات بازسازي تأسيسات انرژي اين منطقه را آغاز كردند.
نشريه فايننشال تايمز در گزارش اخير خود مي‌نويسد: «در ۱۸ ماه گذشته، شركت روسنفت 3.5 ميليارد دلار به رهبران اربيل پرداخت كرده است. ۴۰۰ ميليون دلار از اين مبلغ به توسعه پنج بلوك اكتشافي اختصاص يافته است.
1.8 ميليارد دلار براي تملك خط لوله صادراتي اين اقليم پرداخت شده است. اين غول نفتي روسي 2/1 ميليارد دلار نيز به عنوان وام و در قالب پيش‌پرداخت خريد نفت توليدي ساير شركت‌ها پرداخت كرده است.
رهبران روسيه با اين اقدامات دست به قمار بزرگي زده‌اند. آنها خواهان صدور نفت كردستان به سواحل مديترانه هستند. هرچند رهبران بغداد به شدت مخالف فروش آزادانه نفت اين منطقه و بدون پرداخت سهم خود مي‌باشند.
درباره يك خط لوله
در سال ۱۹۵۲ ميلادي، خط لوله كركوك- بانياس براي تحقق اين خواسته ساخته شد. طول اين خط لوله ۸۰۰ كيلومتر بوده و روزانه 300 هزار بشكه نفت خام را منتقل مي‌كند.
فعاليت اين پروژه در سال‌هاي گذشته، بارها متوقف شده است. در سال‌هاي دهه ۱۹۸۰ ميلادي و با تيره شدن روابط بغداد و دمشق، فعاليت اين خط لوله كاملاً متوقف شده بود.
در سال ۲۰۰۳ ميلادي و پس از حمله ارتش امريكا به دولت صدام، بخش‌هاي زيادي از اين خط لوله در خاك عراق منهدم شد. در سال ۲۰۰۷ ميلادي، شركت روسي گازپروم عمليات بازسازي اين خط لوله را آغاز كرد، اما به دليل فقدان منابع مالي مورد‌نياز، اين قرارداد تعليق شد.
در سال ۲۰۱۰ ميلادي، دولت‌هاي عراق و سوريه توافق كردند تا دو خط لوله جديد از كركوك به بندر بانياس در سواحل مديترانه احداث كنند. خط لوله نخست براي انتقال روزانه 1.5 ميليون بشكه نفت خام سنگين ساخته خواهد شد.
خط لوله دوم نيز براي انتقال 1.25 ميليون بشكه نفت سبك اجرا مي‌شود. روس‌ها تلاش مي‌كنند تا دولت‌هاي عراق و سوريه را متقاعد كنند كه از توانايي اجراي اين خطوط لوله كليدي برخوردارند.
اين دو خط لوله، يكي از راهكارهاي مهم بغداد در صورت تحقق سناريوي بسته شدن تنگه هرمز با آغاز جنگ ايران و ايالات متحده هستند. با عملياتي شدن اين خط لوله‌ها، روابط بغداد و اربيل دگرگون خواهد شد، چراكه عراقي‌ها نيازي به صادرات نفت به تركيه از طريق اقليم كردستان نخواهند داشت. اين شرايط اهميت ژئواستراتژيك اقليم خودمختار و جدايي‌طلب كردستان را كاهش خواهد داد.
خدمت كرملين به بغداد؟
از سوي ديگر، ساخت اين خط لوله روياهاي اربيل براي كنترل مجدد ميادين نفتي كركوك را نقش بر آب خواهد كرد. در چنين شرايطي بغداد معتقد است با ساخت اين خط لوله، روياي استقلال كردها كمرنگ‌تر خواهد شد، لذا بغداد و متحدانش تلاش مي‌كنند تا سلطه خود را بر شهر كليدي كركوك تقويت كنند. با اجراي خط لوله كركوك- بانياس، استقلال‌طلبي كردها تضعيف شده يا تا چند دهه به فراموشي سپرده خواهد شد.
از ديدگاه ژئوپلتيك، اين خط لوله به قدرتمندتر شدن ائتلاف ايران و روسيه منجر مي‌شود. پيش از كنترل شهر موصل توسط داعش در سال ۲۰۱۴ ميلادي، ايراني‌ها از طرح اتصال ميادين نفتي خود به خط لوله كركوك - بانياس سخن مي‌گفتند. بسياري از تحليلگران معتقدند اين پروژه بخشي از بازي بين‌المللي و منطقه‌اي غول‌ها براي تصاحب خط لوله‌هاي انتقال انرژي در منطقه راهبردي خاورميانه است.
ايران از ابتدا از حاميان بازسازي خط لوله كركوك_ بانياس بوده است. رهبران تهران از روابط كليدي خود با خرس‌ها نيز براي پيشبرد اين پروژه بهره گرفته‌اند. اين اميدواري وجود دارد كه خط لوله كركوك- بانياس منافع اقتصادي و تا حدودي نظامي ايران، روسيه، عراق، سوريه و حتي لبنان را تأمين خواهد كرد. اتفاقي كه يك كابوس براي رهبران كاخ سفيد به عنوان مهم‌ترين حامي جهاني كردها خواهد بود.
