رویای صادرات گاز به اروپا

وحید حاجی پور | روزنامه فرهیختگان در گزارشی که تیتر یک خود هم کرده، نوشته است گاز ایران، شاه‌کلید زمستان اروپاست. متن این گزارش اما نکته جدیدی دراین‌باره ارائه نداده است و فقط به تیتر اکتفا کرده است. این رسانه اصولگرا، معتقد است این گزاره، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تهران برای افزایش قدرت چانه‌زنی در مذاکرات هسته‌ای است که یک بررسی ساده، به‌خوبی نشان می‌دهد گاز اصولاً هیچ ارتباطی به توافق هسته‌ای ندارد.

طبق گزارش بی پی ، حدود 70 درصد گاز تولیدشده در محل تولید، مصرف‌ شده و 30 درصد آن صادر می‌شود. گازی که برای صادرات تخصیص می‌یابد، اصولاً یا از طریق خط لوله صورت می‌گیرد یا از طریق ال ان جی. اینکه کشورهای صادرکننده گاز از کدام ابزار برای این مهم استفاده می‌کنند، بستگی به عوامل جغرافیایی، ژئوپلیتیکی، جایگاه بین‌المللی، صرفه اقتصادی و ... بستگی دارد.  

برای درک بهتر این موضوع باید بدانیم نسبت صادرات گاز از طریق خط لوله به صادرات گاز از طریق ال ان جی ، دوبه‌یک است. یعنی سهم خط لوله از صادرات گاز دو برابر ال ان جی است.

هرچه هزینه کوتاه‌تر باشد، احداث خط لوله صرف اقتصادی بیشتری دارد و اصولاً در مسافت‌های بلندمدت، از ال ان جی برای صادرات بهره گرفته می‌شود. ایران برای صادرات گاز به اروپا دو راه بیشتر ندارد، یا باید از طریق خط لوله گاز صادر کند و یا با مایع سازی گاز و صادرات آن به‌صورت ال ان جی.

درباره ال ان جی باید گفت هزینه مایع سازی گاز بسیار بالاست کما اینکه به دلیل کاربردهای دوگانه کمپرسورهای گازی و لایسنس واحدهای مایع سازی، عملاً حرکت به این سمت غیرممکن است؛ ایران فقط یک پروژه مایع سازی گاز دارد آن‌هم  پروژه ایران ال ان حی است که سال‌هاست روی زمین مانده و میلیاردها دلار را از بین برده است.

در حوزه صادرات گاز از طریق خط لوله هم باید گفت بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، مسافت بالای 2 هزار کیلومتر برای گاز ایران مقرون‌به‌صرفه نیست که دراین‌باره می‌ماند، ترانزیت گاز از طریق ترکیه. برای این مهم هم باید مذاکرات قراردادی برقرارشده که به‌شرط موفقیت‌آمیز بودن آن، باید دو  سال منتظر بود. حداقل چهار سال زمان‌ هم برای احداث خط لوله زمان صرف کرد که همین موضوع نشان می‌دهد حتی اگر همین امروز هم توافق برای صادرات گاز صورت گیرد، حداقل به چهار سال زمان نیاز است.

اما مشکل دیگر اینجاست که ایران، گاز مازادی برای صادرات گاز خود ندارد و طی چند سال گذشته در صادرات گاز به ترکیه و عراق هم دچار مشکلات فراوانی شده است. در همین دو سال اخیر، چه در تابستان و چه در زمستان، گاز بسیاری از نیروگاه‌ها و صنایع و مجتمع‌های پتروشیمی به دلیل کمبود این انرژی، قطع شده است.  به دلیل همین قطعی‌ها، قیمت بسیاری از کالاها مثل فولاد و سیمان بشدت افزایش یافت و بهای محصولات پتروشیمی هم روند صعودی ویژه‌ای را تجربه کرد.

از سوی دیگر، آمریکایی‌ها اصلاً دوست ندارند پای گاز ایران به اروپا باز شود به‌ویژه پس از تجربه روسیه که نشان داد اتکا به گاز کشوری که شبیه به دشمن است، چگونه می‌تواند یک قاره را به‌روز سیاه بنشاند. همچنین، با توجه به نوع روابط ایران و روسیه، قطعاً تهران علاقه‌ای ندارد جا پای مسکو بگذارد و منافع متحد خود را به خطر بیاندازد.

درمجموع باید گفت اینکه جمهوری اسلامی ایران بتواند گاز خود را به اروپا برساند، بیشتر شبیه یک شوخی است که متأسفانه هرچند ماه یک‌بار، توسط رسانه‌ها و برخی افراد کارشناس نما مطرح می‌شود.
 

چهارشنبه ۱۵ تير ۱۴۰۱ ساعت ۰۳:۳۴