خودزنی اقتصادی عربستان

به گزارش میز نفت، تحلیلگران می‌گویند که تلاش‌های عربستان سعودی برای حمایت از قیمت نفت با کاهش شدید تولید، اقتصاد این کشور را کند می‌کند به گونه‌ای که احتمال می‌رود در سال جدید ضعیف‌تر هم شده و از رتبه‌ی سریع‌ترین اقتصاد در میان کشورهای گروه ۲۰ به ضعیف‌ترین رتبه سقوط کند. 

در ماه جاری و آینده، عربستان سعودی حدود 9 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید خواهد کرد که یکی از پایین ترین حجم‌ها در دهه‌ی گذشته است.

عربستان سعودی در اوایل ژوئن اعلام کرد که به طور داوطلبانه تولید خود را یک میلیون بشکه در روز  کاهش می‌دهد و به حدود 9 میلیون بشکه در روز می‌رساند. هفته گذشته، این کاهش را تا ماه اوت نیز تمدید کرد.

سطح تولید ژوئیه و آگوست 1.5 میلیون بشکه در روز، یعنی کمتر از 10.5 میلیون بشکه‌ای است که عربستان در سال 2022 تولید کرد آن هم زمانی که اقتصاد این کشور نزدیک به 9 درصد افزایش یافت و بودجه اولین مازاد در یک دهه را ثبت کرد.

با عدم افزایش قیمت نفت به 80 دلار در هر بشکه، اقتصاد نفت کند شده و بر منابع مالی عربستان سنگینی خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی غیرنفتی در سال جاری همچنان مستحکم باقی بماند اما سهم بزرگ نفت در درآمدهای صادراتی بر اقتصاد و درآمدهای بودجه تأثیر خواهد گذاشت.

 اگر پادشاهی عربستان از کاهش داوطلبانه‌ی خود در ماه سپتامبر خارج شود، اقتصاد عربستان سعودی در سال 2023 به میزان 0.1 درصد کاهش می‌یابد، اما اگر سعودی‌ها به تلاش برای مستحکم کردن بازار با حفظ کاهش، تا پایان سال ادامه دهند، اقتصاد سال 2023 تا 1 درصد کوچک‌تر می‌شود.

صندوق بین‌المللی پول (IMF) ماه گذشته اعلام کرد که درست پس از آن که عربستان اعلام کرد که تولید نفت خود را به طور یکجانبه کاهش خواهد داد، این کشور سریع‌ترین رشد اقتصادی گروه 20 در سال 2022 بوده است.

صندوق بین‌المللی پول گفت: «سال گذشته، رشد کلی به 8.7 درصد رسید که منعکس‌کننده‌ی تولید قوی نفت و رشد 4.8 درصدی تولید ناخالص داخلی غیرنفتی ناشی از مصرف قوی خصوصی و سرمایه‌گذاری خصوصی غیرنفتی، از جمله پروژه‌های گیگا است».

مازاد تولید نفت در سال گذشته - ناشی از تولید بالای نفت و قیمت‌های بالای نفت - به پادشاهی اجازه داد تا سرمایه گذاری‌های بزرگی در پروژه‌های آینده خود با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد از نفت انجام دهد، از جمله در NEOM، پروژه شاخص آینده نگرانه‌ی شاهزاده محمد بن سلمان. 

انتظار می‌رود کاهش تولید اوپک پلاس که در آوریل اعلام شد، رشد اقتصادی عربستان سعودی را از 3.1 درصدی که صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی‌های اقتصادی ماه مه خود برای اقتصادهای خاورمیانه انتظار داشت، به 2.1 درصد در سال جاری کاهش دهد.

در اوایل ماه مه، صندوق بین المللی پول اعلام کرد که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه خود در سال جاری به قیمت نفت 80.90 دلار در هر بشکه نیاز دارد اما این برآورد بر اساس تولید نفت عربستان به میزان 10.5 میلیون بشکه در روز بود و هزینه‌های مربوط به پروژه‌های بزرگ را حذف کرد. 

بلومبرگ اکونومیکس تخمین زده است که در سطوح فعلی تولید نفت و هزینه‌های مشابه برای پروژه.ها، قیمت نفت خام پادشاهی به 95 دلار در هر بشکه افزایش می‌یابد. درآمدهای نفتی و تولید کمتر منجر به رشد کندتر اقتصاد عربستان سعودی در سال جاری شده است.

بانک امارات NBD در تفسیری در ماه گذشته اعلام کرد که در سه ماهه اول سال 2023، اقتصاد عربستان سعودی به رشد 3.8 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافت که کمی کمتر از برآورد اولیه 3.9 درصدی بود. 

ختیجه حاق، رئیس بخش تحقیقات و اقتصاددان ارشد در امارات NBD ماه گذشته گفت که اگر سعودی‌ها کاهش فعلی را تا پایان سال جاری حفظ کنند، اقتصاد منقبض خواهد شد. در این سناریو، تولید کلی نفت از این کشور تقریباً -9 درصد کمتر از سال 2022 خواهد بود و رشد تولید ناخالص داخلی را به -0.5 درصد کاهش می‌دهد، حتی اگر انتظار داریم بخش‌های غیرنفتی رشد قوی 4.8 درصدی داشته باشند.

این اقتصاددان اضافه کرد: « عقب‌نشینی اقتصاد ناشی از کاهش تولید، نشان از وابستگی شدید به نفت دارد. هنگامی که فیچ، رتبه‌ی عربستان سعودی را در آوریل ارتقا داد، با استناد به موقعیت مالی قوی پادشاهی و ذخایر خارجی «مهیب»، هشدار داد که وابستگی بالای نفتی به‌علاوه شاخص‌های ضعیف حاکمیت، بانک جهانی و آسیب‌پذیری در برابر ژئوپلیتیک، همچنان یک ضعف رتبه‌بندی برای اقتصاد عربستان است.»

سه شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ ساعت ۰۶:۴۹