اين خط لوله از مناطقي در عراق و سوريه عبور مي‌كند كه در گذشته زير كنترل داعش بوده‌اند. با نابودي اكثر نيروهاي داعش و قتل ابوبكر بغدادي، راه براي بازسازي مجدد اين خط لوله هموار شده است.
روس‌ها تلاش مي‌كنند تا به بازيگر كليدي عراق تبديل شوند. با كمك به ساخت خط لوله كركوك- بانياس، جايگاه مسكو در اين كشور مستحكم‌تر خواهد شد. مسكو روي كمك‌هاي ايران نيز حساب ويژه‌اي باز كرده است. هر چند بغداد دريافته است كه دولت‌هاي عربي از مخالفان اجراي اين پروژه هستند. زمان تقسيم غنايم جنگ با داعش فرا رسيده است.
منبع: The Geopolitics
شركت روسنفت يكي از غول‌هاي نفتي روسيه است كه براي ميانجيگري ميان بغداد و اربيل پس از رفراندوم ناكام استقلال از عراق در سال ۲۰۱۷ ميلادي اقدامات چشمگيري انجام داده است. روسنفت اميدوار بود با برطرف كردن موانع موجود، راه را براي صادرات نفت به تركيه و در ادامه سواحل مديترانه هموار كند.
در دوره اوج‌گيري تنش‌ها، رهبران عراق از صدور نفت كركوك به تركيه از طريق خاك اقليم كردستان خودداري كردند. اين اقدام در جهت مجازات اقتصادي كردها انجام گرفت، اما روس‌ها معتقد بودند بايد براي تغيير شرايط پيش آمده و منافع ژئوپلتيك خود، دست به رايزني‌هاي گسترده سياسي بزنند.
خرس‌ها از مدت‌ها پيش تصميم گرفته‌اند در صنعت انرژي عراق نقش‌آفريني گسترده‌اي داشته باشند. ميخاييل بوگدانف، معاون وزير خارجه روسيه در روز ۴ فوريه روانه بغداد شد و با عادل عبدالمهدي، نخست‌وزير عراق ديدار كرد.
وي از آمادگي كشورش براي حضور در توسعه ميادين نفت و گاز عراق و اقليم كردستان سخن گفت. مسكو به خوبي مي‌داند كه عراقي‌ها به نقش‌آفريني بي‌طرفانه روسيه در معادلات بين‌المللي ايمان دارند و ثبات، پيشرفت و امنيت كشورشان را در گروي همكاري با كرملين مي‌دانند.
مسكو اهداف مختلفي از حضور در اقليم كردستان دارد. آنها نمي‌خواهند دست امريكا را در تعيين سرنوشت اين اقليم باز بگذارند. آنها با ميلياردها دلار سرمايه‌گذاري در ساخت خط لوله‌هاي صادرات نفت و گاز كردستان، خشم رهبران بغداد را برانگيخته‌اند.
شركت روسنفت پيش از رفراندوم سال ۲۰۱۷ ميلادي، ميلياردها دلار براي ساخت خط لوله انتقال گاز طبيعي كركوك و اقليم كردستان به تركيه و در ادامه تا اروپا سرمايه‌گذاري كرده بود. آنها خواهان كنترل كامل صادرات انرژي كردها به بازارهاي بين‌المللي هستند، چراكه قرار گرفتن اين اقليم در بن‌بست جغرافيايي و عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد، اربيل را با مشكلات زيادي در جهت فروش آزادانه نفت و گاز خود روبه‌رو كرده است.
كرملين براي حضور بلندمدت در اقليم كردستان تلاش مي‌كند. به همين دليل، آنها در سال ۲۰۱۸ ميلادي، عمليات بازسازي تأسيسات انرژي اين منطقه را آغاز كردند.
نشريه فايننشال تايمز در گزارش اخير خود مي‌نويسد: «در ۱۸ ماه گذشته، شركت روسنفت 3.5 ميليارد دلار به رهبران اربيل پرداخت كرده است. ۴۰۰ ميليون دلار از اين مبلغ به توسعه پنج بلوك اكتشافي اختصاص يافته است.
1.8 ميليارد دلار براي تملك خط لوله صادراتي اين اقليم پرداخت شده است. اين غول نفتي روسي 2/1 ميليارد دلار نيز به عنوان وام و در قالب پيش‌پرداخت خريد نفت توليدي ساير شركت‌ها پرداخت كرده است.
رهبران روسيه با اين اقدامات دست به قمار بزرگي زده‌اند. آنها خواهان صدور نفت كردستان به سواحل مديترانه هستند. هرچند رهبران بغداد به شدت مخالف فروش آزادانه نفت اين منطقه و بدون پرداخت سهم خود مي‌باشند.
