عربستان بزرگترین متضرر خواهد بود
نفت غرب آسیا راهی جز تنگه ندارد
نفتکش‌های عربستانی در سال گذشته مورد دو حمله خسارت‌بار در این منطقه قرار گرفتند و تردد شناور‌های این کشور پادشاهی از دریای سرخ و باب‌المندب با ریسک زیادی روبه‌رو شده است.
میز نفت | پس از توقیف یک نفتکش انگلیسی توسط نیرو‌های نظامی ایران در تنگه هرمز در پاسخ به توقیف یک نفتکش ایرانی در آب‌های جبل‌الطارق، دولت‌های عربی و غربی احساس خطر زیادی کردند.
هراس از بسته شدن تنگه هرمز (همانند اتفاقی که در سال ۱۹۸۴ میلادی و با حملات مداوم به ده‌ها نفتکش روی داد)، بازار‌های انرژی را با شوک روبه‌رو کرده است. ۲۰ درصد نفت صادراتی دنیا از تنگه هرمز عبور می‌کند و این آبراه دارای اهمیت اقتصادی و راهبردی بالایی است، اما کنترل این تنگه تنها اقدامی نیست که ایران برای ضربه زدن به دشمنانش می‌تواند انجام دهد.
رهبران عربستان از سرمایه‌گذاری برای افزایش ۴۰ درصدی ظرفیت خط لوله شرقی- غربی تا سال ۲۰۲۱ میلادی سخن می‌گویند. بدین ترتیب وابستگی آن‌ها به تنگه هرمز کاهش خواهد یافت.
با افزایش فشار‌های واشنگتن بر ایران، درآمد‌های نفتی عربستان به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد ریاض با ریسک روبه‌رو شده است. اکثر نفتکش‌های حامل نفت عربستان باید از تنگه هرمز عبور کنند. در مقابل، حوثی‌ها با حمله به خط لوله شرقی- غربی و نفتکش‌های عربستانی در دریای سرخ، رهبران ریاض را با شوک بزرگی روبه‌رو کرده‌اند.
*کابوس افول روابط واشنگتن و ریاض
اگرچه دونالد ترامپ پس از ورود به کاخ سفید، ریاض را برای نخستین سفر خارجی خود برگزید، اما پس از هفت دهه روابط گرم، روابط عربستان و ایالات متحده از چشم‌انداز چندان مستحکمی برخوردار نیست.
دموکرات‌ها در کنار تعدادی از نمایندگان جمهوری‌خواه امریکایی خواهان توقف حمایت نظامی واشنگتن از ائتلاف عربی در جنگ یمن هستند. سلاخی خاشقچی در سفارت عربستان در شهر استانبول نیز به افزایش احساسات مخالف بن‌سلمان دامن زده است.
روابط آتی ریاض و واشنگتن تا حدود زیادی در گروی نتایج انتخابات سال آینده ریاست جمهوری امریکا خواهد بود. بسیاری از امریکایی‌ها همچنان عربستانی‌ها را از عوامل پشت صحنه حملات ۱۱ سپتامبر می‌دانند. دولت عربستان تاکنون ۴۵۰ میلیارد دلار تسلیحات نظامی از امریکا خریداری کرده است، اما با تصویب قوانین جدید در کنگره ممکن است فروش سلاح به ریاض با ممنوعیت کامل روبه‌رو شود. در دو سال اخیر، دولت بن‌سلمان ۴۰ میلیون دلار در لابی‌ها و مخازن فکری واشنگتن هزینه کرده است.
*شکست پی‌در‌پی عربستان
در هفته‌های اخیر، دولت‌های امریکا و انگلیس خواهان همکاری‌های بین‌المللی برای حفاظت از کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز شده‌اند. دولت کره‌جنوبی نیز اعلام کرده یک ناوچه ۴ هزار و ۵۰۰ تنی به خلیج‌فارس اعزام خواهد کرد، اما دولت‌های اسپانیا و آلمان اعلام کرده‌اند که در رؤیارویی کنونی با ایران حضور نخواهند یافت.
تحلیلگران معتقدند این اقدامات نمی‌تواند امنیت عربستانی‌ها را حفظ کند، چراکه علاوه بر خلیج‌فارس، آب‌های دریای سرخ نیز برای عربستانی‌ها نا‌امن است. از سال ۲۰۱۵ میلادی، ریاض مقابله با حوثی‌ها را آغاز کرده است. در مقابل، این مبارزان توانسته‌اند با حملات گسترده به زیرساخت‌های انرژی عربستان، معادلات بازی را بر هر زنند.
