آمریکا در اندیشه نابودی روسیه و اوپک

ميزنفت/ اگرچه صنعت نفت آمریکا در سایه سقوط قیمت طلای سیاه با آسیب های زیادی در دو سال اخیر روبرو گردیده، اما رهبران واشنگتن به سرعت در حال تبدیل به یک ابرقدرت نوظهور در حوزه انرژی به ویژه با تضعیف جایگاه اوپک در بازار و به حاشیه راندن روس ها در بازار گاز طبیعی اتحادیه اروپایی هستند. رییس جمهور بعدی ایالات متحده نیز در محیط ژئوپلیتیک پدید آمده، چاره ای جز حرکت در این مسیر ندارد.

انقلاب صنعت انرژی آمریکا در ماه فوریه سال جاری میلادی و با صادرات نخستین محموله ال ان جی بارگیری شده به مقصد برزیل آغاز گردید. مقامات آمریکایی اعلام نموده اند در سال 2020 میلادی، به یکی از سه قدرت برتر در بازار صادرکنندگان ال ان جی دنیا تبدیل می شوند. در ماه های اخیر، ما شاهد صدور محموله های ال ان جی حتی به خاورمیانه به عنوان یکی از مهمترین کانون های تولید گاز طبیعی خواهیم بود. نکته جالب اینکه روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز از این صادرات، با تعبیر زیره به کرمان بردن یاد نموده است.

و چه دوست داشته باشیم و یا نه، انقلاب گاز شیل در ایالات متحده به سرعت در حال دگرگونی سازوکارهای قدیمی حاکم بر بازارهای انرژی است و گرد و غبار این انقلاب، همچنان کاملا بر زمین ننشسته است.


*تلاش برای نابودی یک کارتل
از دیرباز اکثر ما معتقد بودیم که اوج تولید نفت ایالات متحده در سال های دهه 1970 میلادی روی داده است و پس از سه دهه افت تدریجی تولید نفت در این کشور، اوپک با دستکاری در عرضه و قیمت مبادلاتی بازار، به رهبر بازار تبدیل شده است. اما در سال 2009 میلادی و در سایه اقتصادی شدن روش های نوظهور شکست هیدرولیک، تولید نفت در خاک ایالات متحده افزایش یافت. و تا سال گذشته که ما شاهد پیشی گرفتن عرضه بر تقاضای نفت در بازارهای جهانی بودیم، این افزایش تدریجی تولید ادامه یافت. هرچند در یک سال گذشته، به تدریج ما شاهد نزولی شدن تولید نفت بوده ایم.

با قدرت گرفتن صنعت نفت شیل در سال های اخیر، اوپکی های بی دفاع، شاهد لرزان شدن پایه های انحصار خود بوده اند و حاکمان عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده اوپک، با کابوس شکل گیری رقیبی جدید روبرو شدند.
اما آغاز سناریوی جنگ قیمت در تابستان سال 2014 میلادی و با هدف مقابله با صنعت نفت شیل، این بار نه با کاهش تولید که اکثر اعضای اوپک نیز خواهان بودند، که با افزایش تولید و عرضه نفت ارزان توسط ریاض شکل گرفت. گویی بازار باید خود را با شرایط جدید منطبق می کرد. این اقدام بازار انرژی را وارد دوره ای بحرانی نمود که دستیابی به بیشترین رقم تولید نفت عربستان در تاریخ این کشور، نشان می دهد شیوخ این کشور پادشاهی برای پیش بردن این رقابت دشوار و نفسگیر، تا چه حد، مصمم بوده اند.

اما اگرچه راهبرد مازاد عرضه به سرعت تولیدکنندگان پرهزینه اوپک نظیر آنگولا، نیجریه و ونزوئلا را با بحرانی بی سابقه روبرو نمود، اما تولیدکنندگان شیل به سرعت با بازنگری در روش های خود و بهبود کارایی، هزینه های تولید خود را کاهش چشمگیری دادند. مجموع هزینه های تولیدکنندگان کنونی نفت شیل و حاشیه سود آنان، کمتر از نرخ سر به سری بودجه عربستان سعودی برای تامین هزینه های اجتماعی و رفاهی این کشور عربی است.

بدین ترتیب، در صورت عدم تغییر در شرایط کنونی و براساس پیش بینی صندوق بین المللی پول، دولت ریاض در مدت 5 سال و با پایان یافتن ذخایر هنگفت ارزی، ورشکسته خواهد شد.

اسکات شفیلد، مدیرعامل شرکت پایونیر نشنال ریسورسز که در بخش تولید نفت شیل فعال است، در ماه گذشته اعلام کرد: هزینه های تولید هر بشکه نفت شیل از سازند پرمین تگزاس پیش از احتساب مالیات، 2/25 دلار است. و هزینه اندک تولید تنها مزیت تولیدکننندگان چابک، نوآور، کارآفرین، خستگی ناپذیر و ریسک طلب صنعت نفت شیل نیست.

در ادامه، بگذارید شرایط  تولید در میادین متعارف و غیرمتعارف را واکاوی و مقایسه نماییم. در شرایط کنونی، آغاز تولید از یک میدان متعارف به 5 سال زمان نیاز دارد و ظرف مدت 10 سال، هزینه های انجام شده، بازگشت داده می شود.  اما در مقابل، آغاز تولید از یک میدان غیرمتعارف تنها به 1 سال زمان نیاز دارد و ظرف مدت 18 ماه، هزینه های انجام شده، بازگشت داده می شود. همچنین تولید نفت شیل بسیار ساده بوده و ازانعطاف پذیری بالایی برای کاهش و یا افزایش تولید برای تامین تقاضای بازار برخوردار است.