درباره يك خط لوله
در سال ۱۹۵۲ ميلادي، خط لوله كركوك- بانياس براي تحقق اين خواسته ساخته شد. طول اين خط لوله ۸۰۰ كيلومتر بوده و روزانه 300 هزار بشكه نفت خام را منتقل مي‌كند.
فعاليت اين پروژه در سال‌هاي گذشته، بارها متوقف شده است. در سال‌هاي دهه ۱۹۸۰ ميلادي و با تيره شدن روابط بغداد و دمشق، فعاليت اين خط لوله كاملاً متوقف شده بود.
در سال ۲۰۰۳ ميلادي و پس از حمله ارتش امريكا به دولت صدام، بخش‌هاي زيادي از اين خط لوله در خاك عراق منهدم شد. در سال ۲۰۰۷ ميلادي، شركت روسي گازپروم عمليات بازسازي اين خط لوله را آغاز كرد، اما به دليل فقدان منابع مالي مورد‌نياز، اين قرارداد تعليق شد.
در سال ۲۰۱۰ ميلادي، دولت‌هاي عراق و سوريه توافق كردند تا دو خط لوله جديد از كركوك به بندر بانياس در سواحل مديترانه احداث كنند. خط لوله نخست براي انتقال روزانه 1.5 ميليون بشكه نفت خام سنگين ساخته خواهد شد.
خط لوله دوم نيز براي انتقال 1.25 ميليون بشكه نفت سبك اجرا مي‌شود. روس‌ها تلاش مي‌كنند تا دولت‌هاي عراق و سوريه را متقاعد كنند كه از توانايي اجراي اين خطوط لوله كليدي برخوردارند.
اين دو خط لوله، يكي از راهكارهاي مهم بغداد در صورت تحقق سناريوي بسته شدن تنگه هرمز با آغاز جنگ ايران و ايالات متحده هستند. با عملياتي شدن اين خط لوله‌ها، روابط بغداد و اربيل دگرگون خواهد شد، چراكه عراقي‌ها نيازي به صادرات نفت به تركيه از طريق اقليم كردستان نخواهند داشت. اين شرايط اهميت ژئواستراتژيك اقليم خودمختار و جدايي‌طلب كردستان را كاهش خواهد داد.
خدمت كرملين به بغداد؟
از سوي ديگر، ساخت اين خط لوله روياهاي اربيل براي كنترل مجدد ميادين نفتي كركوك را نقش بر آب خواهد كرد. در چنين شرايطي بغداد معتقد است با ساخت اين خط لوله، روياي استقلال كردها كمرنگ‌تر خواهد شد، لذا بغداد و متحدانش تلاش مي‌كنند تا سلطه خود را بر شهر كليدي كركوك تقويت كنند. با اجراي خط لوله كركوك- بانياس، استقلال‌طلبي كردها تضعيف شده يا تا چند دهه به فراموشي سپرده خواهد شد.
از ديدگاه ژئوپلتيك، اين خط لوله به قدرتمندتر شدن ائتلاف ايران و روسيه منجر مي‌شود. پيش از كنترل شهر موصل توسط داعش در سال ۲۰۱۴ ميلادي، ايراني‌ها از طرح اتصال ميادين نفتي خود به خط لوله كركوك - بانياس سخن مي‌گفتند. بسياري از تحليلگران معتقدند اين پروژه بخشي از بازي بين‌المللي و منطقه‌اي غول‌ها براي تصاحب خط لوله‌هاي انتقال انرژي در منطقه راهبردي خاورميانه است.
ايران از ابتدا از حاميان بازسازي خط لوله كركوك_ بانياس بوده است. رهبران تهران از روابط كليدي خود با خرس‌ها نيز براي پيشبرد اين پروژه بهره گرفته‌اند. اين اميدواري وجود دارد كه خط لوله كركوك- بانياس منافع اقتصادي و تا حدودي نظامي ايران، روسيه، عراق، سوريه و حتي لبنان را تأمين خواهد كرد. اتفاقي كه يك كابوس براي رهبران كاخ سفيد به عنوان مهم‌ترين حامي جهاني كردها خواهد بود.
اين خط لوله از مناطقي در عراق و سوريه عبور مي‌كند كه در گذشته زير كنترل داعش بوده‌اند. با نابودي اكثر نيروهاي داعش و قتل ابوبكر بغدادي، راه براي بازسازي مجدد اين خط لوله هموار شده است.
روس‌ها تلاش مي‌كنند تا به بازيگر كليدي عراق تبديل شوند. با كمك به ساخت خط لوله كركوك- بانياس، جايگاه مسكو در اين كشور مستحكم‌تر خواهد شد. مسكو روي كمك‌هاي ايران نيز حساب ويژه‌اي باز كرده است. هر چند بغداد دريافته است كه دولت‌هاي عربي از مخالفان اجراي اين پروژه هستند. زمان تقسيم غنايم جنگ با داعش فرا رسيده است.
منبع: The Geopolitics
شنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۵۲
کد مطلب: 25141