رهبران عربستان و امارات متحده عربی پس از آغاز بهار عربی در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی تلاش کردند تا با اجرای برنامه‌های اصلاحات اجتماعی، از فشار‌های موجود داخلی بکاهند. تحریم سیاسی قطر به بهانه حمایت از گروه‌های اخوان‌المسلمین و حمله به یمن نیز در این راستا و با هدف محدود کردن نفوذ ایران در میان دولت‌های عربی بوده است.
پس از گذشت چهار سال از زمان اشغال یمن، خروج اماراتی‌ها از این نبرد و حملات گسترده موشکی و پهپادی توسط حوثی‌ها نشان می‌دهد که راهبرد بن‌سلمان و دوستانش به شکست منجر شده است. می‌توان پیش‌بینی کرد که با خروج اماراتی‌ها، شاهد افزایش اختلافات داخلی میان گروه‌های حامی منصور هادی باشیم.
اماراتی‌ها از رؤیارویی با ایران به عنوان همسایه پرقدرت شمالی خود هراس دارند و آن‌ها پس از آتش‌سوزی چهار نفتکش در فجیره و حملات پهپادی به فرودگاه ابوظبی با کابوس نابودی اقتصاد شیخ‌نشین خود روبه‌رو شده‌اند. در ماه می‌امسال، پهپاد‌های یمنی به دو ایستگاه پمپاژ خط لوله کلیدی شرقی- غربی حمله و انتقال نفت از طریق آن را متوقف کردند. بدین ترتیب ممکن است با حملات احتمالی آینده، باز هم شاهد توقف فعالیت این خط لوله که با هدف دور زدن تنگه هرمز ساخته شده، باشیم.
رهبران ریاض با ساخت این خط لوله امیدوار بوده‌اند که با انتقال نفت خود به دریای سرخ، نسبت به صدور آن به بازار‌های اروپایی و امریکا از طریق کانال سوئز و بدون عبور نفتکش‌های خود از تنگه هرمز اقدام کنند.
ظرفیت این خط لوله ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده و خوراک پالایشگاه‌های منطقه ینبوع نیز از آن تأمین می‌شود. هر چند این طرح همواره با کمتر از ظرفیت کامل خود فعال بوده است. نفت انتقال یافته به سواحل دریای سرخ باید از باب‌المندب یا کانال سوئز عبور کند. اما جنگجویان حوثی پس از حملات سال گذشته خود به دو نفتکش عربستانی در آب‌های دریای سرخ به کابوس شیوخ ریاض تبدیل شده‌اند.
انتقال روزانه میلیون‌ها بشکه نفت‌خام در این منطقه، هدفی جذاب برای نیرو‌های یمنی محسوب می‌شود. حوثی‌ها از ابزار‌های زیادی نظیر حمله به تانکر‌های عربستان در آب‌های منطقه خاورمیانه یا بمباران تأسیسات کلیدی آن‌ها برای اعمال فشار به ریاض برخوردارند. باب‌المندب یا دروازه گریه، یک کانال باریک و استراتژیک دریایی است که میان یمن و جیبوتی قرار دارد.
نفتکش‌های عربستانی در سال گذشته مورد دو حمله خسارت‌بار در این منطقه قرار گرفتند و تردد شناور‌های این کشور پادشاهی از دریای سرخ و باب‌المندب با ریسک زیادی روبه‌رو شده است. ایرانی‌ها از متحدان خود به ویژه چینی‌ها خواسته‌اند تا نفت بیشتری را از آن‌ها خریداری کنند. تهران با ابزار‌های مختلف تلاش می‌کند تا خرید نفت صادراتی خود را برای مشتریان جذاب‌تر کند. صادرات نفت ایران به چین در ژوئن امسال نسبت به ژوئن سال گذشته حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است.
تنگه هرمز علاوه بر نقش کلیدی در تجارت نفت، یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های ترانزیت ال‌ان‌جی نیز محسوب می‌شود. جولیان لی، از تحلیلگران بازار نفت می‌گوید: «با انتقال محموله‌های بیشتر نفت صادراتی عربستان به دریای سرخ، شاهد پیچیده‌تر شدن حفاظت از نفتکش‌ها خواهیم بود. ایرانی‌ها و یمنی‌ها در تنگه‌های هرمز و باب‌المندب حضور دارند و می‌توانند هر شناوری را هدف قرار دهند. اتفاقی که پیش‌بینی رویداد‌های آینده را بسیار دشوار کرده است.»