کارشناسان می گویند در سال های اخیر و در سایه عرضه میلیون ها بشکه نفت شیل به بازار، نوسانات عرضه جای خود را به جریانی پایدار و یکنواخت داده و سلاح اوپک در دستکاری میزان عرضه نفت به بازار، نابود شده است.
دیلا ویگنا از تحلیل گران بازار می گوید: من معتقدم شرایط جدید بازار، رهبران ایالات متحده و دولت های عضو اوپک به عنوان دو بازیگر کلیدی بازار نفت را به جنگی تمام عیار بر سر تصاحب سهم بازار بیشتر، سوق داده است. سایر تولیدکنندگان بازار نیز، تنها شاهد نبرد غول ها در این بازار پرفراز و نشیب و پیچیده هستند.


*روس ها در بازارهای اروپایی به حاشیه می روند
همه ما به یاد داریم که ده سال پیش، دولت های روسیه، ایران و قطر، غول های بازار جهانی گاز طبیعی محسوب می شدند که در مجموع، 57 درصد ذخایر متعارف گاز طبیعی دنیا را از آن خود کرده بودند. تاسیس سازمان کشورهای صادرکننده گاز و یا اوپک گازی نیز برای تثبیت رهبری بازار و استفاده از منافع انحصار عرضه، توسط آنان و همپیمانان آنها صورت گرفت.

فراموش نکنید که در سال 2005 میلادی، آژانس بین المللی انرژی پیش بینی نموده بود که در سال 2015 میلادی، 25 درصد گاز مصرفی ایالات متحده از کشورهای دیگر وارد خواهد شد. اما در سایه ظهور صنعت تولید گاز غیرمتعارف، در سال آینده، آمریکایی ها به یک صادرکننده خالص گاز طبیعی تبدیل می شوند.
هم اکنون، شناورهای غول پیکر پهلوگرفته در پایانه های آمریکا، ال ان جی تولید شده در این کشور را روانه هند، آمریکای جنوبی، امارات متحده عربی و کویت می کنند. و دلیل اصلی واردات ال ان جی کشورهای خاورمیانه را باید در فقدان سرمایه گذاری های مورد نیاز و رشد پرشتاب تقاضا در این منطقه جستجو کرد. اما مهمترین تاثیر ظهور گاز شیل را باید در به حاشیه کشاندن روس های غیرقابل پیش بینی در بازار غیررقابتی گاز طبیعی قاره اروپا دانست.

به دنبال افول تولید گاز از میادین پیر دریای شمال، هم اینک بیش از دوسوم گاز مصرفی اتحادیه اروپا وارد می شود. و به دلیل انتقال دشوار گاز طبیعی در مسیرهای طولانی، در دو دهه گذشته، روس ها با پرچمداری شرکت دولتی گازپروم، سیطره ای تمام عیار بر بازار گاز قاره سبز و زیرساخت های انتقال و عرضه آن یافته اند.

من معتقدم با ورود گاز شیل آمریکا به بازارهای اروپایی با محموله های یخ زده ال ان جی و در سایه شفافیت و رقابت پدید آمده، نقش آفرینی انحصارگرایانه روس ها در عرضه گاز طبیعی به مشتریان اروپایی، به سرعت کم رنگ خواهد شد.
فراموش نکنید که این مهره چینی جدید، نتایج چشمگیری نیز بر دادوستدهای مالی این کشورها بر جای خواهد گذاشت.

از سوی دیگر، یک موسسه پژوهشی آمریکایی پیش بینی نموده درآمدهای سالانه عرضه ال ان جی این کشور در سال های فرارو تا 20 میلیارد دلار خواهد بود. این عدد می تواند به اقتصاد نیمه جان این کشور، جانی دوباره بخشد. از سوی دیگر، این شرایط به معنای کاهش 20 میلیارد دلار از درآمدهای بادآورده کسب شده روس ها در بازار گاز طبیعی اروپا و سرازیر شدن آن در جیب تولیدکنندگان آمریکایی گاز شیل خواهد بود.

به هر حال، اگر این صنعت بتواند نگرانی های موجود در مورد آثار زیست محیطی شکست هیدرولیک را مرتفع نموده و محدودیت های قانونی موجود را برطرف کند، کارتل اوپک در بازارهای انرژی و رهبران کرملین در بازار گاز اتحادیه اروپایی، پس از چند دهه انحصارگرایی، به حاشیه رانده خواهند شد. اتفاقی که پس از چهاد دهه، دیگر بار آمریکایی ها را به ابرقدرت بازار انرژی دنیا تبدیل خواهد کرد. به هر حال، سازوکارهای کهنه حاکم بر بازار انرژی به پایان خود نزدیک شده اند و از هم اکنون، بسیاری واشنگتن را برنده این دگرگونی دانست. من معتقدم نزدیک شدن روس ها به رهبران اوپک به عنوان رقیب دیرپای آنها در بازار و حضور در نشست های آنان نیز نخواهد توانست نتیجه این بازی را تغییر قابل توجهی دهد. اما برای مشاهده اتفاقات آینده، همچنان باید به انتظار بنشینیم.


نویسنده: آنتونی فینسام
منبع:  www.nationalinterest.org

 

دوشنبه ۱ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۳۹