جاسک چه ارتباطی با مانیفیست دولت دارد؟
ایران، پیشرو در کاهش اهمیت تنگه هرمز!
وحید حاجی پور/ حسن روحانی از وزیر نفت قول گرفته است که دولت دوازدهم کار احداث پایانه نفتی در جاسک را به پایان برساند. خواسته‌ای که در شرایط فعلی و با توجه به خط مشی فکری و سیاستی حسن روحانی بسیار عجیب بود.
بر اساس طرحی که پیشینه‌اش به دولت‌های گذشته بر می‌گردد٬ قرار است خط لوله‌ای با ظرفیت یک میلیون بشکه و به طول بیش از 1100 کیلومتر از گوره به جاسک کشیده و نفت غرب کارون از جایی جز جزیره خارک و خلیج فارس صادر شود. قرار است در جاسک مخازنی به ظرفیت 30 میلیون بشکه احداث و در مسیر خط لوله هم 5 تلمبه خانه کارگذازی شود. این خط لوله یک هدف مهم را نشانه گرفته است و آن دور زدن تنگه هرمز است.
تمرکز دولت برای تحقق این مهم در شرایط فعلی منطقه و شعار دولت برای تنش زدایی و برقراری صلح حامل پیام مهمی برای کشورهای منطقه و کشورهای جهان است که می‌تواند برای کشور مشکل ساز شود. البته شبیه این طرح در زمان دفاع مقدس و با نام طرح محرم احداث شد که هیچگاه موفقیت آمیز نبود و حدود 2 میلیارد دلار سرمایه گذاری به حال خود رها شد.
*اقتصادی یا استراتژیک؟
برای احداث خطوط لوله طویل طرح‌های مطالعاتی بسیاری در دستور کار قرار می‌گیرد و از لحاظ فنی و اقتصادی زیر ذره بین می‌رود. انجام این مطالعات زمان زیادی از تصمیم گیرندگان می‌گیرد. طرح خط لوله گوره – جاسک یکبار در هیئت مدیره شرکت ملی نفت این مطرح شد که با وتوی اعضای هیئت مدیره همراه بود. با تغییر و تحولاتی که در هیئت مدیره شرکت ملی نفت صورت گرفت یکبار دیگر این طرح در دستور بررسی قرار گرفت و به نظر می‌رسد با موافقت هیئت مدیره همراه شد. وزیر نفت هم در برنامه وزارت چهارم خود نیز این موضوع را در دستور کار قرار داده است.
کارشناسان می‌گویند این خط لوله جذابیت اقتصادی و فنی نداشته و نمی‌تواند منافع کشور را در این بخش تامین کند اما برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند «تک نقطه‌ای» بودن صادرات نفت خطری بزرگ برای کشور محسوب می‌شود و باید هر چه سریع تر جاسک را فعال کرد.
در واقع 2 دیدگاه اقتصادی و استراتژیک رو در روی هم قرار گرفتند و هر یک استدلال‌های خود را بیان می‌کنند. وزارت نفت و در راس آن وزیر نفت علاقه‌ای به احداث خط لوله مذکور ندارد و تکنوکرات‌های نفت هم با این پروژه بیگانه‌اند ولی تصمیم آن است که این پروژه عملیاتی شود.
هرچند که تا به امروز وزیر نفت موضع گیری مشخصی در این باره نکرده است و وقتی رئیس جمهور این پروژه را یک وعده مهم زنگنه دانست، چهره وزیر نفت حاکی از عدم رضایت بود. با توجه به تاکید حسن روحانی در مراسم معرفی اعضای کابینه به احتمال فراوان این پروژه کلید می‌خورد ولی بطور حتم در دولت دوازدهم به سرانجام نمی‌رسد.
*مانیفیست دولت
در صورت احداث این خط لوله٬ ایران در دور زدن تنگه هرمز گام بزرگی را بر می‌دارد در حالی که استراتژیک ترین گذرگاه جهان همواره یکی از برگ‌های برنده ایران در منطقه بوده است. با این اقدام به کشورهای جهان و حوزه خلیج فارس این پیام منتقل می‌شود که ایران حساب خود را از این تنگه جدا کرده و چنانچه روزی بخواهد محدودیت هایی را در این آبراه برقرار سازد٬ برای خودش مشکلی ایجاد نمی‌شود.
بدون تردید این پیام با خط مشی دولت در خصوص تنش زدایی در منطقه هم راستا نیست و حامل تغییر روشی معنادار از سوی جمهوری اسلامی ایران است. دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی از صلح و آرامش و لزوم برقراری آن در منطقه گفته است ولی صدور چنین فرمانی از سوی رئیس جمهور به وزیر نفت آن هم در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی نه تنها کشورهای جهان و مصرف کننده نفت را نگران می‌کند بلکه کشورهای حوزه خلیج فارس را هم در تسریع پروژه‌های خود در راستای دور زدن تنگه هرمز تحریک می‌کند.
