گازی که نیست!

به گزارش میز نفت،250 میلیون مترمکعب کمبود گاز در روز، آخرین وضعیت صنعت گاز کشور در زمستان سال جاری است؛ چیزی معادل نیمی از صادرات گاز روسیه به اروپا طی چهار سال اخیر. این اعداد شاید در ظاهر، نتواند افکار عمومی را با عمقش آشنا کند اما این کسری، یک زنگ خطر بزرگ برای صنایع، نیروگاه‌ها، بخش تجاری، حمل‌ونقل و مصرف‌کنندگان داخلی است.

این شرایط در حالی است که روند تولید گاز ایران به‌شدت روند نزولی گرفته و خود شرکت ملی نفت پیش‌بینی کرده تا یک دهه دیگر، تولید گاز از مهم‌ترین میدان گازی ایران از 680 میلیون مترمکعب به کمتر از 400 میلیون مترمکعب می‌رسد.
 
ایران از دهه 80 شمسی، با توسعه میدان گازی پارس جنوبی روند توسعه صنایع و انرژی خود را روی گاز ریل‌گذاری کرد. این میدان که بزرگ‌ترین میدان گازی جهان شناخته می‌شود، به‌سرعت از سوی ایران و قطر به‌عنوان صاحبان آن توسعه یافت و گاز آن در بخش‌های مختلف به کار گرفته شد.

آمارهای امروز می‌گوید سهم صنایع عمده از مصرف گاز 17 درصد، نیروگاه‌ها 30 درصد، بخش خانگی و تجاری 47 درصد و صادرات: گاز 6 درصد است. این ارقام به‌خوبی نشان می‌دهد سلول به سلول اقتصاد ایران تا چه اندازه به این حامل انرژی وابسته است و بر همین اساس، سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای آن صورت گرفته است که یکی از این موارد، احداث 38 هزار کیلومتر خط لوله طی چند دهه اخیر بوده است.

همچنین در سال 1386معادل 9 پالایشگاه گازی با تولید 470 میلیون مترمکعب در کشور وجود داشت، تا پایان سال 1400 تعداد پالایشگاه‌ها به 22 پالایشگاه با ظرفیت تولید 850 میلیون مترمکعب رسید که بیانگر رشد 70 درصدی است.یک رقم خیره‌کننده که تا به امروز یک نقطه قوت بوده و می‌تواند در آینده بسیار نزدیک، یک بحران بزرگ برای کشور بتراشد.

مازیار سیاح نژاد رئیس امور نظارت، اندازه‌گیری و کنترل کیفیت گاز مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران با اشاره به این اعداد می‌گوید: در فصل زمستان و در بخش خانگی با انفجار مصرف گاز مواجه می‌شویم، برای تأمین گاز خانگی مجبور به محدود کردن گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع خواهیم بود.
 
 
*تبعات کسری گاز
فقط در بخش خانگی، زمستان سال گذشته رک.ورد بزرگی ثبت شد: 720 میلیون مترمکعب در روز؛ این عدد بدان معناست که گاز سایر بخش‌ها مانند پتروشیمی‌ها و صنایع باید قطع شود تا مصرف‌کنندگان خانگی به دردسر نیفتند. خروجی این وضعیت منجر به قطع برق صنایع عمده و پتروشیمی‌ها می‌شود؛ به‌عنوان نمونه سال گذشته احمد مهدوی ابهر دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران گفته است سال گذشته بیش از 16 هزار میلیارد تومان خسارت به پتروشیمی‌ها کشور بر اثر قطع گاز واردشده است.

امسال هم وضعیت شبیه به سال 1400 است؛ سید جلال نور موسوی، مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران گفته است روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب کسری گاز در کشور وجود دارد.

البته هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت دو ماه پیش گفت: تلاش کردیم تا سه ماه آینده 45 میلیون مترمکعب بیش از پارسال گاز تولید کنیم و کسری گاز در زمستان امسال از 220 میلیون مترمکعب به ۱۹۰ میلیون مترمکعب کاهش می‌یابد. بااین‌وجود، جدیدترین آمارها می‌گوید حداقل 230 میلیون مترمکعب کمبود گاز در زمستان وجود خواهد داشت.
 
*روند نزولی تولید گاز
تولید گاز ایران از خشکی و دریایی صورت می‌گیرد که بیش از 70 درصد تولید گاز، از میدان پارس جنوبی صورت می‌گیرد. تاکنون ۸۰ میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایه‌گذاری شده است و هدف‌گذاری صنعت گاز برای افق 1404، قرار گرفتن در رتبه سوم تولیدکنندگان گاز دنیا و سهم ۸ تا ۱۰ درصدی از تجارت جهانی گاز و کسب رتبه نخست فرآوری گاز در منطقه است.

اما تحقق این هدف، سخت به نظر می‌رسد چراکه از سال گذشته، روند افت تولید در مخزن پارس جنوبی آغازشده و هرساله وضعیت بدتر می‌شود. محمد مشکین فام، مدیرعامل سابق نفت و گاز پارس در اظهارنظری رسمی به این موضوع اشاره‌کرده است:« تولید گاز از پارس جنوبی به پیک ظرفیت رسیده، اما پیش‌بینی می‌شود، سالانه به‌اندازه یک‌فاز پارس جنوبی (28میلیون مترمکعب) با افت تولید مواجه شود».

جواد اوجی، وزیر نفت هم چندی پیش وی با اشاره به اینکه امسال در کشور کمبود گاز در فصل زمستان خواهیم داشت بیان کرد: در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام‌نشده بود و باید اقدامات اساسی صورت گیرد. 80 میلیارد دلار در مدت هشت سال در حوزه گاز باید سرمایه‌گذاری شود تا به ظرفیت 1.4 میلیارد مترمکعب تولید گاز برسیم. البته او گفته است برای نگهداشت تولید فعلی گاز به 22 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است که طبیعتاً جذب چنین سرمایه‌گذاری تقریباً در کوتاه‌مدت غیرممکن است.

به هر صورت، زمستان 1401 سال سختی برای صنایع و بخش‌های مختلف مصرفی گاز خواهد بود که نگرانی‌ها را برای گذر از فصل سرد، سخت کرده است.
 
 
 
 

شنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۱ ساعت ۰۵:۰۲