به گزارش
ميزنفت٬ روزنامه جوان به قلم هادی غلامحسینی نوشت:
در حالي كه انتظار ميرفت براي رشد شفافيت در معاملات پتروشيمي بورس كالا و مقابله با رانتخواری استعلام از بهینیاب (سامانهاي كه در اختيار وزارت صنعت است) روزانه شود، در كمال تعجب بورس كالا مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي را از هفتگي به ماهانه تغيير داده است که این اقدام گویا برای جلب نظر یکی از بزرگترین سهامداران صنعت پتروشیمی و مخالفان عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا انجام گرفته است.
تلاش براي خروج معاملات پتروشيميها از بازار شفاف بورس كالا و بازگشت به معاملات درب كارخانهاي، راهي بود كه نعمتزاده؛ به عنوان سهامدار صنعت پتروشيمي در كشور براي كل اين صنعت برگزيده بود به طوري كه از بدو تكيه زدن به كرسي وزارت صنعت خروج محصولات پتروشيمي از بورس كالا و رد زبانش بود اما وقتي وي براي تحقق اين خواستهاش با سد مخالفت افكار عمومي و فعالان اقتصادي روبهرو شد و در آخرين جلسه شوراي رقابت كه در 15 شهريور ماه 95 برگزار شد، به 10 ايراد وزارت صنعت درباره عرضه محصولات پتروشيمي در بورس كالا پاسخ و مستدل داده شد، گويا مسئولان بورس براي اينكه امتيازي به وزیر صنعت داده باشند زمينه كدرسازي معاملات پتروشيمي در بورس كالا را از طريق ماهانهكردن گزارشهاي سامانه «بهينياب» فراهم كردهاند، كه بايد اين اقدام اصلاح شود.
*شفافيت پتروشيمياييها در تالار نقرهای كاهش مييابد
بورس كالا اعلام كرده از ابتداي مهر ماه امسال مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي هر ماه يكبار از سامانه بهينياب استعلام و دريافت ميشود. اين در حالي است كه پيش از اين اخذ اطلاعات از سرويس بهينياب وزارت صنعت در مورد مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي هفتگي بود. در اين نامه كه علي پناهي، معاون عمليات و نظارت بورس كالا خطاب به سيدمهدي نيازي مدير كل دفتر آمار و فرآوري دادههاي وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشته شده آمده است كه «به منظور رفع برخي مشكلات و مديريت كارآمد بازار محصولات پتروشيمي؛ از اول مهر ماه اطلاعات از سرويس بهينياب وزارت صنعت، معدن و تجارت در مورد مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي هر ماه يكبار خواهد بود.»
وي با تأكيد بر اينكه « در طول ماه صرفاً شركتهايي كه بايد حذف شوند يا شركتهاي تازه تاسيسي كه بايد اضافه شوند اعمال خواهد شد» عنوان كرده: «به منظور عملياتي نمودن اين امر، در 5 روز كاري منتهي به هر ماه شمسي، سرويس بهينياب دريافت، بررسي و در پايان هر ماه تغييرات اعمال خواهد شد.»
به گفته پناهي «اين به روز رساني تا پايان ماه بعد مبناي عمل خواهد بود» و «سهميه بهينياب شركتها براي هر ماه صرفاً مختص آن ماه ميباشد و به ماه بعد انتقال پيدا نخواهد كرد.»
اين نامه كه همزمان با جلسه شوراي رقابت ميان نعمتزاده، خسروتاج و شاپور محمدي و حامد سلطانینژاد در روز دوشنبه 15 شهريور ماه سال 95 نوشته شده در نخستين نگاه موضوع شفافيت به عنوان دغدغه اصلي فعالان و متوليان اين بازار را كه دستكم طي دو سال اخير چالش ميان بازار سرمايه و وزارت صنعت بوده دچار ترديد و تزلزل كرده است.