از سوی دیگر مخابره چنین پیامی٬ در شرایطی که منطقه خاورمیانه در وضعیتی پیچیده به سر می‌برد ذهنیت‌های ناصواب را نسبت به جنگ طلبی ایران احیا می‌کند و بدون تردید حساسیت‌ها را افزایش می‌دهد. به بیان ساده تر تکلیف روحانی به وزارت نفت برای ساخت خط لوله گوره – جاسک نه با مانیفیست دولت تدبیر و امید سازگار است و نه صرفه خاصی برای کشور دارد مگر برای روز مبادا.
البته پیشینه چنین طرحی مربوط به 20 سال پیش است که وزیر فعلی نفت٬ وزیر نفت آن زمان بود ولی از آن روز به بعد هیچ گاه اراده‌ای برای ساخت این خط لوله وجود نداشت اما امروز با تأکید روحانی بر این موضوع٬ ممکن است این گونه گفته شود که نگاه ایران به مسائل نفت و انرژی بیشتر از آنکه اقتصادی باشد٬ امنیتی است. موضوعی که وزارت نفت همواره در مقابل آن جبهه گیری کرده و در صحنه‌های بین المللی موضع خود را جدایی سیاست از نفت عنوان کرده است.
اینکه وزارت نفت به دنبال اجرای این خط لوله باشد یا نه به کنار٬ اما بحث اصلی در این باره پیش دستی ایران در کاهش اهمیت تنکه هرمز و تحریک کشورهای منطقه برای دور زدن این تنگه است. وزارت نفت برنامه‌هایی را برای صادرات گاز به کشورهای حوزه خلیج فارس در دست دارد٬ هرچند که امکان صادرات گاز به این کشورها بسیار بعید است ولی خط لوله گوره – جاسک٬ تردیدهای همسایگان را نسبت به آینده خلیج فارس مضاعف خواهد کرد.
بر اساس طرحی که پیشینه‌اش به دولت‌های گذشته بر می‌گردد٬ قرار است خط لوله‌ای با ظرفیت یک میلیون بشکه و به طول بیش از 1100 کیلومتر از گوره به جاسک کشیده و نفت غرب کارون از جایی جز جزیره خارک و خلیج فارس صادر شود. قرار است در جاسک مخازنی به ظرفیت 30 میلیون بشکه احداث و در مسیر خط لوله هم 5 تلمبه خانه کارگذازی شود. این خط لوله یک هدف مهم را نشانه گرفته است و آن دور زدن تنگه هرمز است.
تمرکز دولت برای تحقق این مهم در شرایط فعلی منطقه و شعار دولت برای تنش زدایی و برقراری صلح حامل پیام مهمی برای کشورهای منطقه و کشورهای جهان است که می‌تواند برای کشور مشکل ساز شود. البته شبیه این طرح در زمان دفاع مقدس و با نام طرح محرم احداث شد که هیچگاه موفقیت آمیز نبود و حدود 2 میلیارد دلار سرمایه گذاری به حال خود رها شد.
*اقتصادی یا استراتژیک؟
برای احداث خطوط لوله طویل طرح‌های مطالعاتی بسیاری در دستور کار قرار می‌گیرد و از لحاظ فنی و اقتصادی زیر ذره بین می‌رود. انجام این مطالعات زمان زیادی از تصمیم گیرندگان می‌گیرد. طرح خط لوله گوره – جاسک یکبار در هیئت مدیره شرکت ملی نفت این مطرح شد که با وتوی اعضای هیئت مدیره همراه بود. با تغییر و تحولاتی که در هیئت مدیره شرکت ملی نفت صورت گرفت یکبار دیگر این طرح در دستور بررسی قرار گرفت و به نظر می‌رسد با موافقت هیئت مدیره همراه شد. وزیر نفت هم در برنامه وزارت چهارم خود نیز این موضوع را در دستور کار قرار داده است.
کارشناسان می‌گویند این خط لوله جذابیت اقتصادی و فنی نداشته و نمی‌تواند منافع کشور را در این بخش تامین کند اما برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند «تک نقطه‌ای» بودن صادرات نفت خطری بزرگ برای کشور محسوب می‌شود و باید هر چه سریع تر جاسک را فعال کرد.
