روند افزایشی مصرف بنزین

ميزنفت/ خرداد ماه سال 94 بود که وزارت نفت بعد از 8 سال استفاده از کارت سوخت به عنوان ابزاری برای کنترل مصرف بنزین و کاهش قاچاق فراورده‌های نفتی، با مصوبه ای که از دولت گرفت، سهمیه‌بندی بنزین را متوقف و این فرآورده نفتی را تک‌نرخی اعلام کرد. با تک نرخی شدن و حذف نظام سهمیه‌بندی بنزین، مردم دیگر انگیزه‌ای برای استفاده از کارت سوخت نداشتند و عملا استفاده از اطلاعات ارزشمند کارت سوخت در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت.

با پیگیری‌های وزارت نفت، پیشنهاد حذف این بند قانونی، یکی از مواد لایحه اصلاحیه قانون بودجه 95 شد. مجلس نیز با اطلاعات غلطی که به نمایندگان مجلس داده شد با پیشنهاد خارج نمودن بند حذف کارت سوخت از مواد لایحه اصلاحیه قانون بودجه 95 توسط رییس مجلس مخالفت نمود و این لایحه اصلاحی تصویب و عملا استفاده از کارت سوخت مردود اعلام شد. اما با آگاهی نمایندگان مجلس از این اتفاق نادرست حسینعلی حاجی دلیگانی در مصاحبه با رادیو اقتصاد از تقدیم طرح حفظ سامانه کارت هوشمند سوخت با قید دو فوریت و امضای 20 نفر از نمایندگان به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی خبرداد که امکان حفظ مجدد این سامانه با ارزش اطلاعاتی را فراهم می‌کند.

گفتنی است اهم مزایا و اطلاعات ارزشمند به دست آمده از این سامانه رو می‌توان صرفه جویی 100 میلیارد تومانی در واردات بنزین با استفاده از کارت سوخت، اطمینان از عدم قاچاق در جایگاه‌های سوخت، امکان شناسایی خودروهای فرسوده، استفاده از کارت سوخت برای کاهش آلودگی هوا، تعیین کرایۀ حمل‌ونقل عمومی با استفاده از اطلاعات کارت سوخت، امکان استفاده از اطلاعات این سامانه برای سیاستگذاری در بخش حمل‌ونقل و ترافیک، استفاده از کارت سوخت برای اصلاح قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و برآورد تعداد انواع خودروهاي فعال کشور و . . . نام برد.

علاوه بر این  در سال 86، پس از اجرای نظام سهمیه‌بندی و دو نرخی بنزین، رشد شتابان 10 درصدی تقاضای بنزین متوقف شد و مصرف بنزین بیش از 12 درصد کاهش یافت. همچنین  مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت کشور، مرکز پژوهش های مجلس و حتی برخی مدیران ارشد وزارت نفت، بر ضرورت استفاده از کارت سوخت در عرضه این فراورده نفتی تاکید داشته‌اند.

با وجود کارایی‌های نام برده شده برای کارت سوخت یکی از استدلال‌های مسئولین وزارت نفت برای حذف کارت سوخت کاهش مصرف این فراورده نفتی هم‌زمان با حذف نظام سهمیه‌بندی عنوان شده است. در حالیکه بعد از تک‌نرخی شدن بنزین در سال 94، مصرف بنزین نه تنها کم نشد، بلکه 2.1 درصد افزایش داشته است. در سال‌های 90 تا 94، مصرف بنزین روندی افزایشی داشته که علت اصلی آن هم توقف اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و غفلت از تاثیر نظام دونرخی است. در شکل(1) نیز روند افزایش واردات بنزین طی سال‌های 90 تا 94 نشان داده شده است.
 


شکل(1)روند افزایش واردات بنزین طی سال‌های 90 تا 94
 
همچنین بنابر گزارش رسمی وزارت نیرو نفت میانگین مصرف روزانه بنزین کشور در نیمه نخست سال 95 با ۳.۸ درصد رشد به ٧٥ میلیون و ٤٠٠ هزار لیتر رسیده است. این میزان از رشد در یک سال گذشته در حالی رخ داده است که مصرف بنزین در مدت زمان استفاده از کارت سوخت با وجود 2.5 برابر شدن تعداد خودروهای مورد استفاده از کشور افزایشی نداشته است.

به نظر می‌رسد که حذف نظام سهمیه‌بندی، دونرخی بنزین و رفع اثر روانی محدودیت در استفاده از بنزین، سبب رشد میزان مصرف در کشور شده باشد. همچنین پیش‌بینی میگردد که در صورت حذف کارت سوخت از جایگاه‌ها شاهد رشد فزاینده این فراورده نفتی به دلیل جذابیت قاچاق این فراورده نفتی خواهیم بود. چرا که هم اکنون بنزین در کشور ترکیه با قیمت 4500 تومان برای هر لیتر فروخته می‌شود که نسبت به قیمت فروش آن در ایران تفاوت زیادی را نشان می‌دهد.

حال باید از مسئولین وزارت نفت پرسید که ادعای کاهش مصرف بنزین با تک نرخی نمودن بنزین و حذف نظام سهمیه‌بندی بر مبنای کدام آمار و ارقام صورت گرفته است؟
 
 

شنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۰۱