هراس از بسته شدن تنگه هرمز (همانند اتفاقی که در سال ۱۹۸۴ میلادی و با حملات مداوم به ده‌ها نفتکش روی داد)، بازار‌های انرژی را با شوک روبه‌رو کرده است. ۲۰ درصد نفت صادراتی دنیا از تنگه هرمز عبور می‌کند و این آبراه دارای اهمیت اقتصادی و راهبردی بالایی است، اما کنترل این تنگه تنها اقدامی نیست که ایران برای ضربه زدن به دشمنانش می‌تواند انجام دهد.
رهبران عربستان از سرمایه‌گذاری برای افزایش ۴۰ درصدی ظرفیت خط لوله شرقی- غربی تا سال ۲۰۲۱ میلادی سخن می‌گویند. بدین ترتیب وابستگی آن‌ها به تنگه هرمز کاهش خواهد یافت.
با افزایش فشار‌های واشنگتن بر ایران، درآمد‌های نفتی عربستان به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد ریاض با ریسک روبه‌رو شده است. اکثر نفتکش‌های حامل نفت عربستان باید از تنگه هرمز عبور کنند. در مقابل، حوثی‌ها با حمله به خط لوله شرقی- غربی و نفتکش‌های عربستانی در دریای سرخ، رهبران ریاض را با شوک بزرگی روبه‌رو کرده‌اند.
*کابوس افول روابط واشنگتن و ریاض
اگرچه دونالد ترامپ پس از ورود به کاخ سفید، ریاض را برای نخستین سفر خارجی خود برگزید، اما پس از هفت دهه روابط گرم، روابط عربستان و ایالات متحده از چشم‌انداز چندان مستحکمی برخوردار نیست.
دموکرات‌ها در کنار تعدادی از نمایندگان جمهوری‌خواه امریکایی خواهان توقف حمایت نظامی واشنگتن از ائتلاف عربی در جنگ یمن هستند. سلاخی خاشقچی در سفارت عربستان در شهر استانبول نیز به افزایش احساسات مخالف بن‌سلمان دامن زده است.
روابط آتی ریاض و واشنگتن تا حدود زیادی در گروی نتایج انتخابات سال آینده ریاست جمهوری امریکا خواهد بود. بسیاری از امریکایی‌ها همچنان عربستانی‌ها را از عوامل پشت صحنه حملات ۱۱ سپتامبر می‌دانند. دولت عربستان تاکنون ۴۵۰ میلیارد دلار تسلیحات نظامی از امریکا خریداری کرده است، اما با تصویب قوانین جدید در کنگره ممکن است فروش سلاح به ریاض با ممنوعیت کامل روبه‌رو شود. در دو سال اخیر، دولت بن‌سلمان ۴۰ میلیون دلار در لابی‌ها و مخازن فکری واشنگتن هزینه کرده است.
*شکست پی‌در‌پی عربستان
در هفته‌های اخیر، دولت‌های امریکا و انگلیس خواهان همکاری‌های بین‌المللی برای حفاظت از کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز شده‌اند. دولت کره‌جنوبی نیز اعلام کرده یک ناوچه ۴ هزار و ۵۰۰ تنی به خلیج‌فارس اعزام خواهد کرد، اما دولت‌های اسپانیا و آلمان اعلام کرده‌اند که در رؤیارویی کنونی با ایران حضور نخواهند یافت.
تحلیلگران معتقدند این اقدامات نمی‌تواند امنیت عربستانی‌ها را حفظ کند، چراکه علاوه بر خلیج‌فارس، آب‌های دریای سرخ نیز برای عربستانی‌ها نا‌امن است. از سال ۲۰۱۵ میلادی، ریاض مقابله با حوثی‌ها را آغاز کرده است. در مقابل، این مبارزان توانسته‌اند با حملات گسترده به زیرساخت‌های انرژی عربستان، معادلات بازی را بر هر زنند.