در واقع 2 دیدگاه اقتصادی و استراتژیک رو در روی هم قرار گرفتند و هر یک استدلال‌های خود را بیان می‌کنند. وزارت نفت و در راس آن وزیر نفت علاقه‌ای به احداث خط لوله مذکور ندارد و تکنوکرات‌های نفت هم با این پروژه بیگانه‌اند ولی تصمیم آن است که این پروژه عملیاتی شود.
هرچند که تا به امروز وزیر نفت موضع گیری مشخصی در این باره نکرده است و وقتی رئیس جمهور این پروژه را یک وعده مهم زنگنه دانست، چهره وزیر نفت حاکی از عدم رضایت بود. با توجه به تاکید حسن روحانی در مراسم معرفی اعضای کابینه به احتمال فراوان این پروژه کلید می‌خورد ولی بطور حتم در دولت دوازدهم به سرانجام نمی‌رسد.
*مانیفیست دولت
در صورت احداث این خط لوله٬ ایران در دور زدن تنگه هرمز گام بزرگی را بر می‌دارد در حالی که استراتژیک ترین گذرگاه جهان همواره یکی از برگ‌های برنده ایران در منطقه بوده است. با این اقدام به کشورهای جهان و حوزه خلیج فارس این پیام منتقل می‌شود که ایران حساب خود را از این تنگه جدا کرده و چنانچه روزی بخواهد محدودیت هایی را در این آبراه برقرار سازد٬ برای خودش مشکلی ایجاد نمی‌شود.
بدون تردید این پیام با خط مشی دولت در خصوص تنش زدایی در منطقه هم راستا نیست و حامل تغییر روشی معنادار از سوی جمهوری اسلامی ایران است. دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی از صلح و آرامش و لزوم برقراری آن در منطقه گفته است ولی صدور چنین فرمانی از سوی رئیس جمهور به وزیر نفت آن هم در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی نه تنها کشورهای جهان و مصرف کننده نفت را نگران می‌کند بلکه کشورهای حوزه خلیج فارس را هم در تسریع پروژه‌های خود در راستای دور زدن تنگه هرمز تحریک می‌کند.
از سوی دیگر مخابره چنین پیامی٬ در شرایطی که منطقه خاورمیانه در وضعیتی پیچیده به سر می‌برد ذهنیت‌های ناصواب را نسبت به جنگ طلبی ایران احیا می‌کند و بدون تردید حساسیت‌ها را افزایش می‌دهد. به بیان ساده تر تکلیف روحانی به وزارت نفت برای ساخت خط لوله گوره – جاسک نه با مانیفیست دولت تدبیر و امید سازگار است و نه صرفه خاصی برای کشور دارد مگر برای روز مبادا.
البته پیشینه چنین طرحی مربوط به 20 سال پیش است که وزیر فعلی نفت٬ وزیر نفت آن زمان بود ولی از آن روز به بعد هیچ گاه اراده‌ای برای ساخت این خط لوله وجود نداشت اما امروز با تأکید روحانی بر این موضوع٬ ممکن است این گونه گفته شود که نگاه ایران به مسائل نفت و انرژی بیشتر از آنکه اقتصادی باشد٬ امنیتی است. موضوعی که وزارت نفت همواره در مقابل آن جبهه گیری کرده و در صحنه‌های بین المللی موضع خود را جدایی سیاست از نفت عنوان کرده است.
اینکه وزارت نفت به دنبال اجرای این خط لوله باشد یا نه به کنار٬ اما بحث اصلی در این باره پیش دستی ایران در کاهش اهمیت تنکه هرمز و تحریک کشورهای منطقه برای دور زدن این تنگه است. وزارت نفت برنامه‌هایی را برای صادرات گاز به کشورهای حوزه خلیج فارس در دست دارد٬ هرچند که امکان صادرات گاز به این کشورها بسیار بعید است ولی خط لوله گوره – جاسک٬ تردیدهای همسایگان را نسبت به آینده خلیج فارس مضاعف خواهد کرد.
شنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۰۱
کد مطلب: 18663
حسن
۰۰
قبل از دوران قاجار و تقریبا در دوره های از جمله محاصره هرات , سیاست موزیانه انگلیسی ها هموار در منطقه جنوب کشور حادثه آفرین بوده است. توطئه مسلم و مستند انگلیس در جدایی بلوچستان و تروبج تمرد علیه دولت مرکزی وقت و یاغی گری در منطقه آثار زیانبار مداخله این دولت استعمارگر بوده است. لذا افزایش سطح ژئوپلتیک منطقه جنوب شرقی با توجه به وضعیت ناپایدار دولت های دیواره شرقی کشور نیاز به توان مدیریتی و کنترلی بسیار بالا دارد که درکابینه آقای روحانی دیده نمی شود.