پيش از اين دريافت مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي از سامانه بهينياب وزارت صنعت از سوي بورس كالا هر هفته يكبار صورت ميگرفت؛اقدامي كه باعث ميشد علاوه بر افزايش شفافيت در اين بازار از صدور مجوزهاي غيرواقعي تا حد زيادي كاسته شود.
اكنون با ماهيانه شدن استخراج اين مجوزهاي خريد شركتهاي پتروشيمي از سامانه «بهينياب وزارت صنعت» به نظر ميرسد در عمل بورس كالا به افرادي كه طي دوسال اخير بر طبل خروج محصولات پتروشيميايي از بورس كالا ميكوبيدند، غیر شفافیت را هدیه کرده است. در عين حال برخي كارگزاران در اين زمينه معتقدند اين اقدام در راستاي راضي كردن وزیر صنعت براي دست كشيدن از پافشاري خود در زمينه خروج مواد پتروشيميايي از بورس كالا از سوي متوليان اين بازار صورت گرفته چراكه بين خروج اين محصولات و به تبع آن دست كشيدن از «كارمزدهاي ميلياردي رينگ پتروشيميايي» در بورس و ماندن آن با راضي نگه داشتن همه بازيگران اين بازار بايد يكي را انتخاب كرد.
*كد معاملاتي منتسب به 2 پيرزن در سامانه بهينياب
همين چند ماه قبل بود كه اخذ مجوز دريافت مواد پليمري در بورس كالا با كد معاملاتي منتسب به دو پير زن از سوي سامانه «بهينياب» مورد انتقاد شديد انجمن توليدكنندگان محصولات پلاستيكي قرار گرفته بود. حال بايد سؤال كرد در شرايطي كه قرار است اخذ مجوز خريد محصولات پتروشيمي از سامانه بهينياب بهجاي «هفتگي» به «ماهانه» تغيير يابد چه تضميني براي يكطرفه نشدن بازار و برهم ريختن تعادل عرضه و تقاضا با ارائه مجوزهاي مشكوك در دورههاي زماني ماهانه وجود دارد و بايد چگونه از فعاليت مجوزهاي غيرواقعي عدهاي دلال و رانتخوار جلوگيري كرد؟
*امتیاز به نعمتزاده
آيا اين اقدام مشکوک به اعطاي رانت يا به اصطلاح هدیه ناخواسته متوليان بورس كالا براي وزير صنعت به عنوان تنها صداي مخالف با اين بازار نيست؟ بايد دانست با ماهانه شدن اخذ مجوز دريافت محصولات پتروشيمي از سامانه «بهينياب» از سوي بورس كالا اقدامهاي نظارتي از سوي نهادهاي ناظر و قضايي كشور براي رصد همه جانبه اين بازار با دشواريهاي دو چنداني مواجه خواهد بود. بر اين اساس متوليان بورس كالا براي دفاع از وجهه شفافيت در اين بازار بايد قبل از هر چيز اين مصوبه را لغو و اخذ مجوز دريافت محصولات پتروشيمي از سامانه بهينياب را بهجاي ماهانه و هفتگي به بازه زماني «روزانه» تغيير دهند.
همانطور كه اشاره شد ضروري است براي شفافيت بازار پتروشيميها، معاملات محصولات پتروشيمي در بورس كالا انجام شود و پتروشيميها و صنايع پايين دست از طريق بورس اقدام به خريد و فروش محصولات خود كنند؛ همچنين در حال حاضر معاملات در بورس كالا به صورت نقدي، سلف و قراردادهاي بلندمدت پيگيري ميشود كه قراردادهاي بلندمدت ميتواند براي توليدكنندگان و مصرفكنندگان جذابيت بالايي داشته باشد.
گفتني است كه با پايش روزانه سايت «بهينياب» شاهد حذف كامل مصرفكنندگان غيرواقعي و توزيع عادلانهتر محصولات ميان صنايع پاييندستي خواهيم بود.