رهبران عربستان و امارات متحده عربی پس از آغاز بهار عربی در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی تلاش کردند تا با اجرای برنامه‌های اصلاحات اجتماعی، از فشار‌های موجود داخلی بکاهند. تحریم سیاسی قطر به بهانه حمایت از گروه‌های اخوان‌المسلمین و حمله به یمن نیز در این راستا و با هدف محدود کردن نفوذ ایران در میان دولت‌های عربی بوده است.
پس از گذشت چهار سال از زمان اشغال یمن، خروج اماراتی‌ها از این نبرد و حملات گسترده موشکی و پهپادی توسط حوثی‌ها نشان می‌دهد که راهبرد بن‌سلمان و دوستانش به شکست منجر شده است. می‌توان پیش‌بینی کرد که با خروج اماراتی‌ها، شاهد افزایش اختلافات داخلی میان گروه‌های حامی منصور هادی باشیم.
اماراتی‌ها از رؤیارویی با ایران به عنوان همسایه پرقدرت شمالی خود هراس دارند و آن‌ها پس از آتش‌سوزی چهار نفتکش در فجیره و حملات پهپادی به فرودگاه ابوظبی با کابوس نابودی اقتصاد شیخ‌نشین خود روبه‌رو شده‌اند. در ماه می‌امسال، پهپاد‌های یمنی به دو ایستگاه پمپاژ خط لوله کلیدی شرقی- غربی حمله و انتقال نفت از طریق آن را متوقف کردند. بدین ترتیب ممکن است با حملات احتمالی آینده، باز هم شاهد توقف فعالیت این خط لوله که با هدف دور زدن تنگه هرمز ساخته شده، باشیم.
رهبران ریاض با ساخت این خط لوله امیدوار بوده‌اند که با انتقال نفت خود به دریای سرخ، نسبت به صدور آن به بازار‌های اروپایی و امریکا از طریق کانال سوئز و بدون عبور نفتکش‌های خود از تنگه هرمز اقدام کنند.
ظرفیت این خط لوله ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده و خوراک پالایشگاه‌های منطقه ینبوع نیز از آن تأمین می‌شود. هر چند این طرح همواره با کمتر از ظرفیت کامل خود فعال بوده است. نفت انتقال یافته به سواحل دریای سرخ باید از باب‌المندب یا کانال سوئز عبور کند. اما جنگجویان حوثی پس از حملات سال گذشته خود به دو نفتکش عربستانی در آب‌های دریای سرخ به کابوس شیوخ ریاض تبدیل شده‌اند.
انتقال روزانه میلیون‌ها بشکه نفت‌خام در این منطقه، هدفی جذاب برای نیرو‌های یمنی محسوب می‌شود. حوثی‌ها از ابزار‌های زیادی نظیر حمله به تانکر‌های عربستان در آب‌های منطقه خاورمیانه یا بمباران تأسیسات کلیدی آن‌ها برای اعمال فشار به ریاض برخوردارند. باب‌المندب یا دروازه گریه، یک کانال باریک و استراتژیک دریایی است که میان یمن و جیبوتی قرار دارد.
نفتکش‌های عربستانی در سال گذشته مورد دو حمله خسارت‌بار در این منطقه قرار گرفتند و تردد شناور‌های این کشور پادشاهی از دریای سرخ و باب‌المندب با ریسک زیادی روبه‌رو شده است. ایرانی‌ها از متحدان خود به ویژه چینی‌ها خواسته‌اند تا نفت بیشتری را از آن‌ها خریداری کنند. تهران با ابزار‌های مختلف تلاش می‌کند تا خرید نفت صادراتی خود را برای مشتریان جذاب‌تر کند. صادرات نفت ایران به چین در ژوئن امسال نسبت به ژوئن سال گذشته حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است.
تنگه هرمز علاوه بر نقش کلیدی در تجارت نفت، یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های ترانزیت ال‌ان‌جی نیز محسوب می‌شود. جولیان لی، از تحلیلگران بازار نفت می‌گوید: «با انتقال محموله‌های بیشتر نفت صادراتی عربستان به دریای سرخ، شاهد پیچیده‌تر شدن حفاظت از نفتکش‌ها خواهیم بود. ایرانی‌ها و یمنی‌ها در تنگه‌های هرمز و باب‌المندب حضور دارند و می‌توانند هر شناوری را هدف قرار دهند. اتفاقی که پیش‌بینی رویداد‌های آینده را بسیار دشوار کرده است.»
شنبه ۱۹ مرداد ۱۳۹۸ ساعت ۰۹:۴۱
کد مطلب: 24404