چرا دریای سرخ برای انرژی مهم است؟

به گزارش میز نفت، کانال سوئز، خط لوله سومد و تنگه باب المندب، مسیرهای كلیدی صادرات نفت و گاز طبیعی خلیج‌فارس به اروپا و آمریکای شمالی هستند. مجموع محموله‌های نفت از طریق این مسیرها حدود 12 درصد از کل نفت تجارت دریایی دنیا را در نیمه اول سال 2023 میلادی تشکیل می‌دهد و محموله‌های گاز طبیعی مایع (ال ان جی) ترانزیت شده از دریای سرخ حدود 8 درصد از تجارت جهانی ال ان جی را تشکیل می‌دهد.

کانال سوئز و خط لوله سومد در مصر واقع شده و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کنند. خط لوله سومد، نفت خام را از طریق خاك مصر به شمال این كشور منتقل می‌کند و ظرفیت 2.5 میلیون بشکه در روز دارد.

تنگه باب المندب میان شاخ آفریقا و خاورمیانه است که دریای سرخ را به خلیج عدن و دریای عرب متصل می‌کند. بیشتر صادرات نفت و گاز طبیعی از خلیج‌فارس به اروپا و آمریکای شمالی از چندین گذرگاه عبور می‌کند كه عبارتند از: کانال سوئز یا خط لوله سومد، باب المندب و تنگه هرمز.

 
 *محموله‌های نفتی
ترانزیت نفت به‌سوی شمال از طریق کانال سوئز و خط لوله سومد به سمت اروپا در فاصله سال‌های 2018 تا 2020 میلادی کاهش یافت. تحریم‌های مجدد ایالات‌متحده علیه تهران همه صادرات نفت ایران به اروپا از طریق کانال سوئز را متوقف كرد.

علاوه بر این، نفت خام و فرآورده‌های نفتی کمتری از تولیدکنندگان خاورمیانه از کانال سوئز عبور کرد، زیرا اروپا نفت کمتری از خاورمیانه و بیشتر از ایالات‌متحده خریداری کرد. همه‌گیری کووید-19 نیز به دلیل کاهش تقاضای جهانی نفت، حجم عبور نفت و ال ان جی از کانال سوئز را کاهش داد.

در نیمه اول سال 2023 میلادی، نفت خام به سمت شمال که از کانال سوئز و خط لوله سومد جریان می‌یابد، نسبت به سال 2020 میلادی بیش از 60 درصد افزایش یافته است، زیرا تقاضا در اروپا و ایالات‌متحده با گذار از محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری افزایش یافته است.

همچنین تحریم‌های غرب بر نفت روسیه که از اوایل سال 2022 میلادی آغاز شد، الگوهای تجارت جهانی را تغییر داد و اروپا را به واردات نفت بیشتر از خاورمیانه از طریق کانال سوئز و خط لوله سومد و خرید کمتر از روسیه سوق داده است.
 
 
صادرات نفت و ال ان جی از طریق کانال سوئز بین سال‌های 2021 تا 2023 میلادی به میزان قابل‌توجهی افزایش یافت که عمدتاً به دلیل تحریم‌های غرب بر صادرات نفت روسیه بود. صادرات نفت از روسیه 74 درصد از ترافیک نفت كانال سوئز به سمت جنوب را در نیمه اول سال 2023 به خود اختصاص داده است، درحالی‌که این میزان در سال 2021 میلادی 30 درصد بوده است.

بیشتر این حجم صادرات به مقصد هند و چین بود که بخش زیادی از نفت خام موردنیاز خود را از روسیه وارد می‌کنند. در خاورمیانه، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، واردات محصولات نفتی پالایش‌شده از روسیه در سال 2022 و نیمه اول سال 2023 میلادی به‌منظور تولید برق، ذخیره‌سازی و یا صادرات مجدد افزایش یافته است.
 
 


*محموله‌های ال ان جی

جریان ال ان جی از کانال سوئز در هر دو جهت به اوج خود در سال‌های 2021 و 2022 میلادی یعنی 4.5 میلیارد فوت مکعب در روز  رسید. اما این عدد در نیمه اول سال 2023 میلادی به 4.1 میلیارد فوت مکعب در روز کاهش‌یافته است.

جریان ال ان جی به سمت جنوب از سال 2020 تا 2021 میلادی بیش از دو برابر شد که عمدتاً ناشی از رشد صادرات از ایالات‌متحده و مصر به سمت آسیا است. در سال 2022 میلادی و نیمه اول سال جاری، حجم ال ان جی صادراتی به سمت جنوب از طریق کانال سوئز کاهش یافت، زیرا صادرات ال ان جی ایالات‌متحده و مصر هر دو به مقاصد اروپایی نسبت به بازارهای آسیایی ترجیح داده شد و جایگزین بخشی از صادرات گاز طبیعی روسیه شد که در چند دهه اخیر به اروپا ارسال می‌کرد.

بیشتر تغییرات در حجم شمال منعکس‌کننده تغییرات صادرات قطر به اروپا (از طریق کانال سوئز) در مقایسه با آسیا است. قطر همچنین در سال 2022 میلادی، ال ان جی بیشتری را به اروپا فرستاد تا جایگزین گاز روسیه شود و جریان به‌سوی شمال را افزایش داد.
 

اگرچه روند جریان نفت از طریق تنگه باب المندب شبیه به کانال سوئز است، اما نفت بیشتری از دریای سرخ (به سمت شمال از طریق کانال سوئز و به سمت جنوب از طریق تنگه باب المندب) خارج می‌شود تا اینکه از طریق این تنگه‌ها وارد دریای سرخ شود. عربستان سعودی مقداری نفت خام را از خلیج‌فارس از طریق خط لوله به دریای سرخ برای صادرات بیشتر به اروپا منتقل می‌کند.

محموله‌های ترانزیت شده ال ان جی از طریق تنگه باب المندب با ترانزیت از کانال سوئز در چند سال گذشته مطابقت داشته، زیرا از چند پایانه واردات ال ان جی در دریای سرخ کمتر استفاده‌شده است.
 
 
منبع: www.ajot.com
مترجم: محسن داوری

شنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۲ ساعت ۰۸